UZAY 13 Kasım 2017
47,4b OKUNMA     856 PAYLAŞIM

Keşfedildiği İlk Zamanlarda Bilim İnsanlarının Uzayda Farklı Bir Irk Bulduğunu Sandığı Pulsar Nedir?

Türkçesi "atarca" olan ve "kalp gibi atan" manasına gelen Pulsar hakkında birkaç bilgi.
iStock

pulsar, ilk olarak 1967 yılında jocelyn bell tarafından radyo teleskop da farklı bir şeyler bulmasıyla ortaya çıkmıştır. 

diğer yıldızlara göre daha hızlı döndükleri için ilk başlarda tedirginlik yaratıp uzayda farklı bir ırk mı bulduk gibisinden soru işaretleri yaratmıştır. buluşu takip eden haftalarda daha fazla pulsarın vardığına rastlanması durumu yavaş yavaş açıklığa kavuşturmuştur.

kütlesi 1.4 güneş kütlesinden büyük, 2.5 güneş kütlesinden küçük yıldızlar çekirdeklerindeki tüm atomları demir'e dönüştürdükleri ömürlerinin sonunda bir supernova patlaması ile dış katmanlarını uzaya fırlatırlarken kendi üstüne çöken çekirdek de nötron yıldızına dönüşür.

bunlara nötron yıldızı denmesinin nedeni üst üste yığılma sebebi ile atomlardaki elektronların çekirdek üzerine düşüp protonlarla birleşerek tamamı nötronlardan oluşan devasal bir kütle meydana getirmeleridir. küçülerek sıkışan çekirdek açısal momentumun korunumu gereği hızlanır ve inanılmaz magnetik alanında hızlandırdığı parçacıkların periyodik olarak güçlü ışımalar yapmasına sebep olur. bu ışımaların yönü tesadüfen dünya'ya bakıyorsa deniz feneri gibi bir ışıyıp bir sönen yıldız kalıntısı görürüz. pulsar adı da burdan gelmektedir.

küçük bir hacimde toplanmış devasal kütlelerin meydana getirdiği inanılmaz kütle çekim uzayı ve zamanı bükerek yıldızın yüzeyine yakın yerlerde zamanın %30 daha yavaş ilerlemesine neden olur. kurtdeliği yapmak için bu etkiden faydalanılabilir.

ilk başlarda pulsarlar onları keşfeden gözlemevinin başharfleriyle adlandırılırlardı.(örn.cp 1919). yeni adlandırılan bütün pulsarlar j harfi ile başlayıp 2000.0 koordinatlarını kullanır.(örn. psr j1921+2153). bütün quasarların j isimleri olmasına rağmen 1993'ten önce keşfedilenler genelde b kodlu isimleriyle anılırlar.

o kadar yoğundurlar ki bir çay kaşığı kadar pulsar maddesinin dünyadaki ağırlığı 100 milyon tonu geçmektedir. pulsardaki bir çay kaşığı maddeyi kaldırabilmek için, limanlarda her biri 50 ton yük kaldıran dev vinçlerden 2.000.000 adet gerekecek ya da bu maddeyi taşıyabilmek için de 4.000.000'den fazla büyük kamyon lazım olacaktır. 1 gram maddesine bu kadar dehşetli bir gücün saklanması, insanoğlunu acze, hayranlık ve şaşkınlığa düşürmektedir.

pulsardaki olağanüstü madde, iki hâldedir: katı ve sıvı. katı madde, son derece yoğun olması bir yana, aklın alamayacağı kadar serttir. saç teli çapında bir parçası, boğaziçi köprüsü’nün ayaklarından daha dayanıklıdır. sıvı maddenin ise çok değişik özellikleri vardır. bu sıvı için sürtünme ve aşınma diye bir şey yoktur. “süpersıvı” adı verilen bu akarmaddenin bir bardak içine karıştırıldığını düşünürsek, bu hareketini başka hiç bir müdahale olmaksızın sonsuza kadar sürdürür.