KÜLTÜR 16 Kasım 2017
120b OKUNMA     1309 PAYLAŞIM

Kadın Kelimesinin Başka Dillerdeki Şaşırtıcı Etimolojik Bağlantıları

Sözlük yazarı "bir adam yaratamamak", kadın kelimesi hangi dillerde hangi kelimelerden türediğini anlatmış. Sonuçlarsa tahmin ettiğinizden çok daha farklı.
iStock


sanıldığı gibi araplar, kadın için "avrat" kelimesini kullanmaz. bu kullanım sadece islamiyet sonrası türk toplumlarında yer alır. arapçada kadın için ünsa [çoğulu nisa], imra gibi kelimeler kullanılır. "ünsa" ile "insan" aynı köktendir. yani arapçada "kadın"ın tanımı "insan türü"dür. şu halde dünya dilleri arasında "kadın"ı en olması gereken yerde tanımlayan dil arapçadır. zira "kadın"ın ne yüceltilmeye ne de değersiz gibi gösterilmeye ihtiyacı vardır.

mesela ingilizce "woman", "wife of man" kullanımından çıkmadır. hatta bir adım öte götürelim, bugün "bilim dili" diye kabul edilen latincede "kadın" manasına gelen "femina" da "fides minus"tan türer. fides: inanç, minus: az manalarında olduğuna göre, latincede kadının anlamı "daha az inançlı" olandır [musevilik ve hristiyanlıkta "ilk günah"ın öznesinin kadın olduğu inanışı önemli]. bu arada fransızca kadın için kullanılan "femme"nin etimolojik kökeni de latincedeki "femina"dır. aynı şekilde antik yunandan bugüne kadar değişikliğe uğramamış "gune" kelimesi de "wife of man" gibi "bir erkeğe eş olan" manasındadır.

türkçede de kadın [varyantı olan hatun] erkek orijinli anlam kazanmıştır. "kadın" kelimesi etimolojik olarak sogdçadan gelir ve manası "kraliçe"dir. yani "kralın eşi"... tabii insan psikolojisi, "wife of man" rahatsız eder ama "kraliçe" kullanımı hoşuna gider.

belki canınızı sıkabilir ama illa "kadına verilen değer"den bahsedecekseniz, bunu en iyi yapan dil kürtçedir. zira kürtçede "kadın"ın karşılığı "jin"dir ve "jin" aynı zamanda "hayat" anlamına gelir.