Nazi Almanyası'nın Fransa'dan Norveç Kıyılarına Kadar Ördüğü Mega Yapı: Atlantik Duvarı
Nedir, ne değildir?
atlantik duvarı, fransa-norveç kıyı hattı boyunca uzanan kıyı savunma sistemidir.
projenin hayata geçmesi; 1942-1944 yılları arasında hitlerin batı başkomutanı ve d ordu grubunun başına getirilen gerd von rundstedt ve çöl tilkisi olarak anılan b ordu grubu komutanı erwin rommel tarafından sağlanmıştır.
bu iki ihtiraslı adamın yaptığı bu nazi seddi yapımında kullanılan malzemelerin toplam hacminden, harcanan işgücüne ve yararlanılan maddi kaynaklarına kadar birçok alanda rekorlardan oluşmuştur.
denetlemeler sonucunda uzmanların dile getirdiği birçok eleştiriye kulak asmayan führerin göz bebeği bu savunma hattı 1944'teki ünlü normandiya çıkarması ile çökmüştür.
Amacı neydi?
amblemi "atlantik duvarı" olan avrupa kalesi fikrinin asıl amacı, müttefiklerin çıkarma yapmasını engellemekti. özellikle de fransa sahillerinden. norveç'ten ispanya'ya kadar uzanan bir koruma duvarı, yani istihkâm sistemiydi. bu istihkâmı savunma görevi erwin rommel'e (çöl tilkisi) verilmişti. rommel şöyle demişti:
"asıl amaç, ingilizleri ve amerikalıları kıyıdan uzaklaştırmaktır. aksi halde, çok geç olabilir. işgalin ilk 24 saati her şeyi belirleyecek. bu, uzun bir gün olacak."
bu vakitten sonra rommel ve naziler için, tanrıların alacakaranlığı başlamıştı. nazi almanyası'nın son birkaç ayı olacaktı.
Üzerine detaylı bir yorum
nazilerin 2. dünya savaşı'nda yaptıkları belki de en büyük hata.
"rusya'ya bulaşmayacaklardı aga!" söyleminden bile daha ileride görülebilecek gerçek ve devasa bir hatadır ve aslında unterrehmen barbarossa'nın başarısızlığı ile de ilintisi vardır.
meraklıları vardır, anlatalım...
korunmaya çalışılan kıyı hattı amerika'nın doğu sahillerinin kabaca iki katıdır. karşınızda nereden çıkarma yapacağı bilinmeyen bir düşman var ve siz kendinizi bunu bilmediğiniz için bütün hattı sert şekilde koruma ihtiyacı hissediyorsunuz. işte hata bir kere daha buradan başlıyor. devasa bir verimsizlik ve belirsizliğe para yatırıyorsunuz. düşman taş çatlasın diyelim ki 10 kilometrelik bir çizgide hattınıza matkapla deler gibi yüklenecek, siz belli miktarda kaynakla 5000 km. korumaya çalışıyorsunuz. şöyle düşünelim: atlantik duvarı başarısız oldu deniyor. başarılı olma şansı hiç yoktu ki. çıkarmanın yapıldığı normandiya bölgesi'nde delindi, burası 10 km falan olmalı. 4990 kilometrelik kalan atlantik duvarı'nda eğitim atışları hariç tek kurşun atılmadı, böyle bir şey olabilir mi? insan gücü haricinde oralara yatırılan donanımsal gücü kaydırıp başka yerde kullanman da imkansız. akılalmaz bir hata, inanılmaz ve tahammül edilemez bir verimsizlik. bu hataya gömülen para, doğal kaynak ve işgücü de inanılmaz hatalıdır. burada verimsizlik derken %40-50'den değil, belki de %10000 falan gibi bir sayıdan bahsediyor olabilirim ve bu baştan belli, dikkatli düşününüz. bu verimsizliği, boşa harcanan para ve kaynağı onbinlerce uçak, tank, denizaltı parası olduğunu unutmayınız.
