Honda, Türkiye'deki Fabrikasını Neden Kapattı?
Honda Türkiye fabrikası neden kapatıldı?
honda'nın türkiye fabrikasını kapatmasının altında politik kaygılar var mı, bilemiyorum. ancak bildiğim şu ki; marka, avrupa'da otomobil üretimini komple sona erdirdi. bu yıl temmuz ayında, 1985'te kurulmuş ingiltere swindon fabrikasını kapattılar ve yerini panatonni adında bir lojistik firmasına sattılar. (kaynak: bbc)
avrupa'da üretimden çekilmelerinin sebebini honda'nın kendisi, elektrikli araç üretimine yoğunlaşmaları olarak açıkladı. bu fabrikaları komple elektrikli araç üretebilen tesislere dönüştürmek yerine, mevcut olarak elektrikli araç üreten fabrikalardaki yatırımlarını artıracaklarını söylüyorlar.
swindon ve kocaeli fabrikalarında yıllık üretilen araç miktarı yaklaşık 200 bin adet. 2020 yılında honda'nın ürettiği toplam araç miktarı ise tam 4.4 milyon ünite. kocaeli fabrikasına tek başına bakarsak 2020'de üretilen araç sayısı yaklaşık 38 bin adet. avrupa'daki fabrikaları kapatmalarının asıl sebebi işte bu rakamlar. elemanlar diyorlar ki; biz bu fabrikalarda sadece avrupa için araç üretiyoruz ancak bölgesel talebin çok daha yüksek olduğu asya ülkeleri var. avrupa'daki talebi karşılamak adına türkiye'de 38 bin üretmek için koca fabrikayı açık tutacağıma (toplam üretimin 0.9%'u gibi oldukça komik bir rakama geliyor oranladığınızda, yüzde bir bile değil) bu kapasiteyi alır, iç talebin çok daha yüksek olduğu asya ülkelerine kaydırır, bu piyasalar için de oradan ithalat yaparım. ki haksız da sayılmazlar. 2020'de renault 378 bin, ford 328 bin, tofaş 250 bin, hyundai 147 bin araç üretmiş. yani şöyle söylemek mümkün: honda'nın şu an türkiye'de araç üretmesi, her sabah bir bardak süt içmek için evde inek beslemekten farksız bir durum.
en başta dediğim gibi, bu fabrikanın kapatılmasının altında politik nedenler var mı bilemiyorum. ama bildiğim bir şey var; o da ekonomik açıdan kendilerine göre oldukça haklı sebepleri var. fabrika keşke kapanmasa, orası ayrı. ancak gelecek elektrikte ve kocaeli veya swindon fabrikalarını elektrikli araç üreten birer tesis haline getirmek, halihazırda bu üretimi yapabilen fabrikalarda kapasite artırımı yapmaktan çok daha pahalıya geliyor demek. adamlar da haliyle ceplerine bakıp böyle bir karara varmışlar. olayın özeti bundan ibaret.
Peki ya çalışanların durumu?
ülke, üretim ve otomotiv sektörü için çok şey yazılıp çizilebilir; ama honda türkiye, eski çalışanlarına 48 brüt maaş, yeni çalışanlarına ise 40 brüt maaş vererek işten çıkardı. yanına bir de tazminatlar da eklendiğinde şu zamanda güzel bir para ediyor. hatta işten çıkarılanların bir çoğu ev, arsa aldı. bir yerli sermayeli firma kapansaydı çalışanlarına asla bu şekilde para vermezdi. tazminatlarını bile vermemek için uğraşırdı. ne derseniz deyin japon iş ahlakıdır bu.
ayrıca bu insanlar yalın üretimi az çok bilen kişiler. birçoğu toyota gibi japon firmalarında iş buldu. japon çalışma sistemine alışan kişiler için pek bir farkı yok zaten. ama yine de ülke için bir kayıptır tabii ki.
honda, toyata vs bu gibi firmalar her ne kadar işsizlik ve cari açık yönünden ülkeye katkılarını anlatmakla bitmese de en büyük değeri iş ahlakı oldu. ülkenin profesyonel firma sözleşmeleri, işçiler için iş güvenliği, işçi hakları bu ve bu gibi uluslararası büyük firmalar sayesinde edindik. şunu söyleyebilirim: işçiler fazla mesai ücreti, bayram mesai ve sendikacılık faaliyetlerini tam anlamıyla buna benzer formlarda uyguladı ve anlam kazandı.