insanın kendisinden üçüncü bir şahıs gibi bahsederek konuşmasının stres azaltıcı etkisi olduğunun gösterilmesi ufukları açabilir.

adınızın emre olduğunu farz edelim. topluluk önünde büyük bir konuşma yapacaksınız ve epey streslisiniz. bu durumda “çok stres yaptım, topluluk önünde konuşmak beni geriyor" vb. şekilde düşünmek yerine “emre çok stres yaptı, emre topluluk önünde konuşmaktan geriliyor” derseniz stresiniz o anda belirgin düzeyde azalıyormuş.

university of michigan’da bu hipotezi test etmek için iki tane deney yapmışlar

birinci deneyde deneklere normal ya da rahatsız edici (örneğin kendi kafasına silah tutan bir adam) fotoğraflar gösterilmiş ve denekler fotoğraflara tepki verirken birinci şahıs ya da üçüncü şahıs gibi konuşmaları istenmiş. bu sırada eeg ile beyin dalgaları ölçülmüş. denekler rahatsız edici fotoğraflara bakarken kendilerinden üçüncü şahıs gibi bahsettiklerinde stres ile ilişkili beyin aktivitesinin bir saniye içerisinde azaldığı görülmüş.

ikinci deneyde fmri çalışması yapmışlar. bu görüntüleme tekniği beyinde aktive olan bölgeye kan akışının artması temeline dayanıyor. kan akışının arttığı yerleri (o an için aktive olan bölgeleri) beyin üzerinde gösterebiliyor. deneyde denekler kendi acı verici deneyimlerini birinci şahıs ve üçüncü şahıs olarak anlatmışlar ve o sırada fmrı çekilmiş. sonuçlar eeg deneyi ile aynı çıkmış. acı verici deneyim anlatılırken beynin ön lobunda yer alan medyal prefrontal korteks aktive olmuş (aslında amigdala bölgesinin duygularla ilişkili olduğu bilinse de anılara dayalı duyguların prefrontal korteks ile ilişkili olduğu düşünülüyor). kişiler kendilerinden üçüncü şahıs gibi bahsederken bu bölgede çok daha az aktivasyon görülmüş.

araştırmacılar bunu şöyle yorumlamış

insan kendisinden üçüncü şahıs gibi bahsederken kendisini başkalarını gördüğü gibi görüyor ve bu da stres yaratan duruma uzaktan bakabilmemizi sağlıyor. meseleye uzaktan bakabildiğimiz zaman da duygularımızı daha başarılı bir şekilde kontrol edebiliyoruz.

konu üzerinde daha fazla çalışma yapılması gerektiği belirtilse de şu an için bulgular, insanın kendisinden 'ben’ diye bahsetmek yerine isim kullanmasının stresi belirgin ölçüde azalttığını gösteriyor. yöntemin çok basit olması da büyük avantaj.

bir dahaki sefere topluluk önünde konuşma yapmadan önce, uçağınız hava boşluğuna girdiğinde ya da kanal tedavisi için sıranızı beklerken bunu bir deneyin derim. denemekten zarar gelmez.

çalışma burada üniversite sayfasında özetlenmiş.

nature dergisinde yayımlanan makaleyi de pdf formatında buradan inceleyebilirsiniz.