efendi ve köle ahlakı; friedrich nietzsche tarafından ortaya atılan ve dünyadaki faşist, neofaşist, nasyonel sosyalist hareketlerin arkasında yatan ahlaki ve rasyoneli anlamamıza yardımcı olan ve hukuksallığın, dinlerin, demokrasinin ve devletin doğusuna çok radikal bir boyut kazandıran bir kavramlar bütünü. 

nietzsche, ahlakın soykütüğü üzerine de ve iyinin ve kötünün ötesinde de ahlakın gelişiminin tarihini okur. ona göre insan oğlunun keşfettiği ilk ahlak çeşidi efendi ahlakidir. efendiler acımasızlardır, hayat ve ölüm üzerine karar verebilme yetişine sahiptirler, kendi kurallarını kendileri koyma gücüne sahiptirler, kendileri için yaşarlar, hoşgörü göstermek zorunda değillerdir, fiziksel ve psikolojik güçlerini kullanırlar, ezerler, işgal ederler, hükmederler ve bu bir ahlaktır. efendi ahlakidir. kendisini yönetebilme yeteneğidir. kural koyabilme gücüdür. gücün kendisidir. 

çağlar boyunca fiziksel olarak güçlü olanlar, diğerlerini zayıf ve aciz olanları ezmişlerdir. aciz ve zayıf olanlar ise kendi bireysel güçleri olmadığı için, mecburen birlik olmak zorunda kalmışlar, arkadaşlık, dostluk, kardeşlik, eşitlik gibi kavramlarla yaşamak zorunda kalmışlardır. bu aciz olanın ayakta kalabilmesi için tek şanstır. tarihteki en büyük dönüşümlerden birisi olmuş ve zamanla köleler, aciz ve zayıf olanlar efendileri tahtlarından etmişlerdir. bunu yaparken kurallar yaratmışlardır. herkesin uymak zorunda olduğu kurallar. bu sayede kendi güçsüzlüklerini kapatmak ve güçlüden öç almışlardır. yahudi-hristiyan dinlerinin oluşmasında, islamın oluşmasında, hukukun, demokrasinin oluşmasındaki etken işte bu "öç alma" isteğidir. 

nerde güçlü varsa onu aşağı indirmek, cezalandırmak; kim kendi kuralını kendisi koyuyor cezalandır onu, kim eşitliğe saygı göstermiyor, zalimce davranıyor (yani köle ahlakına uyuyor) indir onu aşağıya. yani demokrasi ve hukuksallık nietzsche'ye göre bir aşağılık kompleksi ve savunma mekanizması sonrası ortaya çıkmış kavramlardır. işte nietzsche'nin bu görüşü alman faşizminin ardında yatan itici güç olmuştur. hitler'e gidip insan haklarından bahsedemezsiniz, o insan hakları dediğiniz şey köle beyannamesinden başka bir şey değildir ki. kısacası zalim de ahlaklıdı, nietzsche'ye göre...