DOĞA 18 Mart 2021
14,4b OKUNMA     292 PAYLAŞIM

Sahil Uzunlukları Farklı Kaynaklarda Neden Birbirinden Farklı Gösteriliyor?

Wikipedia ile başka bir kaynağı kıyaslarsanız, ülkelerin sahil uzunluklarının farklı olduğunu görebilirsiniz. İşte nedeni.
iStock

coastline paradox, bir ülkenin kıyı şeridi uzunluğunun, kullanılan yöntem, ölçek ve cetvele göre değişebileceğini anlatan, acayipimtrak bir paradokstur.

mesela...

i) wikipedia'ya göre, 100 km ölçeğinde hesaplandığında britanya'nın sahil uzunluğu yaklaşık 2,800 km iken, 50 km ölçeğinde aynı uzunluk yaklaşık olarak 3,400 km.

ii) veritasium'a göre ise (ki kendisini pek bir severim), avustralya sahil uzunluğunun 12,500 km ve 25,700 km gibi birbirinden oldukça farklı sonuçlar veren hesaplamalar bulunmakta.

bu duruma neden olan şey ne peki?

aslında gayet basit. gerçek dünyada doğrusallığa yer yoktur, her zaman ve her koşulda idealden sapmalar (pertürbasyon) gerçekleşmektedir. sahil şeridinde ise bir sürü irili ufaklı varyasyonlar, girintiler ve çıkıntılar bulunur. doğal olarak da kullanılan ölçek küçüldükçe, bu girinti ve çıkıntılar daha iyi ve gerçeğe daha yakın bir şekilde modellenir ve bu sayede sahil şeridi daha uzun olarak hesaplanır. (britanya örneğinde olduğu gibi).

bunun bir sınırı var mı? elbet var. aksi takdirde, -sahil şeridinin fraktal yapısını da göz önüne alarak- deniz kenarındaki tek bir elektrona kadar hatta ve hatta planck uzunluğuna değin bir modelleme yapıldığında, neredeyse sonsuz uzunlukta bir sonuç elde edilmesi işten bile olmazdı. tabii, bir yerlerde buna dur demek gerek elbette.

peki gerçekte ölçüm nasıl hesaplanıyor?

kullanılan ölçekten çok daha küçük varyasyonlar genellikle yok sayılıyor ve hesaplamaya katılmıyor. ee, 100 km'lik bir ölçek için 300 metrenin lafı da edilmezdi zaten; nitekim edilmiyor da.