Josef Stalin Hakkında Muhtemelen Daha Önce Duymadığınız Küçük ama İlginç Bilgiler
* gerçek adı josif vissarionovich dzhugashvili idi. insanlara daha sert gözükmek için 1902 yılında adını rusça'da "çelik" anlamına gelen stalin olarak değiştirmeye karar verdi.
* 1907'de ölen ilk eşi kato svanidze'nin ardından "insanlığa karşı olan tüm iyi şeylerim seninle birlikte öldü." der. o cenaze merasiminden bir görüntüsü var, en sağda. (daha sonraları hizmetçisiyle yattığı ve de 13 yaşındaki bir kızı alıkoyduğu da biliniyor.)
* 1907'deki tiflis banka soygunu'nda başroldedir. 1910'da ise tehlikeli girişimleri sebebiyle çarlık yönetimi tarafından bakü'de hapishaneye atılır.
* kendi halkına bile acımayan bir diktatördür. holodomor'da en az 4 milyon (8 milyona kadar çıkan var) ukraynalı'nın öldürülmesinde nikita kruşçev ile başroldedir. toplamda öldürülen vatandaş sayısı 20 milyon olarak tahmin ediliyor. (net bir sayı söylemek mümkün değil. gulag'taki öldürmelerin 1953 yılına kadar devam ettiği biliniyor.) bu ölümlerin çoğu da ikinci dünya savaşı başlamadan öncedir. daha fazla detay için arşivlerden referans alan new york times'a bakılabilir.
* 1935 yılında moğolistan'ın ilk cumhurbaşkanı peljidiin genden'in, stalin'in kendisine moğolistan'ın budist din adamlarını yok etmesi için baskı yapmasının ardından stalin'e tokat attığı ve piposunu kırdığı iddia ediliyor. hatta "lanet olası gürcü!" dediğini duyanlar var. daha kapsamlı bir okuma için peljidiin genden.
* 1935'te annesini ziyaret ettiğinde, annesi ona ne yaptığını sormuş. o da "çar'ı hatırlıyor musun? ben de çar gibiyim" dediğinde annesinin yanıtı "rahip olsaydın daha iyi yapardın" olmuş. annesiyle ilgili daha kapsamlı bilgi için keke geladze'ye bakılabilir.
* 1937'de stalin'in emriyle sovyet uzak doğusu'ndaki yaklaşık 172.000 koreli zorla orta asya'da nüfusun yoğun olmadığı bölgelerine sürgün edildi. bu olay, sovyetler birliği'nde bir ulusun tamamına yönelik ilk etnik sürgünün emsalini teşkil etmiştir. öldürülen milyonlarca insandan dolayı bu çok önemsenmez.
* barbarossa operasyonu'nun başlamasına yaklaşık beş gün kala berlin'de bulunan bir sovyet ajanı moskova'ya acele bir telgraf çeker: "almanlar, saldırmaya hazırlanıyor." stalin ise bu ajana ve mektubu kendisine ulaştıranlara açıkça "s*ktir git!" der. resmi evrak aşağıdadır.
* 19 temmuz 1941'de, daha önceden ele geçirilmiş olan stalin'in oğlu yakov'un sorgusu yapılır. bu sorguya dair bilgiler, gerekli alman makamlara iletilir. malum soruşturma belgeleri iki sayfadan oluşuyor:
oğul yakov nisan 1943'te, sachsenhausen toplama kampından kaçmaya çalışırken öldürülür ya da elektrik akımına kapılarak can verir. diğer oğlu vasili ise 1946'da, kızıl ordu'da, tümgeneral olacaktır.
* 1941 yılında almanlar, kiev'i düşürmek üzereyken çaktırmadan fotoğrafı çekilir. kiev'in düşüşü resmileşince 10 gün kadar kendisini daçasına kapatır. kurmayları daçaya en sonunda girebildiklerinde kendisini tanıyamamışlar. her şeyi düşünmüş olsa gerek. buna intihar da dahil.
* 1943 yılında, moskova'daki bir konuşmasından sonra halkına bir şaka yapar. mosin nagant keskin nişancı tüfeğini kalabalığa doğrultur.
* stalin'in john wayne'i izlemeyi çok sevdiği söylenir. wayne sağda solda komünizmi eleştirince onu öldürtmeyi düşünmüştür.
* abd başkanı harry truman, 1945 temmuz'unda stalin'i korkutmak amacıyla manhattan projesi'nden bahsettiğinde stalin'in çok az tepki gösterdiğini çünkü stalin'in neredeyse 4 yıl önce projeden haberdar olduğunu ve muhtemelen kendisinden daha fazla şey bildiğini söyler.
* 1945'te ve 1948'de ikinci dünya savaşı'ndaki katkılarından dolayı nobel barış ödülü'ne aday gösterilir. 1939'da ise ezeli düşmanı adolf hitler de bu büyük ödüle aday gösterildi.
* 1953 yılında, 1984'ün rusça ya da gürcüce bir versiyonu çıkmadan önce ölmüştür. bazı akademisyenler ise 1950'de rusça çevirisi çıkan hayvan çiftliği'ni okumuş olabileceğini düşünüyor.
* stalin ölmek üzereyken özel doktoru yoktu çünkü sovyet liderinin daha fazla yatak istirahatine ihtiyacı olduğunu söylediği için kgb merkezinin bodrumunda işkence görüyordu. işkencenin başında dalkavuk katil lavrentiy pavloviç beria ve ekibi vardı. stalin'in ölümü kesinleşince zaten nefret edilen bir kişi olan beria'yı koruyacak kimse kalmadı. bu ölümle birlikte rakiplerinin, kendisini idama götürmek için iyi bir bahaneleri de vardı.
* abd'ye göç etmiş bir ukraynalı (büyük ihtimalle holodomor'dan kurtulmuş), stalin'in 1953'teki ölümünü kutluyor.
* 1956 yılında mevcut sscb lideri nikita kruşçev, stalin kültü'nü yerle bir etmek için elinden geleni yapar. literatürde de-stalinization olarak geçer. kruşçev, kendisini geçmişte yaptıklarından dolayı temize çıkarmaya çalışsa da yaptıkları, stalin'den ne kadar tiksindiğini/korktuğunu gösterir. 1961'de stalin'in cesedi kremlin sarayı'ndaki yerinden çıkarılır. yine 1961'de stalingrad şehrinin ismini volgograd'a çevirir. ayrıca nikita kruşçev'in anılarında hala bir korku hissedilir çünkü kruşçev pek çok kez ukrayna'daki başarısızlığından dolayı öldürüleceğini düşünmüştür.
josef stalin'e dair daha kapsamlı bir okuma için nikita kruşçev'in anıları'na ve de sean mcmeekin'in yazdığı stalin'in savaşı'na bakılabilir.