fil hastalığı, kol ve bacaklardaki lenf yollarının tıkanması sonucu biriken lenf sıvısının dolaşıma dönemeyip doku arasında sızması ve zaman içinde burada birikmesi ile karakterize, görüntüyü ciddi olarak bozduğu gibi zaman içince ilgili kol veya bacağın açırı kalınlaşması ile fonksiyonel sorunlara da yol açan bir hastalık.

fil hastalığı denmesinin nedeni, hastalık olan uzvun zaman içinde kalın ve kaba bir hal alması ve derisinin de fil derisini andırmasıdır. hastalık adını tarihe fil adam olarak geçen joseph merrick'ten alır.

pek çok farklı nedene bağlı oluşur. en sık nedenlerden biri wucherieria bancrofti isimli bir parazittir. paraziter nedenler dışında lenf damarlarını bozan diğer nedenlere bağlı ( geçirilmiş travma ve ameliyat, geçirilmiş enfeksiyon, tümör basısı veya radyoterapi yanığı ) da gelişebilir.

meme kanseri ameliyatlarından ve radyoterapisinden sonra kolda da görülebilir.

fil hastalığı, solucan sivrisinek ilişkisinde bu boyutun da olduğunun öğrenilmesi sonucu sivrisineklerden korkmaya sebep olan hastalık. 

şöyle ki; hastalık yuvarlak biçimli asalak solucanların üreme şekilleriyle bıraktıkları larvaları, sivrisineklerin aracı olup insana taşınması sonucu baş gösterir. hastalığın en önemli özelliği lenf damarlarını tıkıyarak iltihaplanmaya yol açmasıdır. oluşan iltihaplanma sonucunda en çok ayak ve bacaklarda şişme görülmektedir. küçücük sivrisinek nelere hacettir...

hastalık daha çok tropikal bölgelerde görülmekle beraber; dünyada: uganda, tanzanya, kenya, rwanda, burundi, sudan ve ethyopya'da; türkiyede: elazığ, çubuk, samsun ve antalya'da da görülmüştür.

ayrıca kanser dokusunun lenf yollarını tıkamasıyla, radyoterapi veya ameliyatta lenf yollarının hasar görmesiyle de ortaya çıkabilir.lenf sıvısının çoğalması ya da dolaşıma girmeyip deri altı ve doku aralıklarına yayılmasıyla ayak,bacak,kol ve yüzde şişmeler meydana gelebilir.

tanısı en kesin olarak, gece saatlerinde alınan kan örneklerinde mikrofilaryaların görülmesidir.

tedavi için, ameliyat işlemiyle vücudun şişen bölümlerinin (kol , bacak) içerisindeki lenf sıvısı boşaltılıp lenf damarları , ven toplar damarlara verilerek yapılmaktadır. ameliyat sonrası ödem oluşmuş bölgelerde büyük incelmeler görülmektedir. elephantiasis dışında , lenf ödem , primer lenf ödem isimleri ilede çeşitlerine göre adlandırılmaktadır.

lenf ödem: herhangi bir zamanlarda ortaya çıkabilen şekli

primer lenf ödem: sadece doğuştan olan ve lenf damarların ölü olması sebeyli oluşan şekli

(primer lenf odem on milyon kişide bir kişide görülmektedir)

Tarihte bu hastalıktan çok çekmiş ve doktorların hiçbir çözüm bulamadığı ilginç hayat hikayesiyle Joseph Merrick'in anlatıldığı film