Kepler Teleskobu'nun Keşfettiği Hayal Gücü Sınırlarını Zorlayan Gezegenler
kepler uzay teleskobu 2009 yılında uzaya gönderildikten sonra bulduğu güneş sistemi dışındaki gezegenlerle astronomi adına büyük bir devrim gerçekleştirdi. işte bulunan ve hayal gücü sınırlarını zorlayan, akılalmaz gezegenlerden bazıları:
1. bilinen en yaşlı gezegen: psr b1620-26 b
bu gezegen, keşfedilen en yaşlı gezegen olarak kayıtlardaki yerini koruyor. gezegenin yaşının 12.4 milyar yıl olduğu ve büyüklüğünün jupiter'in 2 katı olduğu biliniyor. evrenin yaşı 13.7 milyar yıl olduğu da hesaba katılırsa big bang'den sadece 1.4 milyar yıl sonra bu gezegenin oluşmuş olması; içerisinde oksijen, karbon, demir gibi ağır elementlerin bulunmadığı anlamına geliyor. yani elementlerden bile önce oluşmuş ve ilk yıldızlar henüz patlamaya başlamışken oluşan bu gezegen, evrenin oluşumuna tanıklık etmiş bir gaz devi.
2. atmosferinden su yerine cam yağan gezegen: hd189733b
gezegenin atmosferi mavi olması ve dünya'yı andırması sizin için bu gezegene iniş yapmanız için bir davet olabilir ancak bu gezegene indiğinizde kesinlikle verdiğiniz karardan dolayı pişman olacaksınız. çünkü bu gezegende yağan şey sıvı su değil, cam. gezegenin mavi olmasının sebebi içerdiği silikat miktarından kaynaklanıyor. silikat partikülleri gezegenin atmosferini sarmış durumda. 63 ışık yılı uzaklıktaki bu gezegen bize aslında çok yakın. yüzey sıcaklığı 1000 santigrad dereceyi bulduğu için atmosferdeki silikat partikülleri cama dönüşüyor ve atmosferinden yağmur olarak yağıyor. yine gezegendeki rüzgarlar 7000 km\saat'lik bir hızla hareket ediyor. ses hızından neredeyse 6 kat daha fazla! insanoğlu için bu gezegen tam bir kaos ve kabus olarak tarif edilebilir.
3. atmosferinden taş yağan gezegen: corot-7b
bilim insanları bu gezegeni ilk keşfettiği zaman büyük bir heyecanla araştırmaya başladılar. çünkü bizden 500 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu gezegen, dünya'nın sadece 1.7 katı bir katı gezegendi. ancak yapılan analizler sonucunda gezegenin yıldıza olan yakınlığı (merkür'den 23 kat daha yakın) sebebiyle güneş'ine bakan tarafının sıcaklığın 2300 celsius; diğer tarafınınsa 1200 celsius olduğu tespit edildi. yüzeyinin büyük lav okyanuslarıyla dolu olduğu, atmosferine kaçan magnezmyum-silisyum elementlerinin soğuduktan sonra da kaya olarak yağdığı sonucu ortaya çıkartıldı. ayrıca gezegendeki 1 yıl sadece 20 saat. yani her gün doğum gününüz olarak kutlanabilir.
4. elmastan oluşan gezegen: 55 cancri e
dünya'dan yaklaşık 40 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu gezegen dünya'nın iki katı büyüklükte ve kayalık bir gezegen. gezegenin gündüz yüzey sıcaklığı 2456 celsius ve bir atmosfere sahip olduğu (basınç) için gezegen elmastan oluşuyor olabilir. yıldızına bu kadar yakın olan gezegenin atmosfere sahip olması yıllardır araştırılan bir konu olarak hala devam ediyor.
