1960 senesinde o zamanlar burma, şimdi ise myanmar olan ülkede türk bir gezgin tesadüfen üzerinde osmanlıca ve türkçe isimler yazan mezar taşları buluyor. derhal bangkok büyükelçiliği'ne ulaşarak durumu bildiriyor. zamanla yapılan araştırmalar sonucunda kaybolmaya yüz tutmuş çok daha fazla mezar olduğu tespit ediliyor. garip olan, tarih boyunca osmanlı'nın bu coğrafyaya düzenlediği bir sefer veya savaşta bulunmaması. durum derinlemesine incelendiğinde ülkemiz adına çok trajik bir hikaye ile karşılaşılıyor.

birinci dünya savaşı'nda filistin, suriye cephesinde ingilizlere karşı savaşan osmanlı askerlerinden esir düşenler oluyor. savaşın ve dönemin şartlarında esir düşen 12 bine yakın asker şehit olarak kabul ediliyor ve tamamen unutuluyorlar. yaşadıklarından, hatta esir düştüklerinden kimsenin haberi yok. 

esir askerlerimiz gemilere bindirilerek ingiliz kolonisi hindistan ve burma'ya götürülüyor ve burada demir yollarında, madenlerde ağır koşullarda çalıştırılıyorlar. yıllarca zor şartlarda çalıştırılan askerlerden intihar eden ve ölenler, arkadaşları tarafından esir kamplarının yakınına gömülüyor ve mezar taşları dikiliyor.

vatanından uzak. kimsenin haberi dahi olmayan türk askerleri. bilmedikleri bir coğrafyada yıllarca esir olarak çalıştırılıp, ölerek yok olmuşlar.

zamanla yapılan araştırmalar sonucu 200'ün üzerinde mezar bulunmuş ve anıt haline getirilmiş. ancak yıllar geçtikçe hükümetlerimizin ilgisizliğinden, mezarlar tarlaya dönüşmüş ve yerel halk üzerinde tarım yapar olmuş.

ülkesinden uzaklarda garip kalmış. kimsenin haberi olmadan esir olarak çalıştırılan türk askerlerinin hikayesi beni çok yaraladı. hakkı verilip bir sinema filmi çekilmesi veya yoksa bir kitap yazılması en azından hikayelerinin unutulmaması açısından önemli diye düşünüyorum.

65 Türk Askerinin Şehit Olduğu Tatbikat Trajedisi: Pancarköy Faciası