Orta Çağ'ın En Önemli Hukuk Belgesi Magna Carta Nedir?
magna carta hadisesinin arkasında yatan tarihsel vaziyetin de üzerinde durulması gerekmektedir
bu söz konusu john, ki ona yurtsuz john da denmektedir; aslan yürekli richard'ın öz be öz kardeşi olup abisi gibi esasında fransızdır. 11 yüzyılda fransızlar, fatih william (guillome) liderliğinde saksonların hüküm sürmekte olduğu bu güzel adayı işgal etmişler ve derebeylerin topraklarına el koymuşlardır. herkesin saksonca konuştuğu ülkede, kral ve soylular sadece fransızca bilmektedirler. velhasıl, richard kendisini haçlı seferlerinde maceradan maceraya koşup, selahattin eyyübi'den kötek yiyip, kankası philipp augustus'a esir düşüp zar zor toplanan fidyeyle serbest kalıp ülkesine dönmeye çalışırken, john ve birtakım norman soyluları ülkeyi talan etmeye soyunmuşlardır. robin hood ve ivanhoe bu dönemin kahramanlarıdır. richard ülkeye dönmüş, saksonların kaydadeğer yardımıyla iktidarını ele geçirmiş ve kardeşini köşesine yollamıştır. ancak akacak kan damarda durmadığından richard, lyon yakınlarındaki bir kuşatmada zehirli bir okla vurularak öldürülmüştür. yerine sevgili kardeşi geçecekken, soylular özellikle de sakson olanları "dur bi dakka kardeşim, öyle paldır küldür olmaz, konuşalım vaziyeti" uyarısı vermişlerdir.
özetle "magna carta", yurtsuz john'un iktidara gelebilmek uğruna derebeylerine verdiği tavizleri içeren bir metindir, her ne kadar demokrasi anıtı olarak lanse edilse de...
"magna carta"nın fransız devriminin etkilerini kısıtladığı argümanının pek de geçerliliği yoktur, çünkü bu metin kral ile feodalite arasındaki bir sözleşmedir, ki daha sonra güller savaşı döneminde bu sözleşmeye ne kadar uyulduğu da görülecektir. oysa fransız devrimi burjuvazi ile feodalite artı kral arasındaki bir çatışmanın sonucudur. ingiltere benzer bir çatışmayı 19 yüzyılda charterist hareketi sırasında yaşayacaktır.
dolayısıyla, bu belgenin olsa olsa ingiltere'de ondördüncü lui benzeri bir merkeziyetçi kralın tezahürünü engellediğini söylemekte fayda vardır.
magna carta libertatum, orta çağ'da yapılmış bir düzenlemedir ancak etkileri yeni çağ boyunca devam etmiştir
ingiltere'de kral ve soylular arasında yaşanan yetki çatışması esnasında soylular tarafından hazırlanmış ve 1215'te kral john'a kabul ettirilmiştir. kralın mutlak otoritesi ve keyfi yönetimini sınırlayan kurallar koyması ve bireylere bazı haklar tanıyıp bu haklara dair muğlak da olsa koruma vadetmesi açısından bir ilk olarak kabul edilir. ingiltere'nin anayasal nitelikteki ilk belgesi sayılır.
genel olarak maddelerine bakıldığında büyük bir kısmının tüccarlara ve feodal beylere tanınan hak ve yetkilerden oluştuğu görülür. ingiliz kilisesi ve londra'ya geniş ayrıcalıklar tanınmıştır.
bunun yanında imtiyazlı sınıflar haricindekileri ilgilendiren bireysel hak ve hürriyetlerle ilgili hükümler de mevcuttur.bireylerin kötü muameleye maruz bırakılmaları, keyfi olarak hapsedilmeleri ve sürgüne gönderilmeleri yasaklanmıştır.aynı zamanda hiç kimse için adaletin reddedilemeyeceği ve geciktirilemeyeceği de belirtilmiştir. bu hükümler zamanla geliştirilerek insan hakları alanında önemli bir ilerleme kaydedilmesine sebep olmuştur.