Herkes Beni İzliyor Düşüncesinin Kronik Versiyonu: Truman Show Psikolojisi
nedir, ne değildir?
tüm hayatının kameralarla izlendiğini düşünenlerin yanılgısı truman show sendromu..
truman sendromu, kişinin kendini bir oyun/sahne içerisinde yaşıyor olduğu kuruntusudur. birey diğer insanların oyuncu ve çevresinin sahne kurgusu olduğuna inanır. psikotik/hezeyanlı bir bozukluktur. adını truman show filminden almıştır.
modern çağda bireyin etrafını sarmış bürokratik, elektronik, ekonomik, kültürel, düşünsel falan bütün gözetim mekanizmalarının etkisiyle panoptisizmin aşırı içselleştirilmesi durumu. tedirgin ve güvensiz ama modern olmanın semeresi. modern zamanlarda aşkın, aşıkın ve maşukun kaydıihtiyadının sebebi; ki en çok da bu üzüyor benim tedirgin toplum bilimcisi yüreğimi.
belki de...
meğerse dünya sırf benim için dekor edilen bir film setiymiş (esas gezegenimiz bu dünyanın milyonlarca katı büyüklüğünde) ve insanlığın esas nüfusu da trilyonları bulduğu için içlerinden 6 milyar tane figüran bulmak oldukça kolay işmiş ve o figüranlardan 3-5 tanesi de sabahın köründe onlara verilen görev (ya da senaryo) gereği ekşi sözlük'teki ilgili başlığa bir şeyler karalayıp bendeki "ulan, acaba?.." sorusunu yok etmeyi amaç edinmiş falan filan ama yemezler! bal gibi de figüransınız hepiniz ve esas gezegendeki trilyonlarca insan da şu anda ekranlarının başına kilitlenmiş, yıllardır olduğu gibi yine benim götümü kaşırkenki hallerimi izliyor.
benim ünlü olarak bildiğim herkesi, beni seyreden milyonlarca insanın tanımadığını düşünmeme sebep olur bu
örneğin tarkan, allen iverson, yaşar nuri öztürk, nelson mandela, boris yeltsin ve adını duyduğum birçok kişi sanki ben televizyonu açtığımda çok az da olsa ekranda görünen figüranlarmış gibi. hatta ayasofya camisi ben doğduktan üç sene sonra inşa edilmiş, amerika'ya gittiğimi zannederken türkiye haritasında lüleburgaz olarak bildiğim yere götürülmüş, hatta ve hatta bu yazdıklarımı insanların okuduğunu düşünerek yazıyor ama çok feci şekilde kekleniyor olabilirim. düşünüyorum da arkadaşım olarak bildiğim kişi dünyanın en tanımış aktörüymüş. dünyada aslında tek devlet, tek millet, tek dil varmış da benim haberim yokmuş. doğal olarak akdeniz hatta büyük okyanus bir türk gölü durumdaymış. kendimi birden yemekteyiz yarışma programında gibi hissettim. ama eğer sadece ben yemekteyiz'i seyrediyorsam siz benim ne demek istediğimi anlayamadınız. eğer gerçekten öyleyse sevabına bana bir işaret çakın yoldan geçerken. ama belki de siz sıradan seyirciler olarak benim yanıma bile yaklaşamıyorsunuzdur. eğer öyleyse programı yayınlayan kanalın santralini kilitleyin. şimdi fark ettim de eğer burda kendim yazıyor kendim okuyorsam zaten yukardaki imdat çığlıklarım da boşa gitmiş demektir.
bazılarında bu ciddi bir psikolojik bozlukluk olarak ortaya çıkar
sanki dünya kendi için yaratılmışçasına, hayatını devam ettirir. bu mantığa göre diğer insanlar figüran doğa ise bir sahne olduğu için onlara kural tanımadan hoyratça davranması mübahtır. kendi sahnesinde kendi ahlak kuralları ve kendi egosu tek geçerliliktir zira. karşısındakiler onun bu durumunu tolere etmeye devam ettikçe her şeyi daha dayanılmaz hale getirirler. devirdiği çamları hayatın kendine hazırlanan bir sahne olmadığını anlayana kadar farketmez. ha zaten hayatın bunu fark ettirdiği an çok acı bir tecrübedir ki bir çoğu bu acı tecrübeye rağmen kendilerini kandırmaya devam ederler.
final notu
bunu ciddi bir şekilde düşünüp hayatınızı etkileyecek seviyeye getiriyorsanız capgras sendromu yaşıyor olabilirsiniz. illaki kameraların olması veya izlenmeniz şart değil. çevrenizdeki insanların rol yaptığını düşünmeniz yeterli. sebebi olmasa da olur.
ben de ara sıra yüzeysel olarak “ulan acaba rol mü yapıyor herkes ve bana göre mi hareket ediyorlar” diye düşünürüm. sonra “ben kimim ki benimle uğraşsınlar” derim... belki de hissetmemi istedikleri his tam da budur, bilemem.