Kimilerince 1998'in En İyi Filmi Olan Dark City Hakkında Az Bilinir Dipnotlar
Uyarı: Kısmi spoiler içerir.
karanlık şehir 27 şubat 1998 tarihli, lem dobbs, david s. goyer ve alex proyas tarafından kaleme alınmış ve alex proyas tarafından yönetilmiş 1998 yapımı bilimkurgu-gerilim-suç filmi.
rufus sewell, william hurt, kiefer sutherland, jennifer connelly filmin kadrosundaki isimler.
fox studios, new line cinema ve proyas'ın yapım şirketi mystery clock cinema tarafından ortaklaşa avustralya'da çekilen film en iyi dramatik sunum için hugo ödülü ve altı satürn ödülü'ne aday gösterildi.
seyircinin filmi anlamayacağından endişelenen stüdyo, proyas'tan teatral gösterim için giriş kısmına açıklayıcı bir dış ses anlatımı eklemesini istedi. proyas'ın film için orijinal sanatsal vizyonunu restore edip koruyan bir yönetmenin kurgusu 2008'de yayınlandı. (kaynak resimdeki versiyon)
bazı eleştirmenlere göre film, the matrix filminin yapılması için ilham kaynağı olmuş.
alex proyas, strangers' karakterini richard o'brien'ın the rocky horror show'daki riff raff karakterinden esinlenmiş.
kiefer sutherland'ın karakteri daniel p. schreber, ismini narsisistik, paranoid psikoz ve muhtemelen şizofreniden muzdarip ve filmin olay örgüsünün içinde çeşitli örneklerde ima edilen otobiyografik sinir hastalığımın anıları (denkwürdigkeiten eines nervenkranken) kitabının yazarı alman yargıç daniel paul schreber'den alıyor.
alex proyas "bu filmde araştırdığımız şeylerden biri, bizi biz yapan şeydir. bir bireyin kimliğini soyduğunuzda, orada onları insan olmaya devam ettiren, onlara bir çeşit kimlik veren bir kıvılcım, bir öz var mı?" sorusuna cevap aradığı bir dönemde senaryoyu yazmış.
ilahiyatçı gerard loughlin, karanlık şehir'i platon'un mağara alegorisi'nin bir yeniden anlatımı olarak yorumlar. loughlin'e göre, şehir sakinleri hapishanede olduklarının farkında olmayan mahkumlar. john murdoch'un hapishaneden kaçışı, alegorideki mağaradan kaçışına paraleldir.
loughlin şöyle yazar: "murdock sokrates'in daha yüksek, daha gerçek bir dünya masalının kendisinin bir gölge, bir sahtekarlık olduğunu anlayan bir glaucon'dur."
karanlık şehir, higley tarafından "kentsel baskı ve mekanizmanın karanlık, kabus gibi alman dışavurumcu film noir tasviri" olarak tanımlanmaktadır. tasvir edilen şehir, edward hopper'ın eserlerini anımsatan bir ii. dünya savaşı kasvetine sahiptir.
film ayrıca, tanrıların insanları daha yüksek bir gündemde manipüle ettiği yunan mitolojisinden motifler de içeriyor. proyas, "yunan mitolojisini seviyorum ve biraz okudum, bu yüzden belki de bir kısmı çalışmaya dahil oldu, ancak bu bakış açısına tamamen katılmıyorum." demiş.
proyas, 1940'ların ve 1950'lerin kara filmlerinden (maltese falcon gibi) bir etkilendiği yönde atıfta bulunmuş. ayrıca zamanında the twilight zone'un yarattığı rahatsızlığı vermek için tüm seriyi baştan izlemiş ve tüm ekibe izletmiş.
proyas, goyer'ı henüz piyasaya sürülmemiş olan blade için goyer'in senaryosunu okuduktan sonra dark city'nin senaryosunu birlikte yazmaya davet etti. amerika yazarlar birliği başlangıçta bir film için ikiden fazla senaryo yazarını görmeye izin vermedi. proyas, gerçeklere takıntılı olan ve gerçeklerin anlamsız olduğu bir vakayı çözemeyen 1940'larda bir dedektif hakkında bir hikaye tasarladı. "hikaye boyunca yavaş yavaş delirmeye başlıyor," diyor proyas. "gerçekleri bir araya getiremez çünkü bunlar mantıklı bir şey ifade etmiyor." diyor kahramanı için.
proyas, bir önceki filmi the crow'u 1994'te bitirdiğinde, yapım tasarımcısı patrick tatopoulos'a dark city'nin geçtiği dünya için konseptler çizmesi için başvurdu. şehir tamamen bir set üzerine inşa edildi; filmde hiçbir pratik mekan kullanılmadı. tatopoulos şehri şöyle anlattı: "film her yerde geçiyor ve hiçbir yerde geçmiyor. şehir parçalarından oluşan bir şehir. bir yerden bir köşe, başka bir yerden başka bir yer. yani gerçekten nerede olduğunuzu bilmiyorsunuz. bir parça londra'da bir sokağa benzeyecek, ancak mimarinin bir kısmı new york'a benziyor, ancak mimarinin alt kısmı yine bir avrupa şehri gibi görünüyor. oradasın ama nerede olduğunu bilmiyorsun. sanki her seyahat ettiğinde kaybolacakmışsın gibi."
