derinlikli görünen zırvalık, ilk bakışta derin bir anlama sahipmiş gibi görünen ama özünde saçma veya anlamsız olan söz veya iddia. bu tip sözlere özellikle karma, kuantum, ruh, kader, içsel denge gibi kavramları bir araya getirip bir şey anlattığını sanan kişilerde ve onların değersiz kitap ve yazılarında çok sık bir şekilde denk gelinir. ilk kez, university of waterloo bünyesinde çalışmalarını yürüten gordon pennycook'un geçen yıl yayımlanan "on the reception and detection of pseudo-profound bullshit" başlıklı makalesinde denk gelmiştim bu kavrama; bugün de yabancı bir dergide görünce buraya yazayım dedim. söz konusu makalede bu tip derinlikli görünen saçmalıklara inanmaya meğilli insanların aynı zamanda komplo teorilerine, alternatif tıbba ya da doğaüstü olaylara inanma gibi eğilimlerinin de genelde daha yüksek olduğu yönünde sonuçlara ulaşıldığı belirtiliyor. pseudo-profound bullshit ya da türkçe'ye çevirmek gerekirse derinlikli görünen zırvalıklara aşağıdaki gibi örnekler verebilirim.

- "bütünlük hayat ışığının sürekliliğidir."

- "kozmos pozitif gerçekliğin özüdür."

- "ufacık bir kuantum titreşimi kaderde büyük dalgalanmalara yol açabilir."

- "bağlaşıklık derin bir sessizlikte akseder."

- "masumiyet ruhsal gerçeklikte yeniden doğar."

- "temel gerçeklik kişisel tatminin bilgeliğidir."

- "ölüm davranışların kayıtsız kabulünde büyür."

ilk okuyuşta bir anlamı veya derinliği varmış gibi görünen bu sözlere ağız dolusu "total bullshit" diyebilirsiniz, zira öyleler. siz, siz olun, integral hesabının i'sini geçtim, sinüs denildiğinde aklına gelebilecek tek şey sinüzit olan ve "kader ve kuantum", "planck sabitinden kader katsayısına", "kuantum fiziği ve varlık", "kuantum parçacıkların dünyasından ruhun özüne" gibi başlıklı yazı veya kitaplara imza atan dallamalara itibar etmeyin. yazılarının ya da söyleyeceklerinin içeriğine bakmadan bu adamların boş, sığ ve "full of shit" olduğunu söyleyip geçebilirsiniz. zira bu bir turnusol kağıdı gibi şaşmadan işeleyen kusursuz bir algoritmadır; bu tip zırvalıkları dinleyerek veya okuyarak değerli vaktinizi boşa harcamayın.

bu konuda okuduğum en iyi yazılardan biri de şudur.

(bkz: deepak chopra)(bkz: caner taslaman)

taslaman'ın cümlelerindeki samimiyetsizliğini nereden aldığını düşüneniniz varsa chopra'nın bir tane tartışmasını izlemeniz yeterli.