bütün yahudi taş ustalarını karşıma alarak hatta, ha-mossad le-modi'in u-le-tafkidim meyuhadim'in yani mafya dizilerinden bildiğimiz kısaltması ile ''mossad'' servisinin peşime düşme riskini de alarak erkek ufkuna katkı sağlamak adına bildiklerimi yazacağım.

şöyle ki; aşk tanrısı eros'un aşk saçan ok'unun ucuna bir elmas parçası takması ile başlamış derler kadınların elmas'a olan düşkünlüğü.

işte bu merak zamanla bu değerli madenin kesilip biçilmesi ile pırlantaya dönüşmüştür. bu entry'de pırlanta'nın tek taş hali ile ilgili devam edeceğiz. avm'lerde bulunan sonu genellikle, -lar, -baş ile biten kuyumcu firmalardan tek taş alan erkeklerin moralleri bozulmasın diye yazının devamını okumalarını istemem, bu yazıyı okuyacağınıza reha erdem'in ''şarkı söyleyen kadınlar'' isimli sanat filmini izlemeniz daha isabetli olacaktır. tek taş aldıktan sonra bu yazıyı okumanızdan daha saçma olmayacaktır çünkü. ha 2. kez evlenmeyi düşünenler okumaya devam edebilir. 3. kez evlenmeyi düşünenler zaten yazacaklarımı biliyordur.

pırlantaya karakterini kazandıran 4 c olayına değinelim;

- cut / kesim
- colour / renk
- clarity / berraklık
- carat weight / karat ağırlığı

- cut / kesim: elmasın pırlantaya dönüşmesini sağlayan olaydır kesim. insan becerisinin elmas üzerindeki tek etkisidir. mesela 3 karat uzunluğunda bir elmastan işin ustası 1 karat uzunluğunda yuvarlak kesim bir taş çıkarabilir. işi bilmeyen birisi ise 0.40 karat uzunluğunda 3 taş çıkarabilir. bu durumda ne olur? 3 karat uzunluğundan 3 tane 0.40 karat çıkartırsanız; ustanız -hay babanın şarap çanağına sıçayım! der. 1 karat çıkartırsanız; - boynuz kulağı geçecek haa! hadi git çay söyle içelim! der. işin şakası bir yana, taş kesmek çok zor olduğu için özellikle 1 karat şeklinde yuvarlak kesim bir taş çıkartmak çok çok zor olduğundan dolayı 1 karat ağırlığındaki taşlar çok pahalıdır. yuvarlak kesim taşlar pırlantalar arasında en değerlileridir. ideal ölçüleri şöyledir;

burada tabla, yıldız yüzü, bezel, kemer üstü, külah ucu, külah altı, külah yüzü kısımlarına girmeyeceğim. ideal kesime ne kadar yakın olursanız tek taşınızın kıvılcımlanması yani parlaması o kadar çok olacaktır.

şöyle görebileceğiniz üzere ışık ideal kesimde tek taşa dik açı ile gelir külahtan kırılır ve aynı şekilde dik açı ile dışarı çıkar. böylelikle derin ve geniş kesim örneğinde görebileceğiniz gibi ışıklar dışarı kaçmaz. ideal kesim bir tek taş almazsanız eğer;

aysel: aşkım benim tek taşım tuğçe'nin tek taşından daha büyük ama parlamıyo? sahte mi bu?

gibi bir diyalog yaşayabilirsiniz. tahmin ettiğiniz üzere kesim güzelleştikçe, fiyatta güzelleşmektedir.

şöyle ki; kesim türleri: - yuvarlak - prenses - oval - kare - damla - kalp - zümrüt gibi devam etmektedir. küçük bir örnek vermek gerekirse, aynı karat ağırlığında aynı berraklıkta ve aynı renkte olan sadece kesimleri farklı olan 2 taşın fiyatlarına bakalım. görüldüğü üzere aynı özelliklere sahip 2 taşın fiyat farkı 2 katı. 

kesimle ilgili son olarak; 0,50 ct uzunluğunda derin kesim bir taş, ideal kesim 0,40 ct uzunluğunda bir taştan daha küçük duracaktır. kısaca kesim çok önemlidir.

colour / renk: d ile başlar ve z harfine kadar gider. 

