brassai'nin bizde 1985 yılında de yayınevi'nden çıkan 'picasso ile konuşmalar (1939-1962)' adlı bir kitabı vardır. sanırım daha sonra baskısı yapılmadı bu kitabın...

brassai, boya imalatçısı olan bir adamla yaptığı konuşmayı da anlatır bu kitapta. adam picasso'nun yanı sıra georges braque ve henri matisse için de boya imal etmektedir.

boyacımız, 18 kasım 1943 günü yaptıkları konuşma sırasında brassai'ye ceketinin cebinden katlanmış büyükçe bir kâğıdı çıkarıp gösterir. picasso'nun el yazısıyla, özenle yazılmış satırlar vardır üzerinde. brassai önce bunu bir şiir sanır.

kâğıttaki picasso'nun boya adlarını alt alta sıraladığı o haftaki siparişidir oysa

bakın nasıl bir listedir bu:

"permenan beyaz...
gümüş
serülium mavi...
kobalt
prusya
kadmiyum limon sarısı (açık)...
strontium
kızıl kök bitum lakı...
mavi ve esmer
viole mavi
fildişi siyahı...
sarı ve kırmızı aşı boyası...
açık ve koyu lacivert taşı...
yanmış ve doğal gölge toprağı...
acem kırmızısı...
yanmış ve doğal sienne toprağı...
açık ve koyu kadmiyum yeşili...
zümrüt yeşili...
açık ve koyu japon...
veronez...
açık ve koyu kobailt vilosi..."

picasso bu... listenin dümdüz kırmızı, sarı, mavi diye gitmesini beklemiyor elbette insan ama bunlar nedir, nasıl renklerdir yahu?.. yanmış ve doğal gölge toprağı nedir? açık ve koyu japon nasıl bir şeydir? öte yandan nasıl bir adamdır bu boya imalatçısı ki 'şunları hazırla getir' diyorsunuz; o da listeyi cebine koyup gidiyor, hazırlayıp getiriyor!

brassi önce şiir sanmış ya şu sipariş listesini... bu boya adları peş peşe o kadar güzel ki! koyarsın yani bir edebiyat dergisine şiir diye. hem acem kırmızısı da, zümrüt yeşili de var. daha ne olsun?...

not: adı geçen kitabı kitaplığımda arayıp bulmama vesile olan memet baydur, onun 5 eylül 1999 günlü cumhuriyet gazetesindeki yazısı oldu. aziz hatırasına hürmetle.

Düşününce Garip Gelen Bir Gerçek: Picasso'nun Rönesans'ta Değil, 20. Yüzyıl'da Yaşaması