Komünizmden Demokrasiye Kansız Bir Şekilde Geçilmesini Sağlayan 1989 Tarihli Kadife Devrim
1968 yılında çekoslovakya'da yaşanan reform hareketlerinin kanlı bir işgalle bastırılmasının ardından, sovyetler birliği'nin adamı gustav husak yönetimin başına geçti. politik reformların üzerindeki ilgiyi dağıtmak amacıyla tüketicilik akımını devreye sokar. sovyetler birliği'nden edinilen maddi yardımla birlikte, hükümet çekoslovak halkın yaşam standartlarını yükseltmek amacıyla bir dizi önlem paketi oluşturur. aslında bu önlem paketi, yine bu halkın ağzına çalınan 2 parmak baldan ibarettir.
1970'lerin ortasına geldiğimizde, iki çek entellektüel grubu, charter 77 ve vons, hükümetin politikalarını sorgulamaya başlar. prag baharı sonrası sovyetlerin prag'ı işgaliyle birlikte sürgün edilen yahut hapse gönderilen bir takım yazarlar da, yazılarıyla hükümeti ve sistemi eleştirmeye başlamış, bu yazarların başını josef skvorecky ve milan kundera çekmiştir.
diğer doğu avrupa devletlerinin de aynı zaman diliminde yaşadığı bazı finansal yetersizlikler, petrol krizi ayrıca çekoslovakya'nın ekonomik krize girmesine neden olmuş, bu kriz, endüstriyel yetersizliklere ve yatırımların duraklamasına yol açmıştır. 1981 yılına gelindiğinde, ülkedeki bitmemiş sanayi kuruluşunun sayısı 30 bin olarak bilinmektedir.
husak'ın başarısız politikaları 1987'de hükümetten devrilmesine neden olmuş, bu zaman zarfından sonra başa geçen jakes ise beklentilere cevap verememiştir.
17 kasım 1989'de bazı öğrencilerin eylemlerine polisin kanlı ve zalim müdahalesi tepkiye neden olmuş, bu tepki çığ gibi büyüyerek önce univerzita karlova v praze'de grevlere, akabinde charter 77 gibi muhalif grupların birleşmesi ile civic forum'un oluşmasına sebep olur.
bu forum, şikayetlerini ve isteklerini açık bir şekilde ilan eder ve bu deklerasyona hiçbir şekilde hükümet kuvvetleri müdahale etmez. bu ilandan sonra, gorbaçov, çekoslovak yönetiminin, forumcuların istediği reformların uygulanması gerekliliğini bildirince, civic forum dünyaca tanınan bir hareket olarak zihinlere kazınır. 1968 prag baharının lideri dubçek'in devrimci kuvvetlere katılmasıyla, politbüro istifa eder ve bütün ülkeyi saran genel grev sonrası hükümet, forumla aynı masaya oturmayı kabul eder.
bu görüşmelerde bir anlaşmaya varılır. buna göre, komünist tek parti hükümranlığı anayasadan çıkarılacak, marksist-leninist ideoloji eğitim sisteminden kaldırılacak ve en önemlisi, bir koalisyon hükümeti oluşturulup, göreve başlayacaktı.
1989 yılında husak'ın istifasıyla havel başa geçmiş, ertesi sene yapılan genel seçimlerde, reformcular çek ülkesinde oyların yarısından fazlası, slovak ülkesinde ise 1/3'ünü alarak kadife devrimi başarıya ulaştırmıştır.
2 sene önce, univerzita karlova v praze'de katılmış olduğum bir konferansta anlatılanlar yalan değilse, oluşturulacak olan koalisyonun bakanlar kurulu 10 dakika içinde belirlenmiş, hatta bazı bakanların telefon numaraları bulunamadığı için onların yerine başka eş-dost-öğretim görevlisi aranıp bakan edilmiştir. zaten ertesi sene yapılan seçimlerde bu bakanlıkların yerine kalıcı kimseler gelmiş ve dolayısıyla kadife devrim, kansız bir şekilde başarıya ulaşmıştır.
kısa bir özet olarak
1918 yılında birinci dünya savaşı ile de avusturya-macaristan imparatorluğu yıkılır. prag ise slavların ve çeklerin bir arada olduğu bağımsız çekoslavakya’nın başkenti olur. ikinci dünya savaşında savaşmadan almanlar’a teslim olurlar bundan dolayı şehir bombalanmaz ancak 1948 yılında ikinci dünya savaşının biter ve sovyet rusya desteği ile prag’da komünist rejim kurulur. 1968 yılına kadar komünizmle yönetilen ülke başa gelen alexander dubcek ile liberalleşmeye başlar ancak aynı yıl sovyetler çekoslavakya’yı işgal eder ve bu liberalleşmeyi sona erdirir. işte bu kısacık dönem prag baharıdır. 11 yıl sonra ise yoğun gösterilerden sonra kan dökülmeden ülke kapitalizme dönüş yapar, işte bu da kadife devrimdir.