Savaştan Büyük Zarar Gören Musul'da Şu An Günlük Hayat Nasıl?
1. şehir, sağ ve sol musul olmak üzere ikiye ayrılmıştır. şehri ayıran şey ise dicle nehri'dir.
2. sol musul, eski yerleşimleri de içinde barındıran ve daeş ile olan savaşta en çok zararı gören bölgedir. hala yerle bir olmuş görüntüsünden zerre bir şey kaybetmemiştir. zaten savaşlardan önce de sol musul daha çok dar gelirli kesimin yaşadığı bir bölge idi, olan yine dar gelirlilere oldu anlayacağınız. ayrıca daeş, musul'u sadece 1500 terörist ile çok kısa sürede ele geçirdi. sebebi ise ırak ordusu'nun mukavemet göstermeden ağır teçhizatları da bırakarak kaçması.
3. sağ musul, önceden daha çok beyaz yakalıların yaşadığı yerdi ve geniş arazilere kurulduğundan dolayı nispeten daha az zarar gördü. savaştan sonra da sol musul'dan da oldukça göç aldı.
4. sol ve sağ musul'u birbirine bağlayan beş köprü de daeş ile mücadelede koalisyon uçakları tarafından yıkıldı. bu köprülerin ikisi hala kullanılamamakla beraber, kalan üçü de geçici çelik konstrüksiyon yapılarla tek şerit olarak kullanılmaktadır. bu bilgilerin ışığında, şu an musul'da köprü trafikleri bazen istanbul köprü trafiğinden beterdir. trafik demişken, iddia ediyorum ki dünyanın en çılgın trafiği şu an musul'dadır. yolları çok ama çok kütü. tek yön bir yolda ilerlerken ters yönden gelen bir tır musul için sıradan bir şeydir.
5. şehirde yeniden yapılanmaya dair bazı emareler gözükmeye başlasa da çok yavaş şekilde ilerlemektedir ve oldukça yetersizdir. örnek vermek gerekirse; yarım saatlik bir yağmurun ardından arabaların ilerleyemeyeceği kadar su baskınları olmaktadır.
6. eski musul denen ve içinde bazı tarihi eser statüsünde camileri de barındıran bölge tamamen yok olmuş durumdadır. enkazların altı hala cesetler ve bubi tuzakları ile doludur.
7. undp ve unıcef gibi kuruluşlar şu an musul'dadır ve ellerinden geleni yapmaