Bu satranç maçlarında nasıl hile yapılabiliyor? Güvenlik önlemi yok mu?

chess24 turnuvasından aşina olunan bazı güvenlik önlemleri var bu maçlarda. en basitinden katılımcının bilgisayar ekranı takip ediliyor, ayrıca bulunduğu oda başka kamerayla izleniyor. yüz yüze oynanan maçlarda daha fazlası var. çoğu turnuvada dedektörle üst araması dahil. bu dedektör oyuncular tarafından eleştiriliyor, tırı vırı bulunuyor. maçlar geriden yayınlanacak artık (eskiden yoktu sanırım) bence yayının 5 dk geriden gelmesi de tırı vırı önlem.

Hans neden şüphe çekiyor peki?

hans denen arkadaşın performansı çok tartışmalı. 2900 puana sahip gibi hamleleri de var, 1400 gibi de.

şimdi mevzu şurada patlıyor benim için: diyelim ki çok iyi bir hamle var yapması gereken. atıyorum fili bir kare oynatması gerekiyor. hans doğru taşı o kadar kötü oynuyor ki, karşısındaki oyuncu çoğu zaman bunun bir tuzak olduğunu düşünüp zaman kaybediyor ve hatta pozisyon avantajını kullanmıyor. wesley so'ya karşı dahi bunu yapmış.

bu yüzden de oyunları inceleyenler, fili oynaması gerektiğini biliyor fakat hangi kareye ilerlemesi gerektiğini anlamadığı için yanlış oynuyor yorumu yapıyor. taşı tutturuyor, ama oynattığı kare saçmalık.

eğer okuyan vahap şanal değilse, bunlar senin benim gibi adam değil. geçen sene oynadığı oyunda hangi taşın neden oynadığını ne amaçladığını rakibin pozisyonunu sayarlar. işleri bu. bu yüzden bu kadar iyiler zaten. ama bu arkadaş bu saçma hamleleri konusunda maç sonrası konferanslarda sürekli sıçıyor. bu hamlelere açıklama getiremiyor. bu seviyede oyuncunun sergileyeceği bir amatörlük değil bu.

magnus'un da bir iki burnu havada tavır sergilemişliği var, fakat adam satrancın schumacher'i. yani olacak o kadar. magnus'a egoist filan demek resmen budalalık.

mevcut gündemde de magnus g*te g*t diyor sadece. ispatı mümkün değil hilenin fakat bundan sonraki turnuvalarda çılgınca kontroller yapılacağını ve hans'ın adının tarihten silineceğini düşünüyorum.

herkesin bir tarzı vardır. kimi atak, kimi defans oynar. bu adam bilgisayarın en iyi 3-4 hamlesinden biriyle oynuyor. tarzı olmadan bir oyuncu bu seviyeye gelemez.

Niemann'ın maçlarında en çok dikkat çeken hamleler

magnus şu an şüphesiz en iyi satranç oyuncusu ve birçok kişinin belirttiği gibi inanılmaz bir deha. yalnız şu an elo top 10 hatta top 20’de olan herkes inanılmaz bir deha.

ortada bir hile var ve bunu sadece magnus’la nakamura anlayabiliyor gibi bir ortam oluştu. çocuğun mamedyarov’la maçına ben de çok şaşırdım. üstüne magnus'la yaşananlar artık mainstream medya malzemesine dönüştü o sebeple herkes konu hakkında az çok bir fikir belirtiyor.

aslında oturup böyle uzun bir analizi sizlerle paylaşmaya vaktim yok, ama satranç gibi tamamen geometri, analitik ve hesap üzerine kurulu bir oyunda bile bu kadar atıp tutabilen bir millet olduğumuzu görünce en azından elimden geldiğince daha önce yaptığım kendi analizimi sizlerle paylaşayım, hem de gerçekten incelenmiş bir şeyler görüp kendi incelemesini yapmak isteyenler olursa bir faydam dokunur belki dedim.

şimdi biraz analiz yapalım:

niemann vs mamedyarov

niemann beyazlarla oynuyor, ingiliz açılışını seçiyor. alireza başta olmak üzere yeni gm'lerin favorisi. bakalım neler olmuş maçta:

1. c4 e5
2. nc3 nf6
3. nf3 nc6
4. e4 bc5

bc5 ile anahat hamlelerden ilk shakh sapıyor. daha önce yapılmamış bir hamle tabii ki değil. shakh muhtemelen tecrübesiz rakibini daha az analiz ettiği bir gidişyolunda yakalamak istiyor. bu pozisyonda gm'lerin genel tercihi ise bb4.
niemann şaşırmayıp maça bu hamleden sonraki standart akışla devam ediyor. şimdi zurnanın zırt dediği hamleye geliyoruz:

5. nxe5 nxe5
6. d4 bb4
7. dxe5 nxe4
8. qf3 nxc3
9. bxc3 ba5
10. bf4 o-o
11. o-o-o

eğer üşenmeyip açıp tahtanın pozisyonuna bakarsanız, bir insanın asla yapmayacağı, bütün satranç teorisine aykırı (bariz bilgisayar hamleleri genelde böyle olur) bir uzun rok hamlesi göreceksiniz. niemann hiçbir şey yokmuş gibi tamamen dağılmış piyon strüktürünün içine şahını yolluyor! işin garibi bu en iyi bilgisayar hamlesi değil, ama o kadar iyi bir hamle ve shakh'ı o kadar şaşırtacak bir hamle ki.

pozisyona baktığımızda şah güvenliği tamamen gözden çıkarılmış. özellikle şahın etrafındaki siyah karelerde bariz bir siyah üstünlüğü varmış gibi gözüküyor, hem de siyah fil hala oyunda. eğer niemann hile yapıyor diyorsak, açıkçası ben bu hamleyi gösteririm.

devam edelim:

11. o-o-o qe7
12. kb2 rb8
13. qe3 b6

buradaki mamedyarov'un b6 hamlesi küçük bir inaccuracy, b5 daha iyi bir hamle olabilirdi. ama yine de niemann'ın maçı kazanması için yeterli bir avantaj değil.
bu noktada naturel hamle beyaz için h4 oynayıp siyahın ne yapacağını görmek ve piyonu sürebileceği yere kadar sürmek olurdu. belki kale g6 manevrası yapılabilirdi. müthiş bir baskı ihtimali var. makinanın önerdiği hamle de bu. niemann bu görülmesi kolay hücuma yönelmemiş ve ve bd3 yapmış. ilgili hamle inaccuracy olarak değerlendirilebilir ama beyazların pozisyonuna henüz çok da bir şey kaybettirmiyor.

14.bd3 qe6
15.qg3

işte maçta bir diğer kritik nokta. niemann vezir g3 oynayarak pozisyonu beraberlik pozisyonuna sokuyor! oysa hala h4 en iyi hamleydi ve şu noktada bu benim gibi sıradan insanlar için bile natürel bir hamle diyebilirim.

bu noktada biraz işi hile açısından değerlendirelim. niemann 11. hamlesinde müthiş bir bilgisayar hamlesi denilebilecek, devamında aşırı accurate oynamasını gerektirecek bir hamle yapmış. bu hamle belki hile yaptığına işaret olabilir. sonrasında ise kısmen avantajlı pozisyonda iken natürel bir hamleyi kaçırıp maçı yeniden berabere pozisyona getirmiş.

şimdi burada iki ihtimal doğuyor. birinci ihtimal niemann'ın bu pozisyonu daha önce çalıştığı. aslına bakarsanız bu pozisyonu daha önce çalışması garip olmaz, çünkü daha açılış seviyesinde oluşabilen bir varyant. ayrıca diyelim hile kullanarak uzun rok hamlesini yaptı, sonrasında daha natürel görünen bir hamlede niye hile yapmayıp avantajını kaybetsin? ikinci ihtimal ise niemann'ın belirli bir noktaya kadar hile yapıp maçın kalanını çaktırmamak için kendi oynamaya karar vermesi.

ben ilk ihtimalin doğru olduğunu düşünüyorum, peki niye böyle düşünüyorum anlatayım. eğer bu pozisyona önceden hazırlandığını varsayarsak, niemann mamedyarov'un kesinlikle b5 oynamasını bekliyor olması gerekiyor, ve mamedyarov b5 oynamayınca inaccurate olan line'lara yönelmesi gayet mantıklı oluyor. bunu da anlatayım. eğer mamedyarov 13. ... b5 oynasaydı bilgisayar line'ı:

13. ... b5
14. cxb5 a6
ve işte o hamle:
15. bd3

niemann daha avantajlı hamlesi varken, akış değişince ön hazırlığındaki line'a yöneliyor ve daha erken bd3 hamlesi yapıyor. sonrasında ise mamedyarov'un b5 oynamayarak ona verdiği avantajı tamamen kaybediyor. sizce bu hile yapan birinin hareketi olur muydu, ona da herkes kendi içinde karar vermeli.
gelelim maçın devamına:

15. qg3 re8
16. rhe1 b5

mamedyarov sonunda b5'i oynuyor. bu pozisyon bu hamleyi yapmak için yine oldukça elverişli olduğu gibi bu hamleden sonra oluşan akışta siyahlar materyal üstünlüğünü ele geçiriyor:

16. rhe1 b5
17.c5 b4
18.c4 b3
19.axb3 bxe1

bu noktada bu line biraz zorunlu gibi. açıkçası ön hazırlığını iyi yapmış bir alt seviye oyuncu bir super gm karşısında kale fil değişikliği yapması gereken line'lara kolay kolay gitmez. ama dediğim gibi, bence buralarda niemann çoktan ön hazırlığından çıkmıştı, o sebeple buraya istemsizce oyunu sürüklemiş olabilir. istemsizce sürüklemediyse de bu pozisyonda sakinliğini koruması gerekiyor, kendi seviyesindeki oyuncuların mamedyarov'a karşı bunu başarması çok zor ama niemann bir şekilde oyunda kalıyor. bence carlsen niemann'ın hile yaptığına maçın bu noktasından sonraki gidişhat ve çok iyi hesaplama gerektiren bir açılışa gitmesiyle birleşince bu noktada karar verdi.

bakalım sonra neler olmuş:

20.rxe1 a5

mamedyarov'dan bir hata daha geliyor, ve bu noktada vezir h4 hamlesi bilgisayarın ilk önerisi (qd4 manevrasıyla birlikte aşırı güçlü merkez veziri yaratmış olacaktı) niemann ise bu hamleyi kaçırıyor. ve fil d2 yapıyor. kötü hamle olmamakla beraber mamedyarov'un eksiğini değerlendirememiş oldu. yalnız, mamedyarov hala bu tehlikenin farkında değil ve ba6 oynuyor. niemann bu sefer bu manevrayı kaçırmıyor:

21. bd2 ba6
22. qh4 g6
23.qd4 rb7
24.bxa5 reb8

burada yine bir sürü soru işareti oluşuyor. niemann bu vezir repositioning'i sonradan mı gördü? yoksa bu rok hamlesinden sonra hile bağlantısı kopmuştu da bu arada yeniden mi sağlandı? magazinel değerlendirme kısmını yine size bırakıyorum.

satranç olarak değerlendireceksek: niemann yine mamedyarov'un hamlesinden sonra mamedyarov'un şahı üzerine yapabileceği baskıdan çekinmiş olup, ileride b3 oynaması gerekebilen pozisyonlar olacağı düşüncesi ile bd2 oynamış olabilir. ben ilk hamlesinin natürel bir hamle olduğunu düşünüyorum. kendi şah güvenliğinden emin olduktan sonra vezir manevrasını tamamlamak istemiş olabilir. bu noktadan sonra mamedyarov materyal üstünlüğünü geri verdiği bir line'a gidiyor ve bu noktada engine'e göre artık geride:

25. b4 rxb4+
26. bxb4 rxb4+
27. kc3

buradan sonra mamedyarov'dan bir hata daha geliyor ve üstüne vezir end-game'inde devasa bir hata yapıyor. bu noktadan sonra açıkçası incelemeye değer bir şey yok gibi.

27. kc3 rb8
28. be4 qe8
29.bd5 bb7
30.rb1 ba8
31.rxb8 qxb8
32.bxa8 qxa8
33.qxd 7qa1+

bu akış ve bu noktadan sonra galibiyet çıkarmak bu seviyedeki oyuncular için gayet normal.

yine genel olarak değerlendirirsek bakalım neler oldu

- hans açılışta hiç güvenli görünmeyen bir hamleye başvurdu. (hamle natürel değil)

- mamedyarov'un b6 hamlesiyle oluşan atak yapma şansını değerlendiremedi. (natürel bir hamle kaçırdı.)

- materyal üstünlüğünü mamedyarov'a verdi, düzenini bozmadı.

- mamedyarov'un merkezi açmak yerine yaptığı a5 ile kazandığı avantajı kendi şah güvenliğini sağladıktan sonra kullandı. gayet natürel bir hamle ama mamedyarov'a bu hamleyi zamanında yapmayarak tekrar oyunu eşitleme şansını vermiş oldu.

- materyali eşitledi.

- vezir oyun sonunda mamedyarov'un basit hatasını değerlendirip zafere ulaştı. dediğim gibi, ben carlsen'in açılışta yaptığı hamle ve materyal üstünlüğü vermesine rağmen keskin hamleleriyle mamedyarov gibi birine karşı keskin hamleleriyle galibiyete uzanması nedeniyle hile yaptığına karar verdiğini düşünüyorum.

carlsen haklı olabilir mi? bence olabilir. carlsen haksız olabilir mi? bence o da olabilir. bu maç, ve niemann'ın temiz olmayan online satranç geçmişi birleşince, carlsen niemann'ın hile yaptığına karar vermiş olabilir.

carlsen vs niemann

d4 ve arkasından gelen nimzo-indian:
1.d4 nf6
2.c4 e6
3.nc3 bb4
4.g3

carlsen çok nadir oynanan g3 hamlesini yapıyor. daha önce kendisi hiç oynamamış. caruana, karjakin gibi dünya şampiyonluğu maçı oynamış gm'lerin daha önce bu hamleyi oynamışlığı var, nadir bir line ama görülmemiş bir line değil.

4.g3 o-o
5.bg2 d5
6.a3 bxc3+
7.bxc3 dxc4
8.nf3 c5
9.o-o cxd4

burada cxd4 bilgisayarın önerdiği en iyi hamle ve daha önce hiç oynanmamış. hans bu hamleyi oynuyor.

şimdi yine magazine dönüyoruz. nakamura niemann'ın bu pozisyonu maçtan bir gün önce değerlendirmiş olmasının mümkün olmadığını çünkü çok nadir bir hamle sonucu daha önce oluşmamış bir pozisyon olduğunu söylüyor ama kendisi hatalı. çünkü bu pozisyon transposition sonrası katalan açılışında da oluyor! ve daha önce cxd4 hamlesine kadar oynanmış! yani niemann'ın bu pozisyonu incelemesi garip değil, özellikle magnus'un son zamanlarda ne kadar çok katalan açılışı oynadığını düşünecek olursak.

devam edelim:

bu pozisyondan sonra iki oyuncu da baya accurate bir maç çıkarıyor ama yine çok da ilginç denilebilecek bir hamle yok. magnus tabii buraya kadar gambit sayılabilecek bir hamleyle bir piyon verdi, ama niemann'ı şaşırtamadı. tabii niemann'ı şaşırtamama sebebi yine niemann'ın bu pozisyonu iddia ettiği gibi daha önce incelemiş olmasından kaynaklı olabilir, ya da niemann hile yapıyor diyebilirsiniz. ta ki:

10. qxd4 nc6
11. qxc4 e5
12. bg5 h6
13. rfd1 be6
14. rxd8 bxc4
15.rxa8 rxa8
16.bxf6 gxf6
17.kf1 rd8
18.ke1 na5
19.rd1 rc8
20.nd2 be6
21.c4 bxc4
22.nxc4 rxc4
23.rd8+ kg7
24.bd5 rc7
25.ra8 a6
26.rb8 f5

burada f5 hamlesi engine'in önerdiği en iyi hamle. en iyi hamle olmakla birlikte yine çok natürel bir hamle değil. ama yine de görülmesi zor bir hamle olduğunu düşünmüyorum. niemann d4 karesinde boşta duran file baskı yapmak istiyor, eğer önce f5 oynamazsa carlsen e4 oynayıp filini koruyabilir. sadece 2 hamlelik bir akışı bu seviyedeki adamların göremeyeceğini iddia etmek komik ama, bence carlsen bu maçta bu hamleyi göremedi ve bu hamle oynandığı zaman artık kendisi için bir çok şeyin çok ters gittiğini biliyordu ve niemann'ın zaten hile yaptığını düşündüğü için iyice oyundan düştü.

27. re8 e4
28. g4 rc5
29.ba2 nc4

burada eğer niemann nc4 yerine fxg4 oynasaydı maçı kazanan bir line'a gidiyordu ve bu hamle bilgisayarın ilk önerisi. niemann'ın yine hile yapmayacağı tutmuş olacak ki bu hamleye gitmiyor. ve nc4 oynuyor. yine çok güçlü bir hamle ama magnus çok iyi bir maç çıkarırsa oyunu kazandırmaya yetmiyor. buradan sonra niemann güçlü hamleler yapsa da yine birçok computer first öneriyi kaçırıyor. isteyenler kontrol edebilir. yaptığı hamlelerse mamedyarov maçındaki birkaç hamle gibi üstüne düşülecek hamleler değil, tamamı gayet natürel duruyor. devam edelim:

30. a4 nd6
31. re7 fxg4

az önce yapsa kazandıracak hamleyi niemann şimdi yapıyor. bu konu nakamura gündeme getirdiği için çok tartışıldı. biz de tartışalım. maç sonu analizinde niemann ne zaman fxg4 yaptığını karıştırıyor ve chess engine'in winning pozisyonu verdiği yerde fxg4 yaptığını söylüyor. nakamura da diyor ki, daha az önce oynadığı maçta hangi pozisyonda ne yaptığını bilmiyor mu. nakamura haklı olabilir. ama işin garibi kendisi daha bu sene caruana'yı candidates'ta yendiği maçın analizini maç sonunda yaparken yaptığı en az 5 hamleyi karıştırdı. super gm'lerin bile maç sonu analizinde birçok şeyi kaçırdığını sıklıkla görüyoruz, niemann için gayet normal olabilir. bence carlsen sinquefield'dan çekilme kararını vermeden önce nakamura gibi bu durumun da çok etkisinde kaldı. niemann'ın hamle sırasını karıştırıp kazanan bir line'ı maç sonunda oynaması doğal bir hata da olabilir, birisi o hamleyi onun kulağına fısıldamış da olabilir. burada yine takdiri okuyucuya bırakıyorum. kişisel fikrim karıştırmasının gayet normal olduğu, şanssızlığının karıştırdığı hamlenin yüzde yüz winning line'a gitmesi oldu.

maçın devamında f7 piyonuna yapılan hücum tehdidini hiç sallamadan sakince galibiyete uzanan niemann var, bunu da ne kadar normal karşıladığınız size kalmış. maçın sonunda bir tane gambitten kazandığı ve bir tane de magnus'un inaccuracy'sinden kazandığı ekstra piyonlarla, ata karşı fil oyun sonu artı iki piyon ile niemann oluyor. maçın kalanında yine incelemeye değer bir pozisyon bulamadım. isteyenler inceleyebilir, bir şey bulursa ben de görmek isterim.

açıkçası ben bu maçın daha natürel olduğunu düşünüyorum.

neler oldu, tekrar değerlendirelim

- magnus rakibinin hile yaptığından şüpheleniyor. nadir bir açılışa gidiyor.

- niemann şaşırmıyor, aksine sakince devam ediyor. pozisyon transpositionla o kadar da bilinmedik olmayan bir pozisyona taşınıyor.

- magnus gambitle piyon verdiği ve bunun karşılığında hiç avantaj yakalayamadığı için çoğu pozisyonda aşırı fazla süre harcıyor. maçın büyük bölümünde zaman sorunuyla da mücadele ediyor. tüm bunlara rağmen mükemmele yakın bir maç çıkarıyor.

- niemann mamedyarov maçında olduğu gibi çok gösterişli ve sıradışı hiç hamle yapmıyor, oyunun akışı ile bir piyon daha ekstra kazanarak gayet normal sayılabilecek bir galibiyet alıyor.

bu maçta açıkçası ben daha önce transposition ile aynı pozisyon oluştuğu için ve niemann'ın hile yaptığını açıkça gösteren bir durum olduğunu düşünmüyorum. eğer niemann direkt olarak fxg4'ü oynasaydı hile yaptığına emin olurdum çünkü yine tuhaf bir hamleyle sadece bilgisayarın görebileceği uzaklıkta bir kazanma avantajı elde etmiş olacaktı ve bu fırsatı kaçırdı. üstüne daha kötü pozisyonda bu hamleyi oynadı. ama karşılıksız 2. piyonunu kazandığı için maç carlsen için bile beraberlikte tutmak için imkansız yerlere gitti.

