UZAY 17 Eylül 2020
25b OKUNMA     672 PAYLAŞIM

Kara Deliklerin İçinde Ne Var?

Her türlü maddeyi çeken, ışığın dahi kendisinden kaçamadığı kozmik cisim olan kara deliklerin içinde ne var?
Çekilen ilk kara delik fotoğrafı (2019)

deney ve gözlemlere dayalı bilimsel bir cevap vermek gerekirse; kara deliklerin içinde ne olduğunu bilmiyoruz. eldeki bilgiler ışığında muhtemel bir tahminde bulunmak gerekirse; ne yuttuysa o.

kara delik dediğimiz şey sanki karşısına çıkan her şeyi yuttuğu halde asla dolmayan bir delikmiş gibi anlatılıyor ya da insanlarda böyle bir algı var. kara delik bir gök cismidir; yıldızlar, gezegenler gibi... yıldızlardan farkı ise kütle çekiminin inanılmaz derecede büyük olmasıdır. ortada akıl almaz bir durum yok, sadece doğanın önümüze çektiği bir set var.

dünya üzerindeki bir cismin dünya'nın kütle çekiminden kurtulabilmesi için gereken bir hız vardır. bu hıza kurtulma ya da kaçış hızı denir. yani bilimde ne kadar ilerde olursak olalım eğer ki teknolojimiz bir uydu kütlesini kaçış hızına ulaştıracak itme gücünü oluşturamasaydı yörüngeye uydu gönderemezdik.

gelelim gözlemleme olayına; bir olayı gözlemlemek, takip etmek için farklı yollar var. en temeli bakmak. ama eğer göremiyorsanız bakmanın anlamı yoktur. görmek için gerekli olan temel koşul ise görmek istenilen cisimden gözlemciye ışık gelmesidir.


şimdi işin esas noktasına geliyorum; bir kara deliğin kütle çekim kuvveti o kadar büyüktür ki belli bir yakınlığa geldikten sonra kaçış hızı, ışık hızından daha büyük olur. bu yakınlığa olay ufku denir. yani olay ufkuna ulaşan hiçbir foton geri dönemez. bu da olay ufkunun gerisini hiçbir şekilde göremeyiz demektir. bu yüzden bilimsel yönteme dayalı beyanat veren herkes bu konu hakkında "bilmiyoruz" demek zorundadır. aksini söyleyen gözlem yapabildiğini kanıtlamalıdır.

peki sırf biz gözlemleyemediğimiz için fizik kuralları çalışmayı bırakır mı? sırf biz göremediğimiz için kara delik tarafından yutulan maddelerin yok olduğu ya da başka bir evrene geçtiği fikri, hem de bilimsel yönteme göre kesinlikle bilemeyeceğimiz bir durumda, biraz fazla hayalperestlik gibi durmuyor mu?

kara deliklerin varlıklarının tartışmalı oldukları dönemde, bir kara deliğin bir sistemi tamamen yutabileceği ve dışarıyla kesinlikle bağlantısı olmadığı için yutulan sistemin entropisinin yok olacağı, evrendeki toplam entropinin azalacağı yani termodinamiğin ikinci yasası olan ds/dt>=0 formülünü çiğneyeceği gerekçesiyle bilim insanlarının bir bölümü kara deliklerin varlıklarını inkar ettiler. sonrasında bu yasanın çiğnenmediği bulundu: hawking radyasyonu. 

buradan yapacağım çıkarım şu; insanlığın şimdiye kadar topladığı bilgiler, varlığının farkında olduğu yasalar ile çalışılmaya devam edildiği takdirde her konuda, küçük adımlarla da olsa ilerleme kaydedilir. yok kara deliğin içinden girip evrenin başka bir köşesinden fırlandığı düşünülürse, boş muhabbetten öteye gidilmez.