Savaşçılık Konusunda Arşa Çıkan Moğollar Kavminin Kökeni Nereden Geliyor?
moğollar ilginç bir kavim. pek çok devlet kurmuş bir kavim. savaşçılık yetenekleri bakımından dünya tarihinde rakipsiz bir kavim. kökenleri konusunda %100 netlik yok, ancak çoğunluğu çin kaynaklarına ait belirli bilgiler var.
tarihsel olarak "moğol" kavminin ilk kökenlerinin, ilk kez milattan önce 7. asırda kayda alınan donghu olarak anılan kavimler konfederasyonunda olduğuna inanılır. donghu, eski çince'de "doğulu yabancılar" gibi bir anlam ifade eder. donghu konfederasyonu, bugünkü çin moğolistan'ı ve kuzeydoğu çin yöresinde yerleşmiş göçebe bir kavimler grubudur. bu kavimler grubu, m.ö. 2.-3. asırda (tam da asya hunları'nın ilk duyulmaya başladığı dönemlerde) çince'de xiongnu olarak anılan ve kendisi de bir kavimler konfederasyonu olan asya hunları tarafından (bizatihi mete han da bunlarla savaşmıştır) dağıtılmış, akabinde wuhuan ve xianbei (hsien-piadıyla da bilinir) adı ile iki ayrı konfederasyona ayrılmıştır. çin kaynakları bu iki ayrı konfederasyonun aynı dili konuştukları ve aynı kültüre sahip olduklarını ifade ederler. wuhuan daha güneyde, xianbei ise kuzey tarafında konumlanmıştır.
xianbei konfederasyonu, asya hunları'nın (xiongnu) daha kuzeyine ve doğusuna yayılmış, yine göçebe olan bir mongolik konfederasyondur. xiongnu ile xianbei arasındaki ayrımın dilsel nitelikte olması muhtemeldir (birisi türki, diğeri mongolik unsurları içinde barındıracak şekilde). bölgedeki türki ve mongolik kavimlerin dip dibe yaşadıkları bilinmektedir ve konfederasyon düzenleri içinde birbirlerinden ögeler taşımaları muhtemeldir. tam olarak aynı dilleri konuşmasalar da, türki ve mongolik diller birbirlerinden farklı olsalar da, uzun yıllar süren bir kültürel ve dilsel etkileşim içinde oldukları ve yakın toplulukların bir şekilde ortak bir dil bularak anlaşabildikleri aşikardır (dillerin kendilerinden de bellidir -- keza cengiz han döneminde dahi bölgedeki türki ve mongolik ögelerin pek zorluk çekmeden bir arada bulunabildikleri veya diplomasi yürüttükleri bilinir).
xianbei uzun yıllar kuzey çin ve moğolistan yöresinde yerleşik halde gezinmiş ve akabinde xianbei'nin bir güç ortaya çıkışı asya hunları'nın tarih sahnesinden silinmeye başlamasıyla paralel olmuştur. xianbei de tıpkı asya hunları gibi bir devlet kurmuş, uzun yıllar boyunca akınlarıyla çin'i hırpalamış; ancak bu devletin de sonu hunların devletiyle benzer olmuştur. zaman içinde bölünerek dağılmışlardır. yan , wei gibi kısa süreli devletler kurmuşlarsa da nüfuslarının belirli bir bölümü zaman içinde çin'e entegre olmuştur. kalanı ise zaman içinde yeniden toparlanmak üzere sıralarını beklemeye koyulmuşlardır.
ancak sonrasında bu xianbei konfederasyonun ardılları, çin'e ve dünyaya uzun asırlar boyu (en az bin sene) damga vurmuştur. bu hikaye avarlar (rouran veya juan-juan diye de anılırlar) ve kitanlar ile başlamaktadır.
sonrasında moğol imparatorluğu ile dünyaya nam salmışlardır...