d, e - ekstra beyaz f, g - nadir beyaz h - beyaz ı, j - hafif renkli beyaz k,l - renkli beyaz m,n,o,p,q,r,s-z - renkli şeklinde ilerler, aynı doğrultuda fiyatlarda z'ye yakınlaştıkça düşer. ancak z renkli bir taş alırsanız, babaanne veya anneanne evinde bulunan krsital taşlı nostaljik avize'den taş afırtıp götürmekle aynı etkiyi yaratırsınız. dünya genelinde ideali ve fiyat performans adına en çok tercih edileni ''g'' ve ''h'' renkleridir. zaten çıplak gözle bir taşın d colour veyaz f colour olduğunu anlamanız imkansızdır. ancak yan yana getirdiğiniz 2 taş güneş ışığında aynı açı ile durursa o zaman renk farkı gözlemlenebilir. ancak renk taşın fiyatına etki eden büyük bir özelliktir. mesela 0.50 ct uzunlukta d colour bir taş 8.000 tl iken, 0.50 ct h colour bir taş 4.800 tl olacaktır.

- clarity / berraklık: insanların parmak izleri gibi elmasların karakterlerinde bulunan bir özelliktir. 

kısaca elmasın içinde bulunan yabancı maddelerdir. doğanın parmak izleri diyebiliriz. ne kadar saf o kadar pahalı mantığı bu özellikte geçerlidir. doğanın bu küçük parmak izlerini çıplak gözle görmeniz mümkün değildir. bu sebeple bu özelliğe çok takılmamanız gerekir. vs - vs2, sı1 dünya genelinde tercih edilir. ha tabi aşırı detaycı psikopat bir sevgiliniz varsa bu taşın içine saatlerce bakarak bu izleri gördüğünü iddaa edebilir. hatta bunun içinde kıl var ya bile diyebilir.

- carat weight / karat ağırlığı: pırlantanın en basit ve en kolay ölçülebilen özelliğidir. hatta eski dönemlerde yahudi taş ustalarının ağırlık ölçüsü keçi boynuzu tohumuydu. carob ismi ile anılır bu tohumlar, carat ise zamanla carob carob denile denile carat halini almıştır diyebiliriz. ne kadar büyük o kadar pahalı. kadınların en önem verdikleri özelliktir. her zaman büyük olması hoşlarına gider.

aysel: oha hatice'nin yüssüğünü gördün mü?
nursel: ay valla kaşıkçı elması gibin!
aysel: benimki küçücük!

0.50 ct d colour ıf berraklığında ideal kesim bir taş 10.000 tl ilen 1,2 ct j colour sı2 berraklığında derin kesim bir taş 7.000 tl olabilir. boyu değil işlevi durumu söz konusudur.

şimdi; esas önemli konuya geldik. 

sertifika. türkiye'de kuyumcu firmaların kendi ünvanları altında verdikleri sertifikaların hiç ama hiç değeri yoktur. bu tıpkı mahalle bakkalının camına ''izmir tulumu geldi'' yazıp, az yağlı beyaz peynir vermesi gibi yorumlanabilir. şimdi avm'ye gidip bu yukarıda yazdığım özellikleri bilerek bir tek taş almak istediğinizde firma size seçenekler sunacaktır. dikkat ederseniz bu tip firmaların satıcıları genellikle güzel mini etekli kızlardan ve yakışıklı düzgün giyimli erkeklerden oluşmaktadır. güven duymanız için böyle saçma bir pazarlama stratejisi benimsemişler.

örneğin; comolokko kuyumculuk firmasına gittiniz.

mini etekli satıcı: beyfendi hoşgeldiniz.
tek taş alacak erkek: hoşbulduk.
mini etekli satıcı: nasıl yardımcı olabilirim?
tek taş alacak erkek: tek taş yüzük bakıyordum.
mini etekli satıcı: düşündüğünüz bir fiyat aralığı var mı?

işte sihirli soru geldi! bu soruya göre size taş seçenekleri sunacaktır. taştan anladığınızı çaktırmayın. 4 c'yi ilk okul 4. sınıfınızın kodu olarak düşünmeye devam edin.

tek taş alacak erkek: şöyle 4-5 bin civarında bir şey olabilir.
mini etekli satıcı: tamam o zaman. şöyle 0.30 ct h colour vs1 taşlı bir yüzüğümüz var. montürü bizden hediye. 4.650 tl kampanyalı fiyatımız. kırmızı kadife kutu ayrıca hediyemiz.

