İnsan Ömrünün Üst Sınırı Nedir?
insan ne kadar yaşayabilir?
bu soru, 1000 yıl kadar önce biruni’nin, zamanının ansiklopedisi sayılan “maziden kalanlar”da ele aldığı konulardan birisi. kadim düşünceye göre bir insanın hayatını belirleyecek olan, insan doğduğunda gök cisimlerinin konumları. insanın doğal ömrünü veren hayatın kaynağı olan güneş, insana 120 yıl veriyor (hesabın nasıl olduğu açık olmasa da 120 yıl, güneşin en büyük yıllarını temsil etmekte). çok özel durumlarda güneş ilave bir 30 yıl daha verebilir. ay 25, jüpiter 12, venüs 8 yıl’a kadar verebilir. mars ve satürn ise ömür törpüsüdür, ömürden ömür alır.
"insan ömrünün bir üst sınır var mı?" sorusunun cevabını yine göklerde arar insanoğlu.
gök cisimlerinin konumundan eksiltme-artırma yapanlar, 215 yıl der bu üst sınıra.
insan hayat döngüsünü, göksel döngüyle eşleyen görüş ise, “kıran” (kavuşma, gezegenlerin birbirine yaklaşması/ing:conjunction) süresi sayar. gezegenlerin birbirine yaklaşma hesabına göre en uzun süreye sahip olan jüpiter ve satürn temel alınır. 20 yılda bir kavuşan bu iki gezegenin kavuşmalarını tüm burçlarda tamamlaması 240 yılı bulur (orta kıran da denir). bu birçok eski dünya gök araştırmacısına göre insanın ulaşabileceği en uzun ömürdür.
ancak 240 yıl sonunda başladığı burçta değil de bir sonraki burçta kavuşmuştur bu iki gezegen. bazısı da tüm burçları dolaşarak başladığı burca ulaştığı ilk kavuşma süresine bakar. bunun için de 4 defa daha burçları dolaşması gerekir ki bu da 240x4=960 yıl yapar (büyük kıran). gökyüzünde görülen en uzun dolaşım süresi buysa insanoğlu en fazla bu kadar yaşayabilir sonucunu çıkarırlar. tevrat’ta en uzun yaşayan insan methuselah’ın 960 yıl kadar yaşaması, ikisi arasında bir bağlantı olması ihtimalini düşündürür.
sebep söylemeyenler de bazı üst sınırlar üretir. örneğin, biruni dönemine yakın yaşayan natıli, sebebini söyleyemese de bir insanın ne yaparsa yapsın 140 yıldan fazla yaşayamayacağını iddia eder.
günümüze gelince, 150-250 yıl yaşadığı iddia edilen insanlara “halep oradaysa, arşın burada” diyerek meydan okuyan guinness ekibi hiç de o kadar uzun yaşayan kimseye rastlayamamış.
kadim kehanetlerde geçen insanın doğal ömrü olarak verilen, 120’yi bile geçemiyoruz diye düşünürken, jeanne calment’in 122'yi geçtiğini söyler guinness. en azından ilk kehanet çöktü diye düşünürken bu sefer iki rus -matematikçi nikolay zak ve gerontolojist valeriy novoselov- ciddi olarak guinness’e karşı argümanlarla jeanne calment’in 122 yıl yaşamadığını, gerçek jeanne calment’in 1934’de öldüğünü, kızı yvonne calment’in veraset vergilerinden kaçmak için annesinin kimliğini aldığını iddia eder.
henüz bir dna testi yapılmasa da bu iddiaların önüne geçmek için ileride mezarın açılması da gündeme gelebilir. ilginç olan, jeanne calment’i bir kenara koyduğumuzda, şu ana kadar resmi kabul görmüş 120 yıl yaşayabilen kimse yok. hayatta olanlar arasında en yaşlı insan kane tanaka ise 117 yaşına yeni girdi. kane’nin 120’yi geçebilmesi, calment hakkındaki iddialar yüzünden ayrı bir anlam kazanmış durumda. resmi olarak, 2020’ye yeni girdiğimiz şu günlerde, dünya üzerinde 1900 yılında doğmuş kimse yaşamıyor.
bazı gerontologlar yeni teknolojilerle insanoğlu’nun 1000 hatta 5000 yıl yaşayabilecek duruma gelebileceğini iddia etmekte. kadim kehanetler ise, istediğimiz kadar kök hücre ilavesi yapıp, sentetik organ nakli ile yaşamaya çalışsak da, hayat sisteminde bir gücün belirli bir yaşta fişimizi çekeceğini söylemekte.