şimdi son olarak her şeyi birlikte değerlendirelim

ben carlsen'in once a cheater, always a cheater kafasıyla hareket ettiğini düşünüyorum. mamedyarov maçında niemann'ın garip hamleleri var ama kaçırdığı birçok fırsat da var. sırf pozisyon savunmak için geri verdiği avantajlar var.

carlsen'in yine de bu maçta kesinlikle hile olduğunu düşündüğünü düşünüyorum. bu sebeple de kendiyle olan maçında nadir bir hamle oynayarak bunu ispat etmeye çalıştığını düşünüyorum. yalnız oynadığı hamle nadir değil, ve daha sonrasında dediğim gibi nakamura'nın iddia ettiği gibi niemann'ın incelemesi mantık dışı olan bir pozisyona değil, katalan açılışıyla da rahatlıkla ulaşılabilecek bir pozisyona evriliyor.

tabii şunu da söylemek lazım, nakamura hariç kimse maç değerlendirmesi seviyesinde niemann'ın hile yaptığını açık açık söylemedi. magnus'un çıkıp kendi bakış açısıyla durumu açıklaması gerekiyor, çünkü nakamura'nın açıklamaları yetersiz. diğer super gm'ler de bu sebeple sessizliğini koruyor.

bir tane de link bırakayım. lawrence trent, gm rustam kasımdzhanov görüşlerini görebilirsiniz.

"if the decision was based on that game, our chess24 commentary team had doubts. ım lawrence trent commented:

i watched the whole game, i watched you guys yesterday. i'm sorry, he could have easily played that game, there was nothing that special about the way hans played that game.

if this is based on the game alone then this sounds like a most frivolous accusation. if there was anything else that was amiss or whatever, then maybe it's up to the organisers to explain it. we cannot be sitting here guessing, we just have no information." link

link'te aronian'ın da fikirlerini beyan ettiği video var.

magnus kesinlikle satrancın en iyisi. satranç her geçen gün daha mükemmele yakın oynanan bir oyun haline geliyor ve onu en mükemmele yakın oynayan insan kesinlikle magnus. yalnız magnus bu ortamdaki tek süper zeki değil. aronian'ın bile şüphe ile yaklaştığı bir duruma sadece magnus'un sözleriyle 19 yaşında genç bir gm'in kariyeri yok olmamalı. hile yapıyor olabilir, o zaman kanıtlanmalı. magnus bir kere bu pasif agresif ergen tavırlarını bırakıp açık açık konuşmalı. ben de 16 yaşımda bir kimya sınavında kopya çekmiştim, üstüne kopya çekmeden öss'de ilk 5000'e girdim. o zaman benim öss sonucum da şaibeli. o yaşlarda herkes hata yapabilir, kendinizi düşünün. insafsız olmamanızı öneriyorum.

son olarak magnus da fischer ve morphy gibi paranoya belirtileri göstermeye başladı diye düşünüyorum, ayrıca yenilmeye de kesinlikle tahammülü kalmadı. satranç dünyasında görülmemiş şey değil bunlar. son zamanlardaki davranışlarını çok tutarsız buluyorum. kendi kendine 7 satranç dünya şampiyonluğunu hedef olarak gösterip 2-3 yıl içinde kendimde şampiyonluk maçı oynayacak motivasyonu bulamıyorum deyişiyle başladı her şey. umarım mental durumu satrançta olduğu kadar diğer konularda da iyidir, şahsen kendisini izlemekten feci derecede keyif alıyorum. bu davranışlarından vazgeçip eski magnus'a dönmesi dileğiyle.

Niemann hile yapsa bile nasıl yapabilir ki?

niemann'ın yaptığı hileyi kanıtlamak çok çok çok zor. büyük tuzak kurulması lazım. sosyal medyadaki yorumlara bakıyorum da, sanki kopya çeken öğrenci yakalıyorsunuz! mesela her iki ayakkabısına küçük birer titreşim cihazı koyar. sol ayağı a-b-c'yi, sağ ayakkabısı 1-2-3'ü gösterir. böylece b3xc3 hamlesini ayakkabısından öğrenebilir. bu ilk aklıma gelen şey. aynı cihazı dişine de koyabilir. her maç hile yapmıyor olabilir. her gelen doğru hamleyi yapmıyor olabilir. önemli olan maç sonu analizleri. eğer yaptığın hamleyi açıklayamıyorsan, içimden öyle geldi falan diyorsan kimse inanmaz sana. satranç öyle bir oyun ki ben bilgisayar yardımı alsam 2000'lik oyuncu bile benim bilgisayar yardımı aldığımı anlar. çünkü bilgisayar insan gibi düşünmüyor, bu da hemen kendini belli ediyor. zaten büyükustalar arasında da hile yapıp yapmadığı değil nasıl yaptığı tartışılıyor bence.

