UZAY 5 Ağustos 2021
21b OKUNMA     423 PAYLAŞIM

İnsanı Küçük Hissettiren Gerçek: Gözlemlenebilir Evrenin Tam 2 Trilyon Galaksi İçermesi

2016'da uzay teleskobu Hubble'ın keşfine göre gözlemlenebilir evrende 2 trilyon civarı galaksi olduğu keşfedilmişti. Bu gerçeği tekrar bir hatırlatmak istedik.
Bu fotoğraftaki objelerin her biri Samanyolu Galaksisi'ne yakın şeyler.

hubble teleskobu ve diğer gözlem araçlarından elden edilen veriler kullanılarak yapılan yeni bir galaksi sayımı sonucuna göre gözlemlenebilir evrende, daha önce tahmin edilen galaksi sayısından 10 kat daha fazla sayıda, yani en az 2 trilyon galaksinin olduğu anlaşılmış.


lütfen dikkat edin; evrenin tamamından değil, sadece gözlemlenebilir evrenden bahsediliyor ve bu da en az 2 trilyon galaksi içeriyor. peki galaksi neydi hemen onu hatırlayalım: 10 milyon ila 1 trilyon arasında yıldız içeren sistemdi. mesela samanyolu galaksisi, güneş sistemini de içeren bir galaksidir ve güneş, bu galaksideki yıldızlardan yalnızca birisidir.

öylesine büyük bir saçmalığın içerisindeyiz ki hiçbir saçmalık aslında gerçekten bir saçmalık değil! kafam olmuş 2 trilyon, kızılay'ın ortasına çıkıp oynayasım var yemin ederim.

güneş'in diğer yıldızlara kıyasla büyüklük kıyası

evrenin yüzde 5'inin gözlemlendiğini düşünürsek, aslında olayın ne kadar devasa, sonsuz ve korkunç olduğunu görebiliriz

düz mantıkla bu hesaba göre 190 trilyona yakın galaksi var diyebiliriz. bunun içine gezegenleri katınca hem matematik hem de insan aklı tıkanıyor.

şimdi böyle bir evrende hala "yalnız" olduğumuzu düşünmek, sadece bu gezegende hayat olduğunu düşünmek, herhangi bir gezegende bizim gibi olsun, kalahari çölündeki gibi olsun, ne bileyim moleküler düzeyde olsun yaşam olmadığını düşünmek düpedüz aptallık olsa gerek.

dünyanın en büyük gizemi evren. değil biz, 10 kuşak sonrası torunlarımız bile bu gizeme nail olamayacak büyük ihtimalle. ama düşünsenize 4000 yılında yaşıyorsunuz ve gelişen teknoloji, bilim, insan zekası derken, evrenin bir çok gizemine nail olmuşsunuz. 2000'li yıllarda yaşayanlara acınası, zavallı, iyyy pis fakirler gözü ile bakıyorsunuz.

muhtemel olarak insanlık; ego, kibir, din, para hırsı vs. gibi etmenlere yenilmez ve bunları elinin tersi ile iterse, binlerce yıl sonra kim bilir dünyadakilere nelere şahit olacak.
düşünmesi bile tüylerimi diken diken ediyor, beni heyecanlandırıyor. ulan hem yanlış coğrafya, hem yanlış zaman. ulan it doğru olan ne kaldı geriye...

konuyu arthur c. clarke'ın çok sevdiğim bir sözü ile kapayım: "iki olasılık var: ya evrende yalnızız, ya da evrende yalnız değiliz. iki olasılık da eşit derecede ürkütücü."

galaksinin ne olduğunu anlamayanlar için basitçe anlatalım

öncelikle galaksi dediğimiz şeyin bir "ülke" olduğunu varsayalım. içinde bulunduğumuz ülkenin (samanyolu galaksisinin) bir köşesinde yaşadığımız şehir (güneş sistemi) yer alıyor. bu şehrin (güneş sisteminin) içinde de bizim ilçemiz (dünyamız) yer alıyor.


üstteki görselde "you are here" dediği nokta bizim güneş sistemimizi gösteriyor. sonuçta biz daha kendi yaşadığımız şehrin (güneş sisteminin) dışına "insanlı yolculuk" yapamazken, kendi ülkemizin (galaksimizin) sınırları içinde bulunan diğer şehirlere (güneş sistemlerine) bile gidemezken evrende 2 trilyon ülke (galaksi) daha var öyle düşün. ve bu galaksilerin (ülkelerin) her birinde milyarlarca güneş sistemi (şehir) ve bu güneş sistemlerinin (şehirlerin) içinde de milyarlarca gezegen (ilçe) bulunuyor...

mesela bu görseldeki her bir ışık kaynağı aslında birer ülke, yani galaksi

gözlemlenebilir evrenin 2 trilyon galaksi içermesi, insanı afallatıyor ve derin düşüncelere daldırıyor

evren her açıdan o kadar büyüktür ki, o kadar komplikedir ki bu akılalmaz büyüklüğü hakkıyla idrak edebilmek için hayal gücümüz bile yetmez, sadece samanyolu galaksimizin dahi baştan sona büyüklüğü 110 bin ışık yılıdır. yani ışık hızında dahi gidebilseydik (saniyede 300 bin km), sadece kendi galaksimizin başından sonuna, bir ucundan diğer ucuna kadar ancak 110 bin yılda ulaşırdık ki bizim galaksimizden belki de yüzbinlerce kat daha büyük milyarlarca galaksi daha var! evrendeki galaksi sayısı tahminimiz de gün geçtikçe artmaya devam etmektedir. örneğin bilim, bugüne kadar “evrende tahmini olarak en az 100 milyar galaksi vardır” demekteydi ancak son zamanlarda hubble teleskobunun “ultra deep field” görüşü sayesinde evrende en az 200 milyar galaksi olduğu söylenmeye başladı. şimdi ise bu sayı en az 2 trilyon oldu!

hubble uzay teleskobu, 2020'li yıllarda emekli edilecek ve yerini “james webb” uzay teleskobuna bırakacak. hubble`dan çok daha üstün bir teknolojiye sahip olacak olan james webb uzay teleskobuyla gözlemleyebileceklerimiz, belki de şimdiye kıyasla hem sayı hem de nitelik bakımından çok daha farklı olacak! üstelik bütün bu söylediklerimiz sadece potansiyel olarak gözlemleyebildiğimiz evren için! dolayısıyla evrendeki durumumuzu anlatabilmek için, okyanustaki bir damla kadar olduğumuz örneğini kullansak bile boyut açısından ve kıyaslama açısından sadece “saçmalık” kalır. bütün bunlar yetmezmiş gibi, son 20 yılda modern kozmoloji içinde pek çok ciddi “çoklu evren” hipotezi vardır (multiverse). kimbilir, belki de bizim evrenimiz gibi trilyonlarca evren daha vardır!