Masum Gibi Görünen Uyuşturucu Madde Esrarın Sağlığa Zararları
7 sene boyunca neredeyse her gün kullandığım maddeydi. yurt dışında yaşadığımdan dolayı hem ulaşılması kolay hem de toplumda karşılığı çok daha basit ve masum olarak görülmesi hayatımın büyük bir parçası olmasının sebeplerinden biriydi.
hayatımın pamuk şekeri gibi olduğunu düşünürken aslında içten içe beni çürüttüğünü nasıl oldu da 7 senede fark edemedim, bir türlü anlamıyorum.
yavaş yavaş gerçeklikten kopup kendi dünyama çekilmiştim. her şey önemini yitirmeye başlamıştı. günlük sorumluluklarımı yerine getirip otumu içip yatıyordum ve her gün bir öncekinin aynısıydı. ama her gün hayat enerjimden bir parça daha eksiliyor gibi hissediyordum. ilişkilerim kötüleşiyordu. sorumluluklardan kaçıyordum. kendime çok kuvvetli bir konfor alanı yaratmıştım ve o alan içinde birçok mental sorunla başa çıkmaya çalışsam da çıkmam imkansız gibi geliyordu.
en büyük sorun da şu ki 25 yaşından önce düzenli kullanmaya başladığım için beynimde bıraktığı kalıcı zararla yaşayacak olmamdı. evet, 25 yaşına kadar beyniniz gelişmesine devam ettiği için ne kadar genç yaşta içerseniz kalıcı hasar bırakma ihtimali o kadar yüksek. bakmayın etrafınızdaki cahillere. benim de 'bir şey olmaz yea, 1 ay detoks yaparsın beynin eski haline döner, eroin mi bu, altı üstü ot, nolcak ki' benzeri avuntular veren ama nasıl içileceği dışında en ufak bir fikri olmayan arkadaşlarım oldu. ben de neye inanmak istediysem ona inandım. aklım başına gelip detaylıca araştırma yapana kadar. ot üzerinde yapılmış deneylerin ve araştırmaların çok büyük bir kısmını okudum. hatta bu araştırmalardan birine denek olarak katıldım. gerçi uzun süreli bir araştırma olduğundan hala 3 ayda bir kontrollere gidiyorum, daha tamamlanmadı yani. neyse, demek istediğim, esrara gerek medyada (özellikle yabancı medyada ve sosyal medyada) gerek ortamlarda çok büyük bir bilgi kirliliği ve özendirme var.
bu konuda özellikle genç kardeşlerimi biraz bilinçlendirmek istiyorum. yine ne yaparsanız yapın ama benim yaptığım gibi cahil cahil yapmayın.
esrarın zararları
cannabis'le hayatının bir döneminde tanışan 100 kişiden 10'unda cannabis use disorder (cud), yani esrar kullanım bozukluğu görülüyor. cud genel olarak, fiziksel veya psikolojik zarara yol açsa bile esrar tüketimini durduramama olarak tanımlanır. esrar kullanan kişilerin çoğunluğu esrarın bir bağımlılık sendromu veya yoksunluk belirtileri yaratmadığına inanıyor; ancak, düzenli esrar kullanımının endokannabinoid sistem üzerindeki etkileri ve klinik araştırmalar aksini göstermektedir. cud'lu kişilerde ayrıca ruh sağlığı sorunları, psikozlar ve bronşit riskleri çok daha yüksektir. birçok madde bağımlığının ilaç tedavisi olsa da esrarın yoktur. bilişsel davranışçı terapi (bdt), motivasyon artırma terapisi (met) ve bdt ve met ile birleştirilmiş yoksunluk temelli acil durum yönetimi dahil olmak üzere psikososyal temelli müdahaleler ergenler ve yetişkinler için birinci basamak tedavidir.
18 yaş ve üstü kişilerden oluşan bir avustralya örneğinde, cud'si olan 10 kişiden 7'sinde birden çok psikiyatrik bozukluk varken, bu oran esrar kullanmayanlarda 10 kişiden 1,5'ti. ankette, son 12 ayda cud teşhisi konan kişilerin %40,5'i anksiyete bozukluğu kriterlerini karşılarken, bu oran esrar kullanmayan bireylerde %11,2'dir. benzer şekilde, ulusal düzeyde temsilcilerin de olduğu abd araştırmalarında, son 12 ayda cud varlığı, herhangi bir duygudurum bozukluğu, anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu (tssb) ve kişilik bozukluğu riskinin yüksek olması ile önemli ölçüde ilişkiliydi.
geniş çaplı abd ve avrupa'da yapılan klinik ve popülasyon çalışmalarda major depresif bozukluk için tedavi gören veya teşhis edilen kişilerin %12'sinde cud vardı. bipolar bozukluğu olan kişilerle yapılan çalışmalarda, %24'u esrar kullanıyordu ve %20'sinde cud vardı. şizofreni hastalarının yaklaşık dörtte biri (%26,6) halihazırda cud'ye sahipti veya daha önce cud geçirmişti.
