PlayStation'ı Türkiye Şartlarında Oynanabilir Kılan Ekonomik Olay: PSN Kardeşliği
playstation’ı, türkiye şartlarında malum döviz kurları ve alım gücümüze rağmen oynanabilir kılan şeydir psn kardeşliği.
öncelikle, bir yanlış anlaşılmayı düzelteyim. playstation’da ps store dışında dijital oyun alamazsınız, aldığınız oyunu herhangi bir şekilde satamazsınız. burada alıp satılan şey “kullanıcı hesabı” (ps network hesabı) dır.
kullanıcı hesabı windows ta oturum açarken kullandığınıza benzer, playstation kullanabilmek için en az bir tane sahip olmak zorunda olduğunuz, bir kullanıcı adı (namı diğer nick name), bir e-posta adresi ve belirleyeceğiniz bir şifreden ibaret bir profildir. satın aldığınız oyunlar, save dosyalarınız, istatistikleriniz, kupa vb ödüller bu kullanıcı hesabına kaydedilir.
kullanıcı hesaplarında 5 temel kural vardır
1. bir konsolda birden fazla kullanıcı hesabı olabilir. (maksimum 16).
2. bir kullanıcı hesabı istendiği kadar sayıda farklı konsola kurulabilir.
3. bir kullanıcı hesabı ile aynı anda sadece bir konsoldan oyun oynanabilir.
4. bir kullanıcı hesabı “ana hesap” olarak etkinleştirilirse, o hesaptan satın alınan oyunlar ve diğer hizmetler o konsoldaki diğer hesaplar tarafından da kullanılabilir.
5. bir kullanıcı hesabı sadece bir ps4 ve bir ps5 te aynı anda “ana hesap” olarak etkinleştirilebilir. ikinci bir ps4 veya ps5 te etkinleştirmenize izin vermez.
bu 5 madde çokomelli. karışık gelmiş olabilir, birkaç örnek ile açıklamaya çalışayım
örneğin hem evimde, hem de yazlığımda 2 ayrı konsolum var. clearsky@gmail.com mail adresimle, “clearsky” kullanıcı adımla bir bir hesap açtım ve bu hesabı her iki konsoluma da kurdum. (bkz: madde 2) bu hesaptan fifa2021 satın aldım. evdeyken evdeki konsolum ile , yazlığa gittiğim zaman ise yazlıktaki konsolum ile bu hesaba girerek fifa2021 oynayabilirim. peki ben evdeyken yazlığa kardeşim gitse ve ikimiz de bu hesaba iki ayrı konsoldan aynı anda girip oynamaya kalksak ne olur? ikinci kişi oyuna girmeye çalıştığı anda ilk gireni atar. (bkz: madde 3) yani bir hesaba aynı anda iki kişi iki farklı konsoldan girip oynayamaz. bunu aşmak için, önce oyun satın alınan clearsky@gmail.com hesabımı ana hesap olarak etkinleştirmem gerekir.
ps4’te:
(ayarlar) > [hesap yönetimi] > [ana ps4 sistemi olarak etkinleştir] > [etkinleştir]
ps5’te:
ayarlar > kullanıcılar ve hesaplar > diğer > konsol paylaşımı ve çevrimdışı oynama > etkinleştir
bir hesabı ana hesap olarak etkinleştirdiğinizde artık o hesaptan satın alınan tüm oyunları “aynı” konsoldaki farklı kullanıcı hesaplarından da oynayabilirsiniz. (bkz: madde 4) yukarıdaki örneğe dönersek, clearsky@gmail.com hesabımı ana hesap olarak etkinleştirdikten sonra artık o hesaba girmeden, satın aldığım fifa2021’i aynı konsoldaki farklı bir hesaptan da oynayabilirim. (bkz: madde 1) bu sayede yazlıktaki konsolda oynayan kardeşimle hesaplarımız çakışmaz, aynı anda oynayabiliriz.
bu noktada akla şu gelebilir; hesabı bir sürü farklı konsolda ana hesap olarak etkinleştirsek, bu sayede birbiri ile çakıştırmadan istediğimiz kadar konsoldan oynayabiliriz miyiz? el-cevap: hayır. (bkz: madde 5) bir hesap sadece bir ps4 ve bir ps5 te aynı anda ana hesap (nam-ı diğer primary hesap) olarak etkinleştirilebilir. ikinci bir ps4 veya ps5 te etkinleştirmeye çalıştığınızda hata mesajı alırsınız, önce diğer konsoldan devre dışı bırakmanız gerekir.
özetle
bir hesaptan alınan oyunları bir ps4 ve bir ps5’te ana hesap olarak etkinleştirerek, 3. bir konsolda ise (ps4 veya ps5 olması farketmez) ana hesap olarak etkinleştirmeden (nam-ı diğer secondary hesap olarak), doğrudan hesabın içine girmek suretiyle aynı anda 3 kişi - 3 farklı konsoldan kullanabilir. psn kardeşliği bu şekilde yapılmaktadır. aldığınız hesabın secondary hakkının sahibi iseniz doğrudan o hesabın içine girip oynayacaksınız. aldığınız hesabın primary hakkının sahibi iseniz hesabı kurup, ana hesap olarak etkinleştirip, kütüphaneden oyunu indirmeyi başlatıp sonra o hesapla ilişiğinizi keseceksiniz. oynayacağınız zaman o hesaba hiç girmeden, konsolunuzda bulunan bir başka kullanıcı hesabından oynayacaksınız.
buraya kadarki kısım bir oyunu, daha doğrusu hesabı 3 kişinin nasıl paylaştığıydı
yazının başında da söylediğim gibi esasında oyun satma diye bir şey yoktur. oyunun satın alındığı kullanıcı hesabını alıp satabilirsiniz. eğer aynı hesapta birden fazla oyun aldıysanız artık bunları tek tek satmanız mümkün değil. hesabın mail adresi ve şifresini verdiğiniz kişi kütüphanedeki tüm oyunlara erişebilir. o yüzden o an için niyetiniz yoksa bile ileride satmak isteme ihtimaline karşı her oyun için yeni bir kullanıcı hesabı açarak oradan satın alın. bu gözünüzde büyümesin, hesap açma dediğiniz şey bir mail adresi ve şifreye bakıyor. mail adresi konusunda ben yandex i tercih ediyorum. sms onayı, kurtarma e-postası vb. hiç bir şeyi zorunlu tutmadığı için çok hızlı ve pratik bir şekilde yeni mail alınabiliyor.
alım satım konusunda en meşhur platform
burada oyun edinmenin birkaç yolu var. satılık ilanlarını düzenli takip edebilir veya aradığınız oyun için konu içerisinde arama yaparak yakın zamanda verilen ilan var mı görebilir; aradığınız oyun için alınık ilanları bölümüne ilan verebilir; oyunu birlikte yeni satın almak üzere ortak bulmak için ilan verebilir veya hiç ortak falan bulmayı beklemeden oyunu direkt kendiniz satın alıp sonrasında diğer iki hakkı satmak üzere ilan verebilirsiniz.
yalnız şunu unutmamak gerekir ki, burası neticede ps store değil. istediğiniz oyunu istediğiniz dakika bulabileceğinizin garantisini kimse size veremez. tıpkı aradığınız 2. el arabayı sarı sitede her zaman bulamadığınız gibi. hemen herkes tarafından oynanan popüler oyunlar ve exclusive’ler veya yeni çıkan güncel oyunlar genellikle kolay şekilde bulunabilirken, çıkışının üzerinden hayli zaman geçmiş ve daha az popüler bir oyun için ilan bulamamanız muhtemel. bu durumda ps store’un indirim günlerini kovalamak mantıklı. %70 hatta %80 gibi astronomik indirimler yapabiliyor sony. indirimlerde aldığınız oyunları sonrasında yakın fiyatlara satabilirsiniz. unutmayın , her yeni oyunu yeni bir psn hesabı ile alacaksınız! 1 oyun1 psn hesabı.
fiyatlandırmada oyuncular arasında genel kabul görmüş oran %60’a %40 şeklindeydi
primary hak sahibi oyun bedelinin %60’ını öderken secondary hak sahibi %40’ını öderdi. ps5’in çıkışı ile birlikte artık oyunlar 3 hakka bölünebildiği için %37.5 (ps5 pri), %37.5 (ps4 pri) ve %25 (ps4 veya ps5 sec) şeklinde fiyat dağılımı yapılıyor. primary hakkın daha pahalı olma sebebi, oyunu kendinize ait istediğiniz hesaptan oynayabilmeniz, bu sayede save dosyalarınızı, kupalarınızı istediğiniz hesapta toplayabilmeniz, online oynamak istemeniz durumunda kendi kullanıcı adınızla, arkadaşlarınızın ekli olduğu her zaman kullandığınız hesaptan oynayabilmenizdir. secondary hak sahibi oyunu o hesapta oynar ve sattıktan sonra kayıtları kupaları save dosyaları vs. de sattığı hesap ile birlikte gider. online oynayacak ise hesabın kullanıcı adı ne ise o adı kullanmak zorunda kalır. eğer kupa vs. biriktirme gibi işlere girmiyorsanız, single player oynayıp bitirdikten sonra satarım diyorsanız , ileride aynı oyunu tekrar satın alıp oynama niyetiniz yoksa (save dosyaları açısından) secondary hesap kullanabilirsiniz.
