Osmanlı İmparatorluğu'nda Katledilen Kardeş ve Akrabalar
halifelik ünvanına sahip osmanlı padişahları, "devletin bekası" için kardeşlerini öldürmüşlerdir. sürekli hoşgörüsünden bahsettiğimiz ve halife olan osmanlı padişahları bu hoşgörülerini kendi kardeşlerine göstermemişler, kimilerini isyan ettiği için tahta göz diktiği için ancak kimilerini de isyan etme ihtimallerine karşı ki bu affedilmez öldürtmüşlerdir.
acaba şeri hükümler açısından yani islamiyet açısından konu nasıldı, islamiyette kardeş katline yer var mıydı?
islam hukukunda, üç çeşit suç ve ceza vardır
1- had suç ve cezaları: hırsızlık (hadd-i şirb), yol kesmek (kat'-ı tarik), zina (hadd-i zina), dinden dönmek (irtidâd) ve devlete isyan (bağy) suçlarından ibaret olan bu suçların, unsurları teşekkül ettiği takdirde, tatbik edilecek cezaları, allah ve resulü tarafından tesbit edilmiştir. bunlarda mühim olan, unsurların teşekkülüdür. unsurlardan birisi eksik olursa had cezası tatbik edilmez; ancak ülü'l-emr tarafından tesbit edilecek ta'zîr cezaları uygulanır. mesela, dört şahidle zina yaptığı isbat edilemeyen suçluya, zina haddi tatbik edilmeyecektir. ancak üç şahitle zina yaptığı isbat edilen suçlu, bütün bütün cezasız da bırakılmayacaktır. işte unsurları teşekkül etmeyen bu suçlara tatbik edilecek cezalara ta'zîr cezaları denir ve ülü'l-emr tarafından tesbit edilir.
2- şahsa karşı işlenen cinayet suçları: cezaları kısas veya diyettir. bunların da çoğu cezaları, allah ve resulü tarafından tesbit edilmiştir.
3- tazir suç ve cezalarıdır ki, biraz önce zikredilen had veya cinayet gruplarına girmeyen (esrar içmek gibi) yahut girdiği halde o cezaların tatbiki için gerekli unsurlara sahip olmayan (üç şahitle isbat edilen zina suçu gibi) suç ve cezalardır. işte bu bölümde ülü'l-emrin tesbit ettiği veya kadı tarafından takdir edilen cezalar tatbik edilecektir.
kardeş katlinin dayanağı olarak "devletin bekası" gösterildiğine göre şimdikine benzer devletin toprağını ve bağımsızlığını dağıtmaya ve bölmeye yönelik bir teşebbüs olması gereklidir ve islam hukukuna göre cezanın verilmesi yani kişinin suçlu bulunması için kişinin eylemi gerçekleştirmesi ve bu bunun şahitler tarafından ispatlanması gereklidir.
yani genç yaşta ileride problem çıkarmaması için öldürülen şehzadelerin öldürülmesinin islam hukukunda yeri yoktur. (çünkü eylem gerçekleşmemiştir). ancak padişahlar kanun yapma yetkisini elinde bulundurduğundan islam hukunun hiçe sayarak çeşitli ölümlere sebep olmuşlardır.
osmanlı devleti'ndeki çekişmeleri ve iktidar oyunlarını ve kadınların yönetimdeki etkilerini düşünürsek birçok kişi keyfi yere öldürülmüştür. gerçekten devletin bekasına zarar verenlerin dışında diğerlerinin kanı osmanlı padişahlarının elindedir, masum kardeşlerini öldürecek kadar iktidar hırsına sahiptirler
osmanlı devleti'nde öldürülen kardeş ve akrabalar
1- (1298-1326) osman bey- osmanlı imparatorluğu'nun kurucusu.amcası dündar bey'i öldürttü.
2- (1326-1359) orhan bey- bilinen bir cinayeti kayıtlarda yok
3- (1359-1389) i.murad (hüdagendivar)- s ırpsındığı, kosova savaşlarını kazanan padişah.oğlu savcıbey ile kardeşleri halil ile ibrahim'i öldürttü.
4- (1389-1402) i.bayezid (yıldırım)- niğbolu savaşını kazandı.kardeşi yakup'u öldürdü.ankara savaşında timur'a yenilince tahttan indirildi.
5- (1402-1421) i.mehmed- kardeşi isa çelebi'yi boğdurttu,şeyh bedrettin'i idam ettirdi.
6- (1421-1451) ii.murad- varna ve ii.kosova savaşları kahramanı.kardeşi mustafa'yı öldürttü.
7- (1451-1481) ii.mehmed (fatih)- en çok övündüğümüz padişahlardan..1453 te istanbul'u fethetti,1472 otlukbeli savaşını kazandı. 2 yaşındaki kardeşi ahmed'i, sadrazamlar çandarlı halil paşa ile mahmut paşa'yı öldürttü.
