karmaşık ama aslında kolay bir konu. şöyle anlatayım;

genel ortadoğu yapılanmasını bir şehir gibi düşünün yani, mesela istanbul. bu bölgede çok net bir kentsel dönüşüm var.

osmanlı yıkıldıktan sonra, ortadoğu koskoca bir gecekondu mahallesine dönüşmüştü. bu koca varoş kendi içerisinde tam site devletleri, ulus devletler, kısmen ulus site devletleri olarak ayrılmıştı.

tam site devletleri; bahreyn, birleşik arap emirlikleri, katar, kuveyt, umman, ürdün.

bu site devletlerin ortak özelliği: bastırdılar parayı oturdukları yerin tapusunu aldılar en başta. ordu falan hak getire, güvenliğini başkası sağlıyor. nüfus sınırlı, açık, kapalı otoparkı var, yüzme havuzu var, mescit var, havra var, kilise var, din konusu sorun değil. site aidatları çok yüksek. yaşam standardı yüksek, site aidatları çok yüksek ama site yönetimi ödenek fazlasını isviçre'de değerlendiriyor. sitede her türlü yüksek gelirli insan yaşıyor, dokunanı edeni yok, sitenin genişleme gibi bir amacı da yok.

kısmen ulus devletleri; ırak, suriye, yemen.

bu devletler yüksek nüfuslu, site tarzı yaşam yok. gelir çok düşük her türlü adam yaşamakta, güvenlik hak getire. nüfuslarının büyük bir bölümü benzer değerleri taşımakta gibi görünüyor ama aslında herkes birbirine gıcık. yaşam tedirgin. görüntüde herkes müslüman ve benzer bireylerden oluşan bir nüfusa sahip gibi gözükse de şii-sunni karışık veya kürt-arap-türkmen karışık ve derin tarihi toplumsal kırılmalara sahip bireylerin oturduğu yeri mahalle yapmışlar yani. toplum zaman içerisinde genetiğine işlendiği üzere şii mahallesi, sunni mahallesi olarak ayrıldı. kimi bölgelerinde de kürt mahalleleri var, kimisinde türkmen mahalleleri var, kimisinde arap mahalleleri var. tam bir tarlabaşı yani bu ülkeler. kim kimin mahallesine girerse birbirini indiriyor. devlet yönetimi sıklıkla değişiyor, kimin adamı gelirse onun mahallesine daha çok hizmet gidiyor. yukarıdaki mahalleye aşağıdaki mahalleye gıcık, birbirlerine kız vermezler, yolda görse yolunu değiştirir falan.

bir de ulus devletler; mısır, türkiye, israil, suudi arabistan, iran.

mısır, israil ve türkiye daha demokratik laik çizgide. suudi arabistan genel olarak sunni-vahabi, iran şii.

mısır'da herhangi bir mezhep veya din ayrımı yok, demokrasi özlemi var ama siyasi kargaşalar nedeniyle devlet belini bir türlü doğrultamamış. hem kalabalık hem de beşeri potansiyeli çok yüksek ama bir türlü kafasını siyasi kargaşalardan kaldıramamış. genel bir kargaşa ortamı var, sakinliği bulursa potansiyel inanılmaz yüksek. büyük bir medeniyet bu adamlar.

israil; bölgenin tamamen dışında bir ulus devlet. parasını bastırmış zamanında, tapusunu almış. önce parayı bastırıp aldığı yerdeki gecekonduları temizlemiş, bu gecekondu sahiplerinin akrabası eşi dostu makinelilerle gidip bunların sitesini basmış ama alayını geri püskürtmüşler, bu adamlar sağlam, temkinli yaklaşılmalı her daim. hem arkası sağlam, hem nüfusu potansiyelli. ulus devlet olduğu gibi, şehir düzenlemesini de tamamlamış zaman içerisinde. küçük bir ulus site devleti gibi. global potansiyeli ve işbirlikçileri mevcut. aynı mahallede yaşıyoruz diye dayılanmak tehlikeli. şafak sezer'in canlandırdığı gibi bir fikirtepe çocuğu değil yani.

suudi arabistan; sunni bir arap ulus devleti. ulus devletler içerisinde en gecekondu mahallesi burası. adil olmayan gelir dağılımı var. sunni çoğunluk. koyu arapçı. arapçılığı müslümanlığının önüne geçiyor hatta kimi zaman. bölgenin arap ağabeyi.

iran; bölgenin en köklü ulus devletlerinden biri. oturduğu ev kendisine ait. misafir falan da kabul etmez, kimseyle fiziken birebir kavgaya girmez ama mahallede yanlış yere parkeden arabanın sileceğini kaldırır, üst kattan tükürür falan. bire bir tantanaya hiç girmez ama işin hep içindedir bir şekilde. mendeburun teki ama mahallede olup bitene çok hakim. en üst katta oturuyor. mahallenin muhtar adayı.

türkiye; bölgenin en karışık ulus devleti. derin tarihi geçmişinde, türk-islam figürü olarak bölgenin bayraktarlığını yapmış. içerisinde çoğunluk türk-sunni. yalnız, şu anda hem kürt-arap-türk, hem sunni-şii nüfusu barındırmakta, son dönemde laik-islamcı siyasi derinleşmesi de cabası. yönetim hep sunni türklerin kontrolü altında ve tarihinden bu yana diğer unsurları baskılamış vaziyette. bazen oyun kurmaya çalışıyor, bazen oyuncak oluyor. mahallenin serserisi. gider üst katla kavga eder, bir gün sonra kolkola girer. mahallesinde tantana hiç bitmez, ne komşusuna rahat verir, ne kendisi rahat bulur. alışkanlık haline gelmiş bir kaos ortamı var. sakinleri de artık bu kaos ortamına o kadar çok alışmış ki, kaossuz yaşama şansları yok ve bu kaosu dünyanın en yaşanabilir ortamı sanrısında. nüfus potansiyeli yüksek ve bölgesinin en kalabalığı, bölgenin diğer muhtar adayı.

bu bölgedeki ulus devletler, kimi zaman kısmi ulus devletler üzerinden egemenlik sahası yaratmaya çalışıyorlar veya kendi alanlarındaki derin sorunları birbirilerine karşı kullanıyorlar. mesela; israil'in düşmanı hamas'ı türkiye-iran destekliyor. iran'ın gıcık olduğu suudi arabistan'ı türkiye-israil destekliyor. türkiye'nin gıcık olduğu pkk'ya iran-israil destek veriyor.

ya da; türkiye filistin'de, katar'da oyun kurmaya egemenlik sahası yaratmaya çalışırken suudi arabistan, mısır, israil türkiye'nin karşısında. iran yemen'de oyun kurarken israil, suudi arabistan, türkiye iran'ın karşısında.

ya da; mısır, israil arasında husumet yaşanır. türkiye arabulucu olayım diye uluslararası camiaya prim yapmaya çalışır. arabulucuğu kabul edilmez. giderler alakasız bir ülkenin arabuluculuğuna başvurulur falan filan. örnekler çoğaltılabilir.

mısır bu olayların tamamen dışında aslında ama iç karışıklıktan kafasını kaldıramıyor, kaldırsa neler olacak ama, teeey.

büyük güçler de, bölgedeki devletlerin bu kısır egemenlik oyununu kullanarak bölgeden alabileceklerinin maksimumunu almaya çalışıyorlar. bölge zaten yeterince karışıkken, daha da karışmasına fırsat verilmiyor, kontrollü karışıklık diyelim buna biz bence. buna engel teşkil edebilecek, kabuğunu hafif kırmaya çalışan katar gibi site devletlerini de kendi sitesine hapsederek terbiye ediyorlar. sen paranı dün olduğu gibi bugün de isviçre'ye yatır ve mutlu mesut yaşamına devam et paşam diyorlar. oyunu biz kuruyoruz, kendini nimetten sayma diyorlar. ya bizim yanımızda olursun, ya bir hiçsin diyorlar. haklılar da bence. yüzyıllık oyun, senin türkiye üzerinden blöfünü yerler mi. abin kim senin paşam gelsin kurtarsın diyorlar.

sonuç olarak, derin ortadoğu kanunlarına göre;

1) ortadoğu'yu ortadoğulular yönetmez.
2) ortadoğuda herkes önce konumunu bilmeli.
3) bir ulus devlet tek başına oyun kurmaya kalkamaz.
4) tek bir ulus devlet bir site devletiyle oyun kurmaya kalkamaz.
5) ulus devletler birbirleriyle oyun kurmaya kalkamaz.
6 )bir site devleti kimseyle oyun kurmaya kalkamaz.
7) ve, hep kasa kazanır. kasa da batılı güçler oluyor haliyle.

böyle bir coğrafyada, sürekli daha güçlü bir türkiye için çalışmak ve bunu başarmanın yegane yolu bu kısır egemenlik alanından uzak durarak, işin pek detayına girmeden bölgede kulak üstüne yatmak, kendine tarihten gelen hamasi stratejiler biçmemekten geçmektedir. ortadoğu'nun hakimi olmak istiyorsan da, oyunu kuranlarla birlikte hareket edip, sermayeni sürekli içeriye aktararak ülke gelişimini sağlamalısın. katar'la ticaret yapmanın yolu da, katar'la birebir anlaşmaktan geçmez. bunu biz de gördük, katar da görecek.

yani, fizibiliteni yaptın ve istiklal caddesinin göbeğine büfe açtın. işler tıkırında ve çok para kazanıyorsun ama bir gün bağcılar'dan mafya tipli birileri geliyor, senin kazandıklarına ortak oluyor. daha da çok para kazanarak mafyadan sana kalacak olan para daha fazla olsun diye mi uğraşırsın, mafyayı tersleyip yok sana haraç burası benim büfem falan deyip sabah büfeyi açarken neyle karşılaşırım acabalarla gece boyu uykuların mı bölünür, yoksa mafyayla dost olarak veya alternatif mafyalar üzerinden giderek büfeni en güvenli ve en çok karla işletmeye mi gayret edersin?

seçim senin.

saygılar.