5. adana'dan daha sıcak gezegen: kepler-70b
bizden 4200 ışık yılı uzaklıktaki bu gezegen yusyuvarlak bir cehennem. yıldızına çok yakın olan gezegen kayalık bir bir gezegen ancak yüzey sıcaklığı 7000 celsius'un üzerinde. kıyaslama için söyleyelim: güneş'in yüzey sıcaklığı 5500 celsius civarındadır. yani bizim güneşimizden çok daha sıcak bir gezegenden bahsediyoruz. gezegendeki bir yıl 5.76 saat sürerken gezegenin iç kısımlarının güneş'ten daha sıcak olduğu düşünülüyor.
6. dünya'dan daha çok su içeren gezegen: trappist-1b
dünya'dan 39 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu gezegen bizden 250 kat daha fazla su içerdiği düşünülüyor. dünya büyüklüğünde bir gezegen. ancak yüzey sıcaklığı 1200 celsius'u bulduğu için içerdiği su, çoğunluğu karbondioksitle kaplanmış olan atmosferinde buhar şeklinde hapsolmuş durumda. gezegen her ne kadar venüs'e daha çok benzese de su bakımından dünya'ya göz kırpması oldukça şaşırtıcı. gezegenin 1 yılı 1.5 güne denk geliyor.
7. yumurtaya benzeyen gezegen: wasp 121b
bu gezegen, yıldızına o kadar yakın ki şekli tamamen yumurtaya benziyor. yumurta olan şeklin sebebi, yıldızının kendisine doğru büyük bir güçle gezegeni çekmesidir. büyük bir gaz devi olan bu gezegen aynı zamanda çok sıcak. 5000 celsius'u bulan sıcaklığı içerdiği demir elementinin uzaya buhar olarak kaçmasına sebep oluyor. bu gezegenin 1 yılı, 1.27 güne denk geliyor.
8. en karanlık gezegen: tres-2b
bizden 750 ışık yılı ötede olan bu gezegen yüzeyine gelen ışığın sadece %1'ini yansıtıyor. ayrıca yüzeyinin sıcaklığı 1100 celsius'a kadar ulaşabiliyor. bu kadar karanlık olmasının sebebinin atmosferinde sülfat, sodyum ve titanyum dioksidin buhar halinde bulunması gösteriliyor. peki ya içinde yaşayan canlılar, tespit edilmemek istiyorlarsa? bir kaya gezegeni değil, bir gaz devi olduğu için içinde bir ekosistem olması çok düşük ihtimal ancak yine de güzel bir bilim kurgu kitabına zemin hazırlayabilir.
9. 400 celsius olan ancak buzdan oluşan gezegen: gliese 436
bizden yaklaşık 33 ışık yılı uzaklıka bulunan bu gezegenin sıcaklığı 400 celsius'un üzerinde. bu sıcaklığa rağmen gezegende bulunan su asla buharlaşmıyor aksine donuyor ve gezegenin yüzeyi bu yüzden komple buzdan oluşuyor. gliese 436'daki çekim kuvvetine bağlı olarak atmosfer basıncı o kadar yüksek ki suyun özel bir hali olan ice vıı formasyonu görülüyor. buzun bu basınç sıvı olarak erimesi için gereken sıcaklık 900 celsius'un üzerinde olduğu için de buz erimiyor, yanıyor.
10. 38 büyük halkası olan süper satürn: j1407b
dünya'dan 417 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu gezegen satürn'ün halkalarından neredeyse 200 kat daha büyük halka bulunduruyor. en dışındaki halkanın çapı, dünya ile güneş arasındaki uzaklıktan daha fazla.
eğer bu gezegeni, güneş sistemi'nde satürn'ün yerine yerleştirseydik ay'dan çok daha parlak gözükecekti.
notlar
buraya kadar okuduysanız, bundan sonrası için merak ettiğiniz bir gezegen varsa bu linkten gezegenin katalog adını yazın ve karşınıza gezegen, gezegenin yörüngesinde bulunduğu yıldız ve yıldız sistemi çıksın. unutmayın ki gösterilen her gezegen fotoğrafı nasa'dan ya da esa'dan alınan verilerle ortaya çıkartılabilen yetenekli sanatçıların hayal gücüdür. plüton'u göreli 2 yıl olmadı daha.