ayrıca, bazı çalışmalar, kronik esrar kullanıcılarında bir amfetamin tehdidine yanıt olarak, özellikle striatal bölgelerde ve globus pallidus'ta daha düşük dopamin salınımı bulduğundan, kronik esrar kullanıcıları daha düşük dopamin sentezleme kapasitesine sahip olduğunu göstermiştir. yaptığım her etkinlikte aldığım zevkin artması için ot içmemin sebebi de tam olarak bu. ot içerek ödül ve zevk hormonu olarak da bilinen bu hormonun ayarlarıyla oynayarak, mutsuzluk ve kedere merhaba diyoruz.
buraya kadar başımdan geçen tecrübelerimi ve biriktirdiğim makalelerden gözüme çarpan kısımları özetlemeye çalıştım. biraz karışık oldu, farkındayım ama dediklerimden bir kişi bile yararlansa benim için çok değerli. bu konuda sadece ülkemizde değil, tüm dünya üzerindeki kullanıcılarda çok büyük bir bilgisizlik var. bir kaçış yolu arıyorsanız veya kendinizi bu maddeyle daha iyi hissediyorsanız bilin ki aslında sorunlarınızı erteliyorsunuz ve farkında olmadan mental sağlığınıza büyük zararlar veriyorsunuz. siz, olduğunuz gibi sizsiniz. bu maddelere ihtiyacınız yok. mutsuz musunuz? bırakın, mutsuz olun. canınız mı sıkılıyor? bırakın, canınız sıkılsın. bu kötü duygular da hayatın bir parçası. neyse nasihat ismini geçip aşağıya bazı tedavi yöntemlerini yazıp yazımı noktalayacağım. kendinize iyi bakın.
tedavi yöntemleri
bilişsel davranışçı terapi (cbt): esrar kullanım bozukluğunu öğrenilmiş bir davranış olarak kabul eder ve işlevsiz düşünceleri (biliş) ve eylemleri (davranış) belirlemeyi ve değiştirmeyi amaçlar. esrar kullanımına yönelik tetikleyicileri belirlemek için işbirliği içinde çalışan terapist ve hastayı içerir. esrarın reddi öz yeterliliğini artırarak, esrar kullanımıyla ilgili sonuç beklentilerini belirleyerek ve değiştirerek, problem çözme becerilerini geliştirerek ve gevşeme yaklaşımları da dahil olmak üzere daha etkili başa çıkma stratejileri geliştirerek esrar kullanımına yönelik bilişsel, duygusal ve kişilerarası tetikleyicileri ele alır.
motivasyon geliştirme terapisi (met): motivasyonu artırmak için hasta merkezli bir yaklaşım hastaları teşvik eden işbirlikçi bir terapotik ilişki kullanarak sağlıksız davranışları değiştirmek esrar kullanımına yönelik kararsızlıklarını tanımak ve çözmek. stratejiler, terapistin empati kurmasını, saygı duymasını ve hastanın mevcut ve arzuladığı sağlık durumu (hedef-durum uyuşmazlığı) arasındaki uyumsuzluğun işbirlikçi bir şekilde tanımlanması, değişime karşı direncin tanınması ve hastanın değişimin artılarını ve eksilerini değerlendirmesine yardımcı olmasıyla bağlantılı olarak yargılayıcı olmayan bir bakış açısını içerir. daha sonraki aşamalarda, terapist hastanın risk faktörlerini tanımasına ve değişime yönelik kişisel yeterliliğini artırmasına yardımcı olur. en kısa haliyle (bir seans) sunulan met, daha uzun formlar kadar etkili olmayabilir.
acil durum yönetimi (contingency management): edimsel teoriye dayalı olarak, acil durum yönetimi, esrar tedavisi sonuçlarını pozitif yönde artırmak için para veya kupon gibi somut pekiştiriciler kullanır. teşvikler veya pekiştiriciler, uyumu artırmak için terapotik ekip tarafından değiştirilebilir, orn. teşvikin yakınlığını ve/veya büyüklüğünü değiştirerek. ödüllendiren beklenmedik durum yönetimi stratejileri, cezalandıranlardan daha etkilidir.
sosyal destek danışmanlığı: mesleki, eğitimsel ve kişisel ağlar aracılığıyla hastanın sosyal desteğini artırmayı amaçlar. sosyal destek danışmanlığı, hastaya daha etkili sosyal destek sağlamak için bilişsel ve motivasyonel yaklaşımlar gibi diğer psikososyal müdahaleleri içerebilir.
uyuşturucu eğitimi danışmanlığı: genellikle terapistin yönlendirdiği, esrar kullanımı ve sağlık riskleri hakkında kanıta dayalı bilgiler sağlar ve zararı en aza indirmeye yönelik kısa tavsiyeler içerir
farkındalık meditasyonu: farkındalık meditasyonu, içsel yansımayı ve olumsuz deneyimlerin kabulünü geliştirmeyi amaçlar. farkındalık meditasyonunda önemli bir strateji, olumsuz düşünceleri gerçek zamanlı olarak belirlemek ve bu yararsız bilişleri ele almak için rehberli imgeleme veya kişisel kabul kullanmaktır.