bu primary - secondary kullanımı bizzat sony tarafından kurgulanmış legal bir yöntemdir
bir açık değildir. yapılma sebebi yukarıda verdiğim örnekteki gibi farklı lokasyonlarda birden fazla sayıda cihaza sahip olan insanlar veya örneğin aynı evde aynı cihazı kullanan ama kendi hesaplarında oyun oynamak isteyen insanlar (kardeşler, eşler vs) içindir . ancak hesabın komple alım satımı yasal mı derseniz , açıkçası kullanım sözleşmesinde aksi bir madde var mı bilmiyorum ama sağır sultanın bildiği bu durumu sony nin bilmeme ihtimali yok. ama bu durum nedeniyle hesabı ya da cihazı banlanan tek bir kişi bile duymadım. teknik olarak sony bunu engellemek istese rahatlıkla yapabilir. nitekim ps3 zamanında 5 kişi ile kardeşlik yapılabilirken 2011’de bunu 2’ye düşürdüler. ps5’in çıkışı ile ise 3’e çıktı. yani bu sınırı istedikleri gibi azaltıp arttırabiliyorlar. belli ki sony tarafından bu uygulamaya bilinçli olarak izin veriliyor ya da göz yumuluyor.
peki hiç mi riski yok bu alım satım işlerinin derseniz; olmaz mı, var tabii
neticede aynı hesabı belkide hiç tanımadığınız 2 kişi ile daha paylaşıyorsunuz. eğer hesapta sms doğrulama aktif değilse birinin hesabın şifresine değiştirmesine bir engel yok. şifre değiştiği anda artık o hesaba giremezsiniz, dolayısıyla hesap da oyun da gitti demektir. veya parasını gönderdiğiniz kişi hesap bilgilerini vermeden kayıplara karışabilir. böyle şeyler yaşama ihtimalinizi minimumda tutmak için yapmanız gerekenler, herhangi bir ikinci el alım satım işinde dikkat etmeniz gerekenler ile hemen hemen aynı. piyasasının çok altında fiyatlarla, çok yeni tarihli üyeliklerle alım satım yapmayın. aynı hesabı paylaşan 3 kişinin birbirinden haberdar olması için whatsapp grubu kurulması teamülü vardır. bir kişi kendi hakkını sattığında alan kişiyi bu whatsapp grubuna ekler ve öyle ayrılır. bu sayede hesabın 3 kullanıcısı da kontak halinde olur. icabında güvenlik amaçlı ara ara şifre değiştirilecekse birlikte değiştirilir. whatsapp grubu olmayan, diğer hak sahipleri belli olmayan hesaplar her an patlamaya hazırdır, böyle hesaplardan uzak durun. sadece hesap alırken değil, satarken de aynı özeni gösterin. referansı olmayan, güven vermeyen kişilere satış yapmayın ki sizden sonra diğer hak sahipleri mağdur olmasın. forumdan aldığınız bir oyunu facebook, telegram vb. farklı bir platformdan satmayın.
bu arada, hesabı 3 kişi paylaşmak bir zorunluluk değil
ucuza mal etmek için başvurulan bir yol. siz dilerseniz 2 kişi de paylaşabilir, veya tek başınıza kullanarak satmak istediğinizde tüm hakları ile komple de satabilirsiniz. bu yöntem çok daha az risk barındırmakla birlikte hem alırken kutulu oyun alır gibi oyun bedelinin tamamını siz vereceğiniz için daha maliyetli olur, hem de satarken aynı şekilde daha pahalıya satacağınız için alıcı bulması daha zor olur.
yazıyı önemli bir uyarı yaparak bitireyim. psn kardeşliğinin bir kazanç kapısı değil, binlerce insanın, öğrencinin, genç kardeşlerimizin, bir oyuna yüzlerce tl verecek imkanı olmayan kişilerin oyun oynayabilmesine olanak tanıyan bir sistem olduğunu unutmayın. aldığınız oyunu mümkün olduğunca bir miktar altına satmaya çalışın ki oyun fiyatları el değiştirdikçe düşsün, daha çok insan istifade etsin. son dönemde ps store zam yaptıkça elindeki oyunu da aldığı fiyatın üstüne satmaya çalışan, veya oyunu indirimdeyken alıp indirim bitince kar ederek satmaya çalışan tipler türedi. senelerden beri tıkır tıkır işleyen bu sistem böyle açgözlü tipler yüzünden bir bozulursa, bir oyun 799 tl olur mu yaaa diye ilk ağlayacak tipler de yine bu şark kurnazı yavşaklar olacak. yapmayın.