bak bak bak! işte kandırılmak için yüzük yanında size sunulan hediyeler ve sihirli kelime kampanya! şimdi sohbetinize şu şekilde ilerleyin!

tek taş alacak erkek: bu yüzüğün sertifikası var mı?
mini etekli satıcı: elbette, firmamızın kendi garantisi altında olan uluslararası comolokko kuyumculuk sertifikası var!

evet bu sertifikanın hiçbir geçerliliği yoktur, sadece comolokko kuyumculuktan dışarı çıkana kadar vardır, sonrasında çöp. hatta büyük ihtimalle en kötü senaryoyu canlandırıyorum; size o colour sı2 0,30 ct taşı 4.650 tl'ye satmış olabilir. comolokko kuyumculuk esenlikler diler. işte bu duruma düşmemeniz için uluslararası geçerliliği olan sertifikalı taş almak önemlidir.

dünya üzerinde saygınlığı bilinen, uluslararası geçerliliği bulunan bağımsız taş inceleme kurumları vardır. örneğin; 

(bkz: gia)
(bkz: hrd)
(bkz: ıdl)

kısaca gia'dan bilgi vereyim; ''gemological institude of america'' elmasların standart inceleme sonucunda bütün özelliklerini belirleyen ve bu taşı sertifikası ile tescilleyen ve kayıtları altına alan en ciddi kurumdur. mesela; temin ettiğiniz bir taşı, gia'ya gönderirsiniz analiz etmeleri için. uzmanlar taşın 4 c özelliklerini en ince ayrıntısına kadar incelerler ve taşı bu özelliklerle sertifika altına alırlar. bu sertifikanın bir numarası vardır. bu sertifikaya verdikleri numarayı taşın kemer kısmı dediğimiz yerine ileri lazer teknolojisini kullanarak yazarlar. şu şekilde ve sadece 10x büyüterek baktığınızda görürsünüz. yine aynı numara ile tescilledikleri taşı kendi arşivlerine alırlar ve bunu da şu adrese girerek istediğiniz anda sorgulayabilirsiniz. burada görebileceğiniz üzere yukarıda görmüş olduğunuz taşın numarası ile sorgulama yaptığımızda bütün özellikleri görünmekte. işte uluslararası bir sertifikaya sahip bir taş alırsanız, aldığınız taş gerçek mi? acaba doğru özelliklere sahip mi? gibi soru işaretlerinden kurtulursunuz. ayrıca comolokko kuyumculuktan aldığınız taşı olur ya hani japonya'da acil nakite ihtiyacınız olur ve tek taşı bozduralım hanım ben sana daha sonra yeniden alırım dersiniz. ve japon hattoriler kuyumculuk'a giderseniz, comolokko kuyumculuktan aldığınız sertifikanın, luna parkta çekirdek satan adamın yaptığı külah kağıdından bir farkı olmadığını görürsünüz. eğer gia sertifikalı bir taşınız varsa; hattoriler kuyumculuk kemere bakarlar ve gia'nın internet sitesine girip 30 saniyede taşın özelliklerine bakıp elinize taşın ederi kadar japon yenlerini sayarlar.

unutmayın, pırlanta uluslararası geçerliliği olan bir sertifikaya sahip olduğu sürece hiç bir zaman değer kaybetmez. unutmadan; comolokko kuyumculuğa gittiğinize size firmamızın garantisi altında dediği taş için, gia sertifikalı taş var mı sizde diye sormayı unutmayın. işte o zaman size aynı yüzük için daha fazla fiyat çekeceklerdir. emin olabilirsiniz. zaten bu yazıyı okuyup gerçekten faydalanmak adına bazı küçük noktaları kafanıza tutabilirseniz kazık yemezsiniz. ve paranızı gerçekten hak eden bir taşa vermiş olursunuz. aslında daha rapaport'lar falan var bu taş fiyatlarının nasıl belirlendiği ile ilgili ama onları da anlatırsam tek taş almak için gittiğiniz yerlerden sen yahudi bir taş ustasısın git buradan diye kovulabilirsiniz.

umarım birilerine bu özel durum için yardımcı olacak bir şey yazmışımdır.

not: bu tektaş olayını kim çıkardıysa kaynanasını babunlar kovalasın. taş parçası için ne yiğidolar telef oldu.