günbatımının ve doğumunun aslında bir serap/ilizyon olması. aslında batan güneşin 2 dakika önceki güneş görüntüsü olması.

şöyle; açık arazide veya denizde batan güneş görüntüsü bükülmüş güneş ışınlarının görüntüsü. bu seraba sebep olan şey de dünyanın şekli. gündüzden geceye geçiş sürecinde güneş ışınları atmosfer içerisinde çok daha fazla yol katediyorlar. bu da mercek etkisine sebep oluyor. atmosfere eğik bir açıyla gelen ışınlar aynı bardak dibinden geçen ışığın kırılması gibi kırılıyor ve bükülüyorlar. biz aslında 2 dakika önce batmış güneşin görüntüsünü görüyoruz. güneş ufuk çizgisine yaklaştıkça yuvarlak formu bozuluyor ve serap halini alıyor.

bu duruma novaya zemlya etkisi deniliyor. gerçi novaya zemlya etkisi olduğunda serap süresi çok daha uzun oluyor ve güneşin erken doğduğunu ve geç battığını bile zannedebiliyorsunuz. çünkü bu etki atmosferdeki sıcaklık tabakalarının irtifalarına da bağlı olarak artıyor veya azalıyor. kimi durumlarda güneşin yuvarlak formu elips hatta düz bir çizgi halini bile alıyor. tabi bu baya sıradışı bir durum ama şu bir sabit, her günbatımı bir serap.

bu durum gün içerisinde sürekli yaşanıyor. güneş ışınlarının tam dik geldiği zaman haricinde sürekli bir kırılma, bükülme durumu söz konusu. özellikle kış aylarında güneş ışınları sürekli eğik açıyla geliyor. bu sebeple kış güneşi diye de bir tabir var. kışın güneş daha kızıl bir renkte görünüyor çünkü atmosferde aynı gün batımında olduğu gibi daha uzun yol katediyor ve kırılıyor. bu da renginde optik bozulmalara sebep oluyor. aynı şekilde ay da batarken ve doğarken kızıl görünüyor.