İnsan Evriminin İlk Basamağı: Alet Kullanarak Devrim Yaratan Homo Habilis
Fiziksel özellikleri
başparmağın kullanımı, insanı maymundan ayıran temel özelliklerin en önemlilerinden biridir. ilk insanın bu yetiyi dik duruş sayesinde ellerin, nesneleri, diğer parmaklarla karşı karşıya konumlanan bir başparmak aracılığıyla kavramak üzere serbest kalmasıyla kazandığı düşünülür. bu yeti, aletlerin kullanılmasını ve geliştirilmesini mümkün kılmış ve 2-3 milyon sene önce homo habilis ile evrimleşmişti, homo erektus (ayakta duran adam) ve cro-magnon adamlarında başparmak iyice tekâmül etti.
kolları modern insana göre daha uzundur. başparmakla diğer parmaklar arasındaki açı ve omuz eklemlerinin biçiminden dolayı ağaçlara tırmanarak yaşamlarını sürdürdükleri düşünülmektedir. homo habilisler olduwan kültürü olarak adlandırılan alet teknojisini geliştirmişlerdir.
homo sınıfının en eski üyelerinden olan bu türün kafatası ve dişleri, australopithecus'a ve daha eski hominin türlerine göre birazcık daha büyüktür.
"becerikli insan" anlamına gelen bu isim 1964 yılında verilmiştir, çünkü o dönemde bu türün taştan aletler yapan ilk tür olduğu düşünülüyordu. fakat şu anda en eski taş aletler, homo türüne ait en eski kanıtlarından biraz daha eskiye tarihlendiriliyor.
ortalama olarak 100-135 cm boylarında ve 32 kg ağırlığında olan homo habilis'in 2.4 ile 1.4 milyon yıl önce yaşadığı kabul ediliyor.
http://humanorigins.si.edu/…ls/species/homo-habilis
insanlık tarihi boyunca en büyük atılımı yapmış olan ilk türdür habilis
başka türler alet kullanmış olsa bile homo habilis, tasarlayarak alet yapmıştır. bulduğu hayvan kemiklerini taşı ya da ağaçları rastgele kullanmak yerine bizzat sonuç odaklı aletleri tasarlamış ve gerçekleştirmiştir. bu yüzden bu türe becerikli avcılar adı verilmiştir. (bkz: oldowan) teknolojisi adı verilen taş alet endüstrisinin yaratıcısı olan olan türün ateşi kontrol altına aldığına dair tartışmalar hala sonuçlanmamıştır.kullandıkları aletlerin basit ve sıradan biçimi (bazı müzelerde bunların görülmesi mümkün) çok önemli değildir, önemli olanın bu aletlerin tasarlanmış aletler olmasıdır önemli olan. bu önem insandaki soyut düşünme biçiminin ilk örnekleri olması nedeniyle devrimsel bir anlam taşımaktadır. alet kullanma ile kendini biyolojik doğadan ayıran insan türü alet yapma aşamasına geçmesi ile doğadaki bedensel zayıflığını giderme konusunda önemli bir adım atmıştır. aletlerin henüz avlanmaktan çok parçalamak maksadıyla kullanıldığı varsayılmaktadır. insan doğadaki yırtıcı hayvanların karşısında şansı olmayan bir türdür. daha çok bu önemde leşle beslenmekte ve bu leşleri yapmış olduğu ilkel aletlerle parçalamaya çalışmaktadır. habilis türünün diğer insan türlerinden daha fazla et tüketmesinin nedeninin de bu aletler sayesinde olduğu düşünülmektedir (daha fazla et tüketmesi daha fazla protein demek olup insanın biyolojik yapısını etkilemiştir, daha çok enerji daha az av için zaman demek olup vücuttaki birtakım organların değişimini tetiklemiş olabilir, daha kısa bir bağırsak, daha güçlü çene ve diş yapısı, daha küçük bir mide vs gibi).
alet yapılmasının diğer önemli bir avantajı ise dilin ortaya çıkmasını tetiklemesidir. somut nesnelerle soyut kavramlar arasındaki ilişki dilin gelişmesini etkiler. kafasında canlandırdığı alet bir işe yöneliktir, mesela bir kemikteki eti sıyırmak gibi, bu durum da soyutlamaya sebep olabilmektedir. not etmeli; hikaye günümüzden yaklaşık 3 milyon yıl önce, büyük oranda afrika’nın batı kıyılarında geçmektedir)
taş aletleri ilk yapanın homo habilis olup olmadığı konusu kesin değildir
şöyle ki brian fagan'ın world prehistory: a brief introduction kitabının "human origins" bölümünde, habilis'ten daha önce gelen bir tür olan australopithecus garhi'nin ilk alet kullanan tür olduğu konusunda yeni fikirler ortaya atılmıştır. bu kanıya ise garhi'nin, üzerinde bıçak kesiği izleri olan hayvan kemiği contexti içinde bulunması etkili olmuştur. o kesik izleri, garhi'nin eseri mi hala bir sır olsa da habilis evrim çizgisinde önemini zamanına göre inanılmaz gelişmiş kafatası ve beyinle korur.
diğer yandan habilis'in beyin kapasitesindeki bu artış, yine aynı makaleden alet kullanımı ile birlikte, diet listesine giren kemik iliği ile açıklanmıştır. çok besleyici olan bu iliğe ulaşabilmek için kemiğin bir aletle kırılıp iliğin çıkarılması gerekiyordu. alet kullanan eller o ilikle beyin gelişimini böylece hızlandırmış oldu. bu konuyla ilgili etkili bir anlatım için bbc'nin walking with cavemen serisi şiddetle tavsiye edilir.
habilisler, evrim çizgisinin şımarık çocuğu leşçil hayta hırsız tipleridir...