Genel bir yorumla kapatalım

niemann ya kendisinin de söylediği gibi, geçen iki yılda insan dışı bir emek ortaya koyup tarihin gördüğü en çılgın satranç dahisine dönüştü, ya da bir şekilde hile yapıyor. carlsen ve nakamura gibi gm'ler, ikinci ihtimali daha muhtemel gördüklerinden, niemann'ın hileci bir şarlatan olduğunu ima ediyorlar.

hangi seçeneğin hakikati yansıttığını zaman gösterecek (adamı hile yaparken yakalamadıkları sürece). bu seviyede performans göstermeyi sürdürdüğü takdirde herkes özür diler. carlsen de hikaru da hakperest adamlar. yanlış yaptıklarına kanaat getirirlerse bunu açık yüreklilikle kabul ederler.

ben hile yaptığı görüşündeyim. bunun birkaç sebebi var:

ilkin, adam süper gm'lere karşı siyahlarla daha iyi oynuyor. bu ne demek? oyuna dezavantajlı başladığı maçlarda, avantajlı başladığı maçlara göre daha başarılı demek. bunun hile yapmakla ne ilgisi var? rakiplerinin hazırlıklarını bir şekilde öğrenip ona göre oynuyor olma ihtimali var demek. zira beyazlarla oynayan taraf kendisi olduğunda diğer tarafın bir hazırlığı olamayacağı için nieamann'ın kontra atak geliştirme imkanı olmuyor.

yine, süper zor hamleleri -klasik zaman kontrolü olduğu halde- çok kısa sürede bulup oynuyor. satranç bilen birçok kişi bunun neredeyse imkansız olduğunu bilir. oturursun, 40 dakika pozisyonu analiz edip çılgın bir hamle yaparsın (sonraki hamleleri de hızlı oynamanda sorun olmaz), herkes hayranlıkla izler ama karşında satranç tarihinin en büyük dehası varken riskli ve stratejik bir hamleye bir saniyede karar vermezsin.

ek olarak, maç sonrasında kendisinden maçın analizini yapması istendiğinde inanılmaz kötü analiz yapıyor. sanki oyunu anlamıyormuş gibi hamleler öneriyor. aleni blunder'lar, hanging piece'leri unutmalar, "bilmiyorum, o ihtimali düşünmedim"ler... tekrar ediyorum, klasik zaman kontrollü bir oyunda, karşında da bir süper grandmaster varken diğer ihtimali düşünmemek gibi bir lüksün olamaz. poker değil bu, hesaplanmamış risk katiyyen alınmaz. satranca aşina kişiler, büyük ustaların maç sonlarında nasıl da her şey gözlerinin önündeymiş ve yanlarında da bilgisayar açıkmış gibi robotvari pozisyon analizleri yapabildiklerini bilirler. niemann ise boş boş konuşuyor.

geçmişte çeşitli defalar hile yapmış olması da haliyle tüy dikiyor.

tüm bu gerekçelerle, hile yapıyor olduğu ihtimalini daha yüksek görüyorum ben. ancak en başta dediğim gibi, antisosyal bir santranç dehası da çıkabilir işin sonunda. bunu kendisi ispatlayacak.

şahsen, satrancı çok geç bir yaşta öğrenmiş ve bu oyuna epey zaman harcamış bir adem evladı olarak, yarın resmi bir turnuvaya no-rating bir oyuncu olarak katılıp fena olmayan bir başarı yakalayacak olsam çevremdeki insanların bana "kim lan bu değişik" bakışı atmasına şaşırmam. dolayısıyla, niemann'ın stefan zweigesque bir satranç dehası olma ihtimalini asla sıfır göremem. ben yalnızca, bugün elde olan doneler bağlamında, carlsen ve hikaru'ya hak vermemenin zor olduğunu söylüyorum. gerçeği ise zaman gösterecek.

Henüz 27'sinde Günümüzün Satranç Büyükustası Olabilen Genç: Magnus Carlsen