Kestane Ağaçlarının En Büyük Düşmanı Gal Arısı ve Verdiği Zararlar
nedir?
dryocosmus kuriphilus yasumatsu (hymenoptera: cynipidae), dünya genelinde kestanenin en önemli böcek zararlısı olarak bilinmektedir. kestane üretiminde önemli kayıplara neden olduğundan avrupa bitki koruma organizasyonu'nun karantina listesinde yer almaktadır.
detaylandıralım
gal arısı... hobi olarak arıcılığa başladığım 2021 yılında kendilerinden haberdar olduğum bir arı türü. yavaş yavaş önce yerel medyada duyulmaya başlandı, yakında ulusal medyada da "katil gal arısı o ilde de görüldü" tarzı clickbait haberlerle de duyulacağından eminim.
resminden de anlaşılacağı üzere kestane ağaçları nisan mayıs aylarında tam tomurcuklanırken gelip yumurtasını çiçeğin, tomurcukların içine atıyor. ergin bir gal arısı 100 tane yumurta atabiliyormuş. bunun sonucunda kestane çiçekleri gelişemiyor, döllenme gerçekleşemiyor ve dolayısıyla kestane meyvesi de oluşmuyor. ürün anlamında hem kestane çiçeğinden elde edilen kestane balı, hem de meyvesi olan kestane olarak iki farklı şekilde zarar vermiş oluyor ve çok büyük bir maddi kayba neden oluyor. türkiye kestane üretiminde belki inanmayacaksınız ama dünyada ilk 3'te yer alıyor. bilhassa ege, marmara, orta karadeniz ve doğu karadenize doğru olan dağlarda kestane ormanları mevcut ve bölge halkının en önemli geçim kalemlerinden birisini kestane ürünleri oluşturuyor.
tarım bakanlığı değişik mücadele yöntemleri deniyor ve dediklerine göre kimyasal mücadelede henüz pek başarı sağlanamamış. en etkili yöntem, torymus sinensis kamijo (hymenoptera: torymidae) adlı larva parazitinin ormana salınımı ile biyolojik olarak mücadele edilerek elde edilmiş. tabi henüz literatürde bu yeni bir yöntem ve diğer olası biyolojik etkilerinin de dikkatlice incelenmesi, ekolojik dengeye başka türlü de zarar verilmemesi lazım. türkiye'de yalova'da görülmeyle haberdar olunuyor ama benim takip ettiğim arıcı videolarından gördüğüm kadarıyla trabzon'da bile görülmüş durumda, yani maalesef türkiye'de karadeniz kuşağında neredeyse bütün kestane ormanlarında mevcut. en çok kestane üretimi olan aydın'da henüz görülmemiş. yine yerel basından takip ettiğim kadarıyla halka aydın'da bilinçlendirme çalışmaları yapılıyor.
konunun ülke gündemine getirilmesine ve bu zararlıyla daha iyi mücadele edilmesi için araştırırmaların arttırılmasına ihtiyaç var. bunun için de tabi fonlar lazım. konu gündeme geldikçe daha fazla üniversitenin ve araştırmacıların konuya akademik olarak yaklaşacağını ve daha fazla fon ayrılacağını düşündüğümden böyle bir yazı yazmak istedim. bölge halkı zaten sürekli konuyu hemen her fırsatta belediyelere, basına ve milletvekillerine duyurmaya çalışıyor ama ülke milli servetimiz olan kestanenin ve diğer milli servetlerimizi de korumamız gerektiği için topluca bir bilinçlenmeye ihtiyacımız var.