8- (1481-1512) ii.bayezid- kardeşi cem sultan ile savaş yaptı. cem sultan rodos'ta 13 yıl tutsak yaşadı. veziri gedik ahmet paşa'yı öldürttü. kendiside , oğlu selim tarafından öldürüldü.
9- (1512-1520) i.selim (yavuz)- mısır fatihi bu padişahımız halifeliği istanbul'a getirmiş, mercidabık, ridaniye savaşlarını yönetmiştir.çaldıran seferine giderken 30bin aleviyi kılıçtan geçirmiş, ayrıca babasını, 2 kardeşini, 3 yeğenini, 3 vezirini öldürterek tarihteki yerini almıştır.
10- (1520-1566) i.süleyman (kanuni)- en uzun süre tahtta kalan padişahtır..46 yıl. belgrad,rodos,cezayir,trablusgarp bu dönemde alınmış,viyan kapılarına dayanılmış,preveze deniz savaşı kazanılmıştır.mimar sinan,barbaros hayrettin,hürem sultan bu dönemin ünlüleridir. damat rüstem paşa,lala paşa çekişmesi ve dedikodular sonucu 2 oğlu ile torunlarını boğdurttu.ayrıca vezirleri makbul ibrahim paşa ile kara ahmet paşa'yı öldürttü.
11- (1566-1574) ii.selim (sarı/sarhoş)- bütün gün şarap içip sarhoş gezmesiyle tanınan bu padişahımızın döneminde imparatorluk geri vitesine takıyor. inebahtı deniz savaşında tüm osmanlı donanması yakıldı.
12- (1574-1595) iii.murad- kendisine rakip olmasın diye 5 kardeşini öldürttü.kadınlara düşkünlüğü ile tanınan sultanımızın tam 110 çocuğu olmuştur. karısı safiye, yeni camii yaptırmıştır.
13- (1595-1603) iii.mehmed- kardeş öldürme rekorunu elinde bulundurmaktadır.tam 19 kardeşini ve bir oğlunu öldürmek zorunda kaldı.korktuğu için haçova savaşından kaçmak istedi..şeyhülislam tarafından zor ikna edildi.1597 de tırnakçı hasan paşa'yıboğdurttu.o zamanlar hazine tamtakır olduğu için, yemişçi hasan paşa'dan ,tırnakçı hasan paşa'nın giysilerinin satılarak para bulunmasını istedi.
14- (1603-1617) i.ahmed- tahta çıktığında henüz sünnet olmamıştı.avusturya'ya gereksiz savaş ilan etti..başarılı olamayınca 1606 zitvatorok anlaşması'nı imzaladı. bu dönemde devam etmekte olan celali isyanları nı bastırmak için kuyucu murad paşa ,doğuda 30bin kişiyi kılıçtan geçirerek kuyulara gömdü. sultan ahmet camii,bu padişahın adını taşır
15- (1617-1618) (1622-1623) i.mustafa- iki ayrı dönemde 2 yıl saltanat sürdü.döneminde abasa paşa isyanı ile sipahiler ayaklandı. akıl hastası olduğundan tahttan erken indirildi.
16- (1618-1622) ii.osman (genç)- 12 yaşında tahta çıktı,kardeşini öldürttü.16 yaşında iken tahttan indirildi,yeniçeriler tarafından ırzına geçildikten sonra öldürüldü.
17- (1622-1639) iv.murad- 11 yaşında tahta çıkarken 3 kardeşini öldürttü.tütün içenleri öldürtmesiyle bilinir.ancak bu sıralarda şeyhülislam yahya efendi,meyhane öven şiirler yazıyordu.1635 revan,1638 bağdat seferleri bu dönemde yapılmış olup, 17 yıllık iktidarında öldürttüğü 6 sadrazam şunlardır.mere hüseyin,kemenkeş kara ali,gürcü mehmed,boşnak hüsrev,topal recep,tabanı yassı memed
18- (1639-1648) i.ibrahim (deli)- balıklara yem olarak altın atmasıyla bilinir.askeri darbeyle tahttan indirildi,öldürüldü.
19- (1648-1687) iv. mehmed (avcı)- tahta çıktığında sadece 5 yaşındaydı.döneminde yeniçeri ve celali isyanları oldu. köprülüler bu dönemin sadrazamlarıdır.öldürttükleri ünlüler kösem sultan ile merzifonlu kara mustafa paşadır.
20- (1687-1691) ii.süleyman- padişah olduğu 46 yaşına kadar zindandaydı.padişahlığı sırasında yeniçerililer istanbulu yağmaladılar.ünlü sadrazam köprülü fazıl mustafa paşa bu dönemdendir.olumlu olayı eğriboz zaferidir.
21- (1691-1695) ii.ahmed- 48 yaşına kadar hapisyattıktan sonra tahta çıktı.4 yıllık iktidarında ,salkamen bozgunu, sakız kalesi kaybı, sadrazam arabacı ali paşa'nın öldürülmesi önemli olaylardandır.
