BİLİM 4 Temmuz 2022
20b OKUNMA     424 PAYLAŞIM

Nükleer Fisyonu Kim Keşfetti?

Telefonu veya ampulü kimin keşfettiğini biliyorsunuz... Peki nükleer reaktörlerde ve atom bombası yapımında kullanılan, yani insanlık için büyük bir önemi olan fisyonu kimin keşfettiğini biliyor musunuz?
iStock

fisyon... odun gibi kimyasal enerji kaynaklarının binlerce yıl boyunca sömürülmesinden sonra, 1930'larda nükleer fisyonun keşfi, insanlığa çok daha güçlü bir enerji kaynağına erişim sağladı: atom çekirdeğinin bölünmesi (fisyon) ile salınan enerji.


adı anıldığında, kitle imha silahlarının temeli olarak zihinde canlanan fisyon, dünya elektriğinin yaklaşık %10'unu üretmek için kullanılmaktadır. nükleer fisyonun kendisi ve kullanımı gibi keşfi de tartışmalara neden olmaktadır.

nükleer fisyon ilk olarak 1938'de alman kimyager otto hahn liderliğindeki bir ekip tarafından gerçekleştirildi. hahn, meslektaşı fritz strassmann ile birlikte, uranyum atomlarının nötron bombardımanı ile parçalanabileceğini keşfetti. ancak sadece atom altı parçacıkların bunu başarabilmesine şaşıran hahn, isveç'te yaşayan eski bir meslektaşı ve fizikçi olan lise meitner ile temasa geçti. lisa meitner, otto frisch ile birlikte çalışarak, fisyonun teorik yorumunu yaptı ve gerçekte nasıl oluştuğunu gösterdi. hatta sürece nükleer fisyon adını verdi.

Lise Meitner (1878-1968) ve Otto Hahn (1879-1968).

ancak 1944'te nobel komitesi, meitner ve frisch'in önemli katkılarını göz ardı ederek nobel kimya ödülünü yalnızca otto hahn'a verdi. tarihçiler bugün, en azından meitner'in nükleer fisyonun ortak kaşifi olarak görülmesi gerektiğine inanıyor ve katkısının kısmen cinsiyeti nedeniyle göz ardı edildiğini iddia ediyorlar.

science focus