İnsan Başarısının Önündeki En Büyük Engellerden Biri: Kontrol Odağı
locus of control: kontrol odağı
insanlar, yaşadıkları iyi ya da kötü olaylara getirdikleri açıklamalar bakımından temelde iki uç arasında yer almaktadır. bu uçlardan birinde, başlarına gelen olayların nedenlerini kader, şans gibi dışsal etmenlerde arayan insanlar; diğerinde ise yaşadıklarının sorumluluğunun kendisinde olduğuna inanan insanlar bulunmaktadır . başlarına gelen olayları kendi davranışlarının ya da özelliklerinin bir sonucu olarak gören bireyler, iç kontrol odaklı (internal locus of control) olarak adlandırılmaktadır. yaşadıkları olayları şans, kader gibi dış güçlere atfetme eğilimi gösteren bireyler ise dış kontrol odaklı (external locus of control) olarak tanımlanmaktadır.
araştırmalar, farklı kontrol odağı yaklaşımına sahip bireylerin iş yaşamı, akademik yaşam, çevre gibi alanlarda yaşadıkları durumların ve karşılaştıkları sorunların kaynağına farklı atıflarda bulunduklarını ortaya koymaktadır. iç kontrol odaklı bireyler eylemlerinin değişim yaratacağına inanırken, dış kontrol odaklı bireyler değişimin kendi eylemleri ile değil, daha güçlü başkaları tarafından yaratılabileceğine inanmaktadır. çevresel bozulma konusunda yapılan bir çalışmada, insanların, ancak söz konusu çevresel bozulmaları engellemenin kendi kontrollerinde olduğuna inandıklarında engelleyici önlemler aldığına işaret edilmektedir.
bu bilgiler doğrultusunda, dış kontrol odaklı bireylerin çevreyi koruyup kollayıcı davranışlarda bulunma eğilimlerinin daha düşük düzeyde olduğu öne sürülebilir. nitekim ilkokul öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışmada, kontrol odağının çevreci davranışı yordadığı; bir diğer çalışmada ise, iç kontrol odağı yüksek olan öğrencilerin, dış kontrol odağı yüksek olan öğrencilere kıyasla, çevreyle ilgili daha fazla bilgi edindikleri ve çevreyle ilgili bilgilerini artırmak için (enerji tasarrufu ve geri dönüşüm gibi) daha fazla sayıda seçmeli bilim dersi aldıkları görülmüştür.
stanford university profesörlerinden claudia m. mueller'ın çocuklar üzerinde yaptığı bir deney sonucu elde ettiği verilere göre, kontrol odağı algımız motive kalıp kalmamamız üzerinde büyük rol oynuyor.
profesörün elinde iki grup çocuk var. bu çocuklara çeşitli bulmaca oyuncaklar veriliyor ve bunları çözmeleri bekleniyor. ilk aşama sonunda iki grubun da başarıları benzer. birinci gruba bu başarılarının sebebi olarak zeki olmaları öne sürülüyor. ikinci gruba ise aynı başarının sebebi olarak çalışkan olmaları gösteriliyor.
deneyin ikinci aşamasında yine aynı iki gruba bu kez daha zorlu bulmacalar veriliyor. bir süre sonra zeki olduğu için başarılı olduğuna inandırılmış çocuklar, denemekten vazgeçiyorlar ve pes ediyorlar. sonuçta zeka onların elinde bir olgu değil. kapasiteleri o kadarmış.
ikinci gruptaki çocuklar ise aynı bulmacaları çözerken, zorlanmalarına karşın denemekten vazgeçmiyorlar. çünkü onları daha önce başarıya götüren özellikleri çalışkan olmaktı ve daha çok çalışmak onların elinde. deney sonunda "çalışkanlar" yani başarıyı ve başarısızlığı kendi kontrol odağına bağlayanlar muvaffak oluyor.
velhasıl, hayatınızı değiştirme kapasitenize inanın ve şimdi başlayın. procrastination ve bahaneler, gelişiminizin en büyük düşmanlarıdır. unutmayın, roma bir günde inşa edilmedi.