prodüksiyon tasarımı karanlık, spiraller ve saat temalarını içeriyordu. şehrin dünyasında hiç güneş yokmuş gibi görünüyor ve filmde yaklaşıldığında küçülen spiral tasarımlar kullanılmıştı. tatopoulos, "ama büyülü bir anda, bir saatten daha fazlası haline geliyor." diye açıklama yapmış.
yabancıların altında böcek olmasını düşündüler, ancak böcek görünümünün aşırı kullanıldığına karar verdiler.
tatopoulos, proyas'ın yabancılar'ı enerji varlıkları yapmak istediğini söyledi, "alex beni aradı ve enerji gibi, kendi kendine güç veren, kendini yeniden yaratan, yeniden şekillendiren, kuru bir insan şeklinin içinde oturan enerji gibi bir şey istediğini söyledi." yabancılar, sığınakları için büyük bir yer altı amfi tiyatroda yaşıyorlar; burada bir insan büstü büyük bir saati saklıyor ve spiral bir cihaz yukarıdaki şehrin düzenini değiştiriyor. filmin seti avustralya'nın sidney kentinde bir panayır alanı üzerine inşa edildi. filmin bütçesi 30-40 milyon dolardı, bu yüzden ekip seti tasarlamak için tuvali kaynaklı metal çerçevelere germek gibi ucuz teknikler kullandı.
dark city, filmin vizyona girmesine kadar karanlık dünya ve karanlık imparatorluk olarak adlandırıldı. new line cinema, yapımcıların aynı zaman diliminde benzer şekilde mad city adlı filmin yayınlanması nedeniyle alternatif film isimleri değerlendirmelerini istedi, ancak dark city nihayetinde nihai isim olarak tutuldu.
film 1998'de birçok ödüle aday gösterildi. film eleştirmeni roger ebert filmi 1998'in en iyi filmi olarak gösterdi. 2005 yılında filmi "harika filmler" listesine dahil etti. ebert filmi derslerinde kullandı ve ayrıca orijinal dvd ve 2006 director's cut için bir yorum videosunda yer aldı. film, 1998 cannes film festivali'nde yarışma dışı gösterildi.
27 milyon dolar bütçe ile tamamlanan film 22 milyon dolar bilet hasılatı ile zarar etmiştir.
çatıdaki kovalamacada kullanılanlar da dahil olmak üzere setin bir dizi parçası, çekimin sonunda the matrix (1999) yapımında kullanılmış. bunu wachowski kardeşler bu filmi sevdiği için özellikle istemiş.
izleyiciye filmin zaman dilimi hakkında kafa karışıklığı hissi veren pek çok kasıtlı anakronizm kullanılmış.
kaynak resimdeki dvd yorumunda, ortak yazar david s. goyer, karanlık şehir sakinlerinin kökeni hakkında iki olası açıklamayı ortaya koyuyor. yönetmen alex proyas, orijinal hikaye taslağında, insanların yabancılar tarafından ele geçirilen yıldızlararası bir uzay gemisindeki yolcular olduğuna inanıyordu. goyer, insanların aslında öldüğünü ve karanlık şehir'in, yabancıların tarihin farklı dönemlerinden seçtiği veya kaçırdığı insanlardan oluşan bir tür araf olduğunu varsayarak, daha ruhani bir yaklaşımı benimsiyor.
filmin sonuna doğru, okyanusa bakan bir iskelenin sonunda jennifer connelly'nin (emma / anna) bir fotoğrafı var. bu çekim, connelly'nin daha sonraki filmleri requiem for a dream (2000) ve house of sand and fog (2003) 'da tekrarlandı.
john murdoch'un filmin başında uyandığı motel odasının numarası 614'tür. incil'de) john bölüm 6, ayet 14) kurtarıcı'nın gelişinden bahseder. (halk, isa'nın yaptığı mucizeyi görünce, “gerçekten dünyaya gelecek olan peygamber budur” dedi. john 6:14)
ana karakter john murdoch, 1870'lerde ve 1880'lerde bir iskoç liberalinin adını ve arayışını paylaşıyor. iskoç murdoch, iskoç çiftçilerin kendi topraklarına sahip olmaları için büyük bir ayaklanma başlatmıştı.
amerikalı heavy metal grubu iced earth, doğrudan filmden esinlenen "dark city" adlı bir şarkı yazdı
"fill our heads with false identity, synchronizing our confusion" sözleri filmden alınma.