TARİH 1 Haziran 2021
29,3b OKUNMA     451 PAYLAŞIM

Osmanlı Devleti'nde Darbeyle Tahttan İndirilen Padişahlar

İndirilen padişahlar kimlerdir? Osmanlı Devleti'nin hükümdarlarından bazıları ani isyan ve darbeler nedeniyle tahtından ve bazen daha kötüsü, canından oldu. İşte sıralı tam liste.
II. Abdülhamit

ikinci bayezid

gittikçe artan safevî tehdidiyle iyi mücadele edememiştir. lâkin oğlu selim, trabzon sancağındayken dahi safevîlere karşı başarılı bir mücadele örneği göstermekteydi. bu da onu yeniçeriler nezdinde ön plana çıkarmıştır. nihayetinde istanbul'da ayaklanan yeniçerilerin baskılarıyla tahttan feragat etmiş ve tahtı oğlu selim'e bırakmıştır.

birinci mustafa

tahta çıktıktan 96 gün sonra aklî dengesinin yerinde olmadığı "anlaşılmış" ve tahttan indirilmiştir. bu ilk saltanatıdır.

ikinci saltanatı ise bir buçuk yıl sürmüş, yine aklî dengesinin yerinde olmadığı söylenerek bu sefer şeyhülislam fetvası ile tahttan indirilmiştir.

ikinci osman

amcası birinci mustafa'nın ilk saltanatı sonrasında tahttan indirilmesi neticesinde osmanlı imparatorluğu'nun yeni padişahı olmuştur. türkçü fikirlere sahiptir. devlet adamlarının yeniden türklerden oluşması gerektiğine, türklerden oluşan bir ordu kurulması gerektiğine inanır. tabi yeniçeriler buna izin vermezler. osmanlı imparatorluğu'nda yeniçeriler tarafından öldürülen ilk padişahtır.

sultan ibrahim

günümüzde yaygın olan yanlış bilginin aksine kendisi deli değildir. saraydaki yiyicilerin ekmeğini kesmiş ve annesi kösem sultan'ı devlet işlerinden uzak tutmaya çalışmıştır. bunun üzerine kösem sultan'ın isteği ve şeyhülislamın da fetvasıyla boğularak idam edilmiştir.

dördüncü mehmed

mohaç savaşı'ndaki ağır yenilgi sonrası ordu ayaklanmış ve dördüncü mehmed tahttan indirilmiştir.

kendisinin av merakının devleti yönetmesine engel olması neticesinde ulema tarafından, tahttan indirilmesinin vacip olduğu yönünde fetva verilmiştir.

ikinci mustafa

ordunun başında savaşa giden son osmanlı padişahı olsa da döneminde büyük başarısızlıklar yaşanmıştır. nihayetinde asker ayaklanmış ve padişah tahttan indirilerek yerine kardeşi 3. ahmed getirilmiştir.

üçüncü ahmed

ağabeyi ikinci mustafa darbe ile tahttan indirilip tahtı kendisine bırakırken "beni tahttan edenler sana karşı da ayaklanacaklardır. onları şimdiden cezalandırmalısın!" demiştir. nitekim patrona halil isyanı ile tahttan indirilmiştir. hak etmiştir...

üçüncü selim

kabakçı mustafa isyanı sonucunda tahttan indirilmiştir. sebep ise padişahın " yenilikçi " olmasıdır sözde! özde ise yeniçerilerin tutuşmalarıdır. nizam-ı cedid ordusuna karşıdırlar. ulemâ da ayni görüştedir. daha sonra alemdar mustafa paşa, üçüncü selim'i tekrar tahta çıkarmak için ayaklanmış ancak sarayda çıkan kargaşada üçüncü selim paramparça edilerek öldürülmüştür.

dördüncü mustafa

alemdar mustafa paşa ve adamlarının sarayı basması neticesinde üçüncü selim ve ikinci mahmud'un derhal öldürülmeleri emrini vermiştir. üçüncü selim öldürülse de mahmud, saraydaki cariyeler tarafından saklanmış ve kurtulmuştur. böylece dördüncü mustafa tahttan indirilmiş ve yerine ikinci mahmud padişah ilan edilmiştir. lâkin dördüncü mustafa, tahtı geri alma planları yapıp sürekli bunu dillendirince idam edilmiştir.

tabi sadece o değil. üçüncü selim'i katleden bütün askerler de öldürülmüş ve zaten daha sonra yeniçeri ocağı tamamen ortadan kaldırılmış ve yeniçeriler topluca öldürülmüştür.

sultan abdülaziz

30 mayıs 1876 darbesi ile tahttan indirilmiş, daha sonra da bilekleri kesilerek öldürülmüştür.

beşinci murad

sadece 93 gün tahtta kalmış; akıl sağlığını yitirdiği gerekçesiyle tahttan indirilmiştir.

ikinci abdülhamid

31 mart isyanı sonrasında tahttan indirilmiş; osmanlı tarihinin en tartışmalı dönemlerinden birinin padişahıdır. şahsî kanaatim, ona günümüzde bu kadar saldırılmasının nedeni malûm gürûhun dizilerle kitaplarla vs. ikinci abdülhamid'i kusursuz, günahsız, yenilgisiz bir padişah gibi göstermeleridir.

bugün ülkemizdeki milliyetçi kesim dahi çin'in doğu türkistan'daki zulmüne ses çıkarmazken sultan abdülhamid, oralara yardım göndermiştir. osmanlı imparatorluğu topraklarına yaptığı onlarca hizmetin bugün dahi faydasını görmekteyiz. kendisinin elbette hataları olmuştur. fakat bilinmelidir ki saltanatı döneminde defalarca kez ermeni teröristlerin saldırılarına maruz kalmış, suikastlerden kurtulmuş; bu da onu tabiri caizse biraz paranoyak yapmıştır.
sonrasında filistinlilerin para karşılığında satacakları topraklarından bir karış dahi satmamıştır yahudilere kendi saltanatında. hem de o kadar yüksek ücretler teklif edilmesine ve devletin çokça paraya ihtiyacı olmasına rağmen.

kendisi "dünya tarihinin gördüğü son büyük imparatordur!"

vahdettin

vatanı, milleti değil; kendisini ve hanedanını düşünmüştür. murat bardakçı'nın ileri sürdüğü "mustafa kemal'i samsun'a vahdettin göndermiştir!" tezinin kendisi doğru fakat içeriği yanlıştır. vahdettin, mustafa kemal paşa'yı samsun'a, bölgede rum ve ermeni çetelerle mücadele eden topal osman'ı bulup infaz etmesi için göndermiştir. türk katliamı yapan ermeni ve rumlarla mücadele edilmesi ingilizlerin hoşuna gitmemişti çünkü!

vahdettin'in tahttan indirilişine darbe demek de doğrudur.