İyotlu Tuz mu, İyotsuz Tuz mu Tüketmeliyiz?
iyotlu tuzu pişen yemeğe atacaksanız zaten o iyot uçacaktır. (bu bilgiyi billur tuz kendi sitesinde bile vermiş zaten.)
dünyanın pek çok ülkesinde, iyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesi için en önemli basamaklardan birisi olan tuzun iyotlanmasının yasal olarak zorunlu hale gelmesi çok eski yıllara dayanırken, ülkemizde 1994 yılında programın başlaması ile bu yöndeki çalışmalara ağırlık verilmiş, 9 temmuz 1998 tarih ve 23397 sayılı resmi gazete ile türk gıda kodeksi yemeklik tuz tebliği'ne göre sofra tuzlarının iyotlanması zorunlu olmuştur. buna göre sofra tuzlarına 50-70 mg/kg potasyum iyodür ya da 25-40 mg/kg potasyum iyodat katılması zorunludur.
fakat tuzun iyotlanmasının amacı, insan vücudunun ihtiyaç duyduğu optimal iyot seviyesi için değil, guatr ve kretinizmi önlemekti. şimdi bu mantıkla kadın üreme organlarında kanser prevalansının çok düşük olduğu bir popülasyon olan japonya'da alınan iyot seviyelerine ulaşmak için 168 gram iyotlu tuza ihtiyacınız var. iyotun faydasını görmek için neden fazla tuz tüketesiniz? bir de pişen yemeğe atıyorsanız ne dozda aldığınızı hiç bilemeyeceksiniz.
halk sağlığı adına başlatılmış ve kısmen başarılı olmuş bu yöntem artık geride kalmalı. çünkü türkiye'de tuz tüketimi normalin iki katı ama iyot alınımı ne düzeyde, meçhul.
iyotu sağlığınız için tüketmeniz gerekiyor fakat bu şekilde mi? iyotu dışarıdan takviye olarak kullanırsanız dozunu da siz belirlemiş olursunuz. çünkü iyotun eksikliği de fazlalığı da kötüdür. (ayrıca araştırabilirsiniz.)
buradaki esas soru şu olmalıdır: rafine tuz mu, doğal tuz mu kullanmalıyım? işte bunun cevabı da doğal tuz tabii ki. rafine tuz, içeriği oynanmış tuzdur. tuzun kaynağına göre iz miktardaki mineral içerikleri değişse bile tüketeceğiniz doğal tuz her anlamda rafineden daha iyi olacaktır.
şu an piyasada en çok denk geldiğim doğal tuzlar; çankırı kaya tuzu, tuz gölü tuzu, himalaya kaya tuzu, deniz tuzu şeklinde. fakat burada da çekindiğim bir husus da denizlerdeki plastik kirliliğinden ötürü deniz tuzlarındaki mikroplastik tehlikesi. bu nedenle diğer doğal tuzlar tercih sebebi.
ürün satın alırken üzerinde “rafine edilmemiştir” uyarısına dikkat ederek öğütülmüş seçenekleri de bulabilirsiniz.
eğer tiroid hastası değilseniz kesinlikle iyotlu tuz kullanılmalıdır.
tuza iyot doktorların talebiyle eklenmeye başlanmıştır. aldığımız iyotun neredeyse tamamı vücudumuzda tiroid hormonları yapımında kullanılmaktadır. basitçe anlatırsak, bu hormonlar metabolizma hızımızı belirler. bu açıdan az veya çok olması ciddi sorun yaratır.
sanıldığının aksine sadece fazla iyot değil, aynı zamanda yetersiz iyot da guatr hastalığı yapmaktadır. hatta karadeniz bölgemizde daha sık guatr görülme sebebi iyot azlığıdır. bunun sebebi de hem iyottan fakir topraklar, hem de bolca tüketilen lahananın iyot emilimini azaltmasıdır.
tabii guatr tiroid hastalıklarından sadece birisi. bir başka örnek de hamile kadınlardır. çocukların sinir sisteminin gelişmesinde tiroid hormonları çok çok önemlidir ve çocuk, anne karnında bundan mahrum kalırsa geri dönüşü olmayan zeka geriliği yaşamaktadır. hatta yenidoğandan alınan topuk kanında da bu kontrol edilmektedir.
sonuca gelirsek; bir tiroid hastalığınız varsa doktorunuzun önerdiği şekilde beslenin, aksi halde iyotlu tuz kullanılmalı.