Köyden İndim Şehire Filminin Temelindeki Mantık Hatası
saffet, himmet, hayret ve gayret buldukları altınlardan birini bozdurmak için kuyumcu ali rıza emmi'ye götürdüğünde ali rıza emmi altına 1.000 tl ödüyor ve satın alıyor. kardeşler, mağazayı terk ettiğinde ise altının en az 2.000 gayme (tl) edeceğini ve bizans altını olduğunu söylüyor.
filmdeki ilk hata burada gerçekleşiyor. bizans sikkeleri, bizdeki ziynetler gibi kulp içermez zira bunlar bildiğiniz madeni paradır. bizans düğünlerinde, beşi bir yerde gibi kurdeleye geçirilip "gelinin dayısından beşi bir yerde" anonsu ile geline falan takılmazlar. dolayısıyla altınların bizans altını olmadığı ortadadır. zaten görüntülerden de bildiğimiz cumhuriyet dönemi ziynet altınlarından oldukları belli olmaktadır.
filmin "komik" olmasının temelini oluşturan altınların sayılması aşamasında da ayrıca sıkıntı vardır. altınların bizans altını olmadığını zaten biliyoruz. bizans altını olsalardı yine sikkelerin türüne göre ayırmak gerekecekti zira her sikke aynı ederde değil. nadirlikleri ve durumları bu durumda çok daha önemli olacaktı.
tabii altınların bizans sikkesi olmadığını biliyoruz. bildiğimiz ziynet olarak satılan cumhuriyet dönemi altını. bu durumda da 10.000 altını bu şekilde saymak da anlamsız olacaktır. filmde görüldüğü üzere farklı boylarda altınlar bulunuyor. çeyrek, yarım ve tam (göremedim ama varsa 2.5 lira ve 5 lira) olarak ayırılmadan üst üste sayılması ile bir yere varmak mümkün değildir.
çeyrek altın kulpsuz olduğunda 1.75 gram gelmektedir, yarım altın 3.5 gram, tam altın ise 7 gram gelmektedir. filmde ise himmet altınları ayırmadan saymaktadır.
10.000 adet çeyrek altın 17.5 kilo ederken, 10.000 adet tam altın 70 kilo etmektedir. aradı fark göz ardı edilebilecek bir fark değildir.
film 1974 yılında çekilmiş. 1974'de altının gram fiyatı 75 tl'dir. filmde ise kuyumcu ali rıza emmi 1 adet altın için 1.000 tl ödemiştir. boyutundan altının tam altın olduğu anlaşılmaktadır.
tam altın 7 gram gelir demiştik. 22 ayar olduğu (916 milyem) için som altın karşılığı 6.412 gram eder yani 480 lira eder. ali rıza emmi göz göre göre kazık yemiştir.
sayma işine gelirsek (altınların tümünün kulplu olduğu düşünülerek) boyutlarına göre ayrıldıktan sonra tartılıp adet gramına bölünmesi gerekirdi. bu şekilde de hangi altından kaç adet olduğu, toplamda kaç adet altın olduğu gibi verilere kolayca ulaşabilmek mümkün olurdu.
hazır elimiz değmişken altınların bugünkü ederini de hesaplayalım. bunu yaparken de filmin iddia ettiği gibi altınların bizans altını olduğunu ve tanesinin 2.000 tl ettiğini düşünerek yapalım.
10.000 altın x 2.000 tl20.000.000 tl yapar.
film 1 ekim 1974 tarihinde vizyona girmiş. enflasyon hesabı için o tarihi kullanacağız. tcmb'nin enflasyon hesaplayıcısına verileri girdiğimizde bugünkü ederinin 42.708.270 lira olduğunu görüyoruz ki güzel para...