Parfüm Endüstrisinin Vazgeçilmez ve Pahalı Bitkisi: Patchouli
patchouli (tefarik), mint (nane) familyasından bir çalı bitkisidir.
aromaterapik özellikleri (sivilce, yağlı cilt, egzama gibi cilt bozukluklarının iyileştirilmesi, depresyon, stres vb. psikolojik rahatsızlıklara iyi gelmesi) de olan bu bitki, parfüm endüstrisinin vazgeçilmezleri arasındadır. gerçeğinin, saf halinin fiyatı el yakacak durumdadır. hem odunumsu, nanemsi notalarıyla hoş kokusu, hem de sadece kendini değil, parfüm içindeki diğer molekülleri de sabitlemesi (fixative) etmesi ve kökünün ten üzerinde kalıcılığını uzatma özelliği sayesinde oldukça sık kullanılır. afrodizyak olduğu da söylenir. (her egzotik koku gibi.) üretildiği bölgeler daha çok endonezya ve filipinlerdir ki, bu bölgelerde son yıllarda meydana gelen doğal afetler sonrası arz azlığı nedeniyle uluslararası piyasalarda fiyatları katlanarak artmıştır.
1960'ların sonlarında yeni dünya gençliğinin hindistan'ı keşfetme curcunası sırasında yeniden gündeme gelmiş olmakla beraber, batı dünyasına ilk gelişi 1800'lü yıllardadır. o yıllarda baharat yolundan gelen ipekler ve şair ürünler, güve veya diğer haşerata karşı korunmak amacıyla "haşerat kovucu" özellikleri de olan patchouli yapraklarına sarılarak kervanlarla veya gemilerle yapılan uzun yolculuklar sonunda ithal edilirdi. zamanla patchoulinin kokusu, "gerçek ithal mal"la özdeş hale geldi ve bununla da kalmayıp fiksasyon özelliği sayesinde dönem parfümcülerinin de ilgisini çekerek gündelik hayata girdi ve artık sadece ürünleri koruyan bir haşerat kovucu olarak değil kendi olarak da ithal edilmeye başladı.
bitkinin buharla damıtılmasıyla elde edilen patchouli yağı, ambere yakın bir renkte ve koyu kıvamlı bir sıvıdır. ağaçsı, yosunumsu, yeşil-taze ve kafiru (sert baharat, neredeyse naftalin) olarak tanımlanabilecek genel bir havası vardır ve oldukça dominant karakterde, çok kuvvetli bir kokudur. saf halini kokladığınızda taze bir açılışla beraber daha karmaşık ve neredeyse şarap kokan baharatlı bir orta nota ve ağaçsı balzamik bir baza ulaşırsınız. dinlendirildikçe (maturation) bu katmanlar birbirine karışır ve keskin baharat havası incelerek yumuşar, nefis olur, tadından yenmez.
beraber kullanıldığı bütün ağaçsı kokularla uyum sağladığı gibi gül, yasemin gibi çiçeklerle de sinerji yaratabilecek şekilde kullanılabilir. esas olarak parfümü oluşturan katmanlar içinde "baz notalar" tabir edilen ve sürüldükten yaklaşık 2 saat sonra kendini belli eden grubun içindedir. yani bir parfüm alıp sıktığınızda, açılış tabir edilen ilk koklamanızda burnunuza limon, portakal, lavanta gibi (bunlar ilk 15 dakika etkili olan "üst notalardır") keskin bir patchouli kokusu asla gelmez. o, parfüm kompozisyonu içinde kendinden önceki daha hafif molekülleri öne iterek -ve tabii destek vererek- sırasını bekler.
içeriğinde patchouli bulunan bazı bilindik parfümler:
chance (chanel), coco mademoiselle (chanel), angel (thierry mugler), acqua di gio (giorgio armani), dune (christian dior), fahrenheit (christian dior), wish (chopard), chanel no.5 (chanel), black xs (paco rabanne), anais anais (cacharel), lovely (sarah jessica parker), kouros (yves saint laurent), eternity (calvin klein), pleasures (estee lauder), prada (prada), terre d'hermes (hermes), shalimar (guerlain), black orchid (tom ford), rush (gucci) vb.