yapılması gereken:
bana göre yapılması gereken kıyıya bir torba bile çimento dökmeden, bekleyen asker bağlamadan bir kere bu verimsizlik konusunu bertaraf edecek bir fikir üretmektir. savaşta bir silaha, bir istihkama, bir "şeye" para yatırıyorsan onu mutlaka kullanacaksın. ben olsam o kadar parayı tüm avrupa çapında son derece hızlı yer değiştirebilecek, örneğin 8-12 saat aralığında kıyıya ulaşacak ve bu 5000 kilometrenin çıkartma gelince "gerekli yerini tutacak" bir rezerv birlik network'üne harcardım. adına da mesela "atlantic reaction network" falan derdim. yine parayı çok uzun menzilli ve hızlı bir keşif uçağını sahaya sürmeye harcardım. çıkarmayı gemiler kıyıya dayandığında değil, toplandıkları limanda görmeyi başarsam belki 1 gün kazanıyorum. o sırada da birlik kaydırırım. gene parayı kıyıya gelmiş/çıkmış, yaklaşmış birlikleri yok etmek için tasarlanmış/özelleşmiş yeni bir tank/top/obüs modeli geliştirmek için harcardım. kabaca düşmanı karşılamak için "oraya gelen" şeye para vereceksin, "orada hep olan" şeye değil.
atlantik duvarı önünde sonunda delinirdi demek bile abesle iştigal çünkü duvar bir illüzyon, çılgınlık. kurtlara karşı dikenli tel çekmiyorsun. atlantik duvarı gömülen paradan öte asker gücü bağlamında da felakettir. bildiğim kadarı ile duvar, yetersiz kadrosu ile birlikte 300.000 kişi gerektiriyordu. düşünün, ortada çıkarma yok, belirlilik yok, doğuda ruslarla gırtlak gırtlağasın, atlantik duvarı askerleri her gün güneşleniyor, pinekliyor. orada yatan top boşuna, makineli tüfek boşuna, cephane boşuna her şey boşuna.
bunu hadi führer ihtiraslarıyla göremedi. onca general, bakan, mühendis nasıl göremedi? aklım almaz düşündükçe yıllar yılı...
Birkaç tamamlayıcı bilgi
- her ne kadar duvarın inşa tarihi 1942 olsa da fikir olarak masaya konması 1941 yazına gitmekte.
- bu şu açıdan önemli: bu tarihte işler henüz almanya'nın aleyhine dönmüş değil. rusya'ya yeni saldırılmış. ilk gelen haberler zafer müjdeleri ile bezeli. henüz alman hava kuvvetleri tamamen cortlamamış (her ne kadar britanya savaşında ilk sinyalleri verse de) ve denizde denizaltılar dağılmaya başlamamıştır.
- dolayısı nazi düşüncesi "biz zaten rusya'yı alt edeceğiz. sonra yüzümüz sadece batıya dönük kalacak. malzememiz (uçak,gemi, denizaltı, petrol,buğday vs) çok olacak. insan kaynağımız da yeterli olur (duvarın aktif koruması için 300 000 civarı asker gerekiyordu sanırım)." olmuştur daima.
- "biz önce denizde ve havada bir karşılama yaparız. duvar da zaten çoktan tamamlanmıştır. arka kasımlara kademe kademe kaydırma yapabileceğimiz panzer birlikleri yerleştiririz. yine de çıkarma yapabilirlerse delinen yerlere onlar yetişir. buradan da geçerlerse zaten yıpranmış olacaklar biz derinde gene boğarız" düşüncesi hakim.
- nitekim daha sonra rommel'in intihara zorlanacağı dava görülürken, çıkarma yapılan yerdeki kuvvetli bir panzer birliğini kasten savaşa sokmadığı iddia edilecektir. yani duvarın arkası öyle boş değildir.
- ancak evdeki hesap hiç bir zaman çarşıya uymamıştır. duvar tam olarak tamamlanmaz. sürekli bombardıman yer. lutwaffe dağılmıştır. rusya'da insan kaynağı telef olmaya başlamıştır. artık bu kadar geniş bir alanı koruyacak asker bulmak zordur vesarie.
- sonuç olarak müttefikler istihbarat aldatmacalarının da yardımı ile normandiya sahili'ne çıkar. duvarı dar bir yerden deler geçerler. hava kuvvetleri gerideki panzerlere göz açtırmaz derken zaten verimsiz olması muhtemel proje hepten işe yaramaz hale gelmiştir.
- bu arada şunu belirtelim ki çıkarmanın kanlı olmasında rommel'in kıyıda aldığı ek önlemler duvardan daha çok işe yarar. (demir kazıklar, sulu mayın tarlaları vs)
sonuç olarak muhtemelen nazi yönetiminin öngörüsüzlüğü ve bitmeyen kibri yüzünden boşa giden bir çaba olmuştur. ha zaten hitler ve avanesi hangi stratejik konuda saçmalamadı? derseniz siz de haklısınız tabi.