22- (1695-1703) ii.mustafa- 1683 te viyana'ya yürüdü, bozguna uğradı.1699 da imzaladığı karlofça anlaşmasıyla maceristan yitirildi. i.edirne vakası, şeyhülislam feyzullah'ın öldürülmesi bu döneme rastlar.askeri darbeyle tahttan indirilmiştir.
23- (1703-1730) iii.ahmed-1725 te rus çarı deli petro tebriz'i aldı.bir şeyler yapması gerekiyordu..fakat savaşa gitmeyi göze alamadı. istanbul'dan orduları hazırlayıp savaşa gidiliyor süsü verip yarı yoldan dönerek halkını kandıran bir padişah olarak tarihte yerini aldı.lale devri diyede bilinen dönemin diğer unutulmayanları;1718 pasarofça anlaşması, icadından 3,5 asır sonra matbaanın getirilmesi, meşhur baltacı-katarina olayının yaşandığı purut savaşı dır.halktan sallandırdıklarının sayısı bilinmemekle birlikte, şehzade ibrahim ile sadrazamlardan ;hoca ibrahim paşa, damat ibrahim paşa, çorlulu ali paşa,yusuf paşa, süleyman paşa ..bilinen öldürttükleridir.kendileri de patrona halil isyanıyla tahttan indirilmiştir.
24- (1730-1754) i.mahmud- isyancılar tarafından tahta çıkarılmış,o da isyancıların her dediğini yapmıştır.
25- (1754-1757) iii.osman- 3 yıllık iktidarı sırasında ki en önemli olay,cezayir de ki egemenliğin bitmesidir.
26- (1757-1774) iii.mustafa- ülkeyi yıldız falına bakarak yönetirdi. kürkçüler çok para kazanıyor diye ülkede kürk satışlarını yasakladı. kürkçüler haraç ödeyince satışlar tekrar serbestleşti.sadece 2 sadrazamını öldürtmüştür
27- (1774-1789) i.abdülhamid- bilinen vukuatı, küçük kaynarca anlaşması ile kırım'ın verilmesidir.
28- (1789-1807) iii.selim- kayıplarla dolu ziştovi ve yaş anlaşmalarını imzaladı.nizam-ı cedid reformlarını yapmak istediğinde, şeriatçıların başlattığı kabakçı mustafa isyanı ile tahttan indirildi. iv. mustafa tarafından öldürülmüştür.
29- (1807-1808) iv.mustafa- nizam-ı cedidçilerden çok korktuğundan, taraftarlarının görüldüğü yerde öldürülmelerini emretmişti.yinede ancak 1 yıl hükümdarlık yaptı, alemdar mustafa paşa tarafından askeri darbeyle tahttan indirildi.
30- (1808-1839) ii. mahmud- vukuatı en fazla olan padişahlardandır.işe ,ağabeyi iv.mustafa'yı öldürerek başladı. dönemin diğer olayları;mora,sırp,kavalalı isyanları;donanmanın yakıldığı novarin olayı;osmanlının , kendi valileri ile savaşıp,kaybetmeleri; kaptan-ı derya ahmed paşa'nın ,donanmayı olduğu gibi kavalalı mehmed ali paşa'ya teslim etmesi;1826 yeniçeriliği kaldırma operasyonu sırasında kendi ordusundan 140bin kişinin kılıçtan geçirilmesi,olarak sayılabilir.ii.mahmud'un,balkanlarda uyguladığı kanlı operasyonlar sonucunda balkan ayaklanması başladı.dış baskılar gelince "tanzimat fermanı"ilan etmek zorunda bırakıldı.
31- (1839-1861) abdülmecit- dönemin önemli olayları..tanzimat fermanı,islahat fermanı,kırım savaşı...
32- (1861-1876) abdülaziz-karadağ isyanı, 1875 balkan hareketlenmesi,belgrad'ın kaybı bu döneme denk düşer. vukela heyeti tarafından tahttan indirilmiştir.
33- (1876-1876) v murad- iki rekoru vardır.en kısa tahtta kalma rekoru.. sadece 3 ay. tahttan indikten sonra en uzun yaşayan padişah.. 28 yıl.. tahtı elinden alınan padişahlarımızdandır.
34- (1876-1909) ii. abdülhamit- 31 mart olayı ,93 harbi ,tam bir çöküntü olan ayestefanos anlaşması.. unutulmayanlar- dandır. kıbrıs, mısır, tunus, doğu rumeli, bosna, girit kaybettikleridir.zamanında ayaklanmaları önlemek için filibe'de bolca katliamlar yapılmıştır. batıya borçlar ödenmediğinden "duyun-u umumiye"ye kurmak zorunda kalmıştır.mebusan kararıyla demokratik bir şekilde tahttan indirildi.
35- (1909-1918) mehmed reşad- bilinen bir cinayeti kayıtlarda yok
36- (1918-1922) vahdettin- vahdettin, osmanlı'nın 36., tahttan indirilende 14. padişahıdır. kendileri tatlı canlarını kurtarmak için ingilizlere sığınmıştır.