Hümanizmi, Diğer Canlıları da Kapsayacak Şekilde Genişleten Teori: Posthümanizm
nedir, ne değildir?
posthümanizm klasik hümanizmi eleştiren; "kimin ve hangi canlıların hümanizmi?" sorusunu soran, merkeze insanı değil yaşamı koyan bir ekol. transhümanistlerin posthuman kavramıyla alakası yok. iki kavram teknoloji sebebiyle çok karıştırılıyor maalesef. posthumanistler teknolojiyi yoldaş olarak görür ve ekolojiyi gözetirler, transhümanistler ise ölüme karşı teknolojiyi öne sürer ve onu neredeyse kutsallaştırırlar.
konuyla ilgili kısa bir podcast.
transhümanizm posthümanizmin sadece bir parçasıdır, hatta parçası olmak zorunda da değildir
transhümanizm insan zekasının ve bedeninin genetik mühendisliği, nanoteknoloji, enformatik gibi yollarla yükseltilmesini amaçlar.
ancak posthümanizm ahlaki değerleri de içinde bulunduran bir felsefedir. hümanizm, rasyonalitenin ve insanlığın evrenin merkezine oturtulmasıydı ve temelde dini inançları karşısına alıyordu. bu nedenledir ki hümanizm amerikan "demokratikleştirmesinin", kolonileşmenin, sömürgelerin, bireyselleştirmenin ve vahşi kapitalizmin dolaylı olarak gerekçesi olmuştur. çünkü dinlerle korunan ahlaki değerleri önemsizleştirdiğinizde, dini değerleri rasyonaliteye tabii tuttuğunuzda, bunları yapacak nedenleri kendinizce bulabiliyordunuz. ancak konumuz henüz bu değil.
hümanizm tanrıdan boşalan koltuğa insanın yerleştirilmesiydi
insan kendini doğanın ve evrenin yegane merkezi olarak görmüş; insan zekasıyla her şeyin anlaşılabileceğini varsaymıştır. kısacası, diğer canlılarla arasına bir bariyer kurmuş ve rasyonalite adı altında doğaya, çevreye ve diğer canlılara zarar vermiştir.
posthümanizm ise hümanizmin eksikliklerini irdelemiştir. hümanizm insan zihnini bilinen evrendeki en üstün zeka olduğu iddia ederken, posthümanizm insan zihninin beyin tarafından sınırlandırıldığını düşünür. hümanizm ahlaken diğer canlılara ve dünyaya tehdit oluşturacakken (ki oluşturmuştur, insanların enerji kazanımı adı altında doğayı katletmesi gibi), posthümanizm insanın bu sorunları aşıp doğayla bütünleşmesi, kendi arasındaki farklılıklardan kaynaklanan acıları ortak bir paydaya ulaşarak kaldırmak ister.
kısacası, yapılan bütün ahlaksızlıkları göz önüne alın. bazılarımız haklı olarak bunların "insan doğası"ndan kaynaklandığını düşünecektir. işte, posthümanizm insan doğasının üstüne çıkarak bu ahlaksızlıkların giderilmesini hedefler. transhümanizm ise sadece bedensel eksikliklerden kaynaklanan (beyinin bilgisayar fonksiyonlarını kısıtlayan biyolojik yapısı gibi) sorunları çözme uğrunda bir araçtır. bunun ardından doğayı koruyarak tarım yapılması için biyoteknoloji, temiz ve verimli enerji üretimi için nükleer enerji ve nanoteknoloji, hayvanların gereksiz ölümünü engellemek için lab üretimi etler, yerleşim için yeni gezegenlerin keşfedilmesi ve uzay seyahatleri de posthümanizmin hedef ve amaçları arasında yer almaktadır.
kısacası
transhümanizm fiziksel bir amaç iken, posthümanizm külliyen insani değerlerin "üzerine" çıkılmasıdır. transhümanizm egosuyla hümanizmin üstüne felsefi olarak pek bir şey koymuyor, ancak posthümanizm insanlığı yeni bir çağa yükseltmeyi amaçlıyor. insan türünün devam etmesi için posthümanizm eninde sonunda evrensel olarak kabul edilecek bir ideolojidir.