leon festinger, sosyal psikolojinin babası olarak tanınan kurt lewin'in öğrencilerinden biridir. festinger araştırmaları sırasında, insanların yaşayışlarına düzen getirmeye çalıştıklarını ve bunu aynı saatlerde yemek yemek, işe giderken binilen aracın hep aynı koltuğuna oturmak gibi rutinler ve alışkanlıklarla sağladıklarını fark etti. geliştirilen rutinler bozulduğunda ise insanlar tedirgin olduğunu gördü. festinger aynı şeyin düşünce kalıpları ve inançlar için de geçerli olduğunu bulur. sahip olunan çok güçlü inanç aksine bir kanıtla karşılaştığında bu durum, rahatsızlık yaratan bir iç tutarsızlık yaratmaktadır. festinger buna ''bilişsel çelişki'' adını verir. bu kördüğümün çözülmesi için ise tek yolun inanç-kanıt kompleksini tutarlı hale getirmek olduğu sonucuna varır.

1954'te bir tarikat, dünya dışı varlıkların belirli bir tarihte dünyanın sonunu getireceklerini öğrendiklerini ve kurtulacakların gerçekten inananlar olacağını iddia ederler. festinger ve birkaç meslektaşı grup ile iletişime geçerler. belirtilen tarihten önce ve sonra röportaj yaparlar. düşünülen, kehanet yanlış çıktıktan sonra grup üyelerinin inançlarını terk etmesi yönünde olsa da, gerçekte bunun tam tersi gerçekleşmiştir. kehanet günü yaklaşırken grup üyelerinin sadakatine karşılık dünyanın bağışlanabileceğini söyleyen bir başka "mesaj" gelmiş, tarikat üyeleri daha ateşli inananlar olmuşturlar.

festinger, bilişsel çelişkinin ya da en azından onun engellenmesinin, güçlü inançları olan birinin aksi bir kanıtla karşılaştığında fikrini değiştirmesini olasılık dışı kıldığı sonucuna varmıştır.

festinger bunu şöyle açıklar: "ona katılmadığınızı söylediğinizde arkasını dönüp gider. ona olguları veya rakamları gösterdiğinizde kaynağınızı sorgular. mantığa başvurduğunuzda söylemek istediğinizi anlamakta başarısız olur."

tanıdık geldi değil mi ? vurdumduymaz bir toplumun psikolojisinin nasıl oluştuğuna dair güzel bir bakış açısı. "güçlü inançların" karar alma mekanizmasını nasıl etkilediğini de gösteriyor.

Bu içerik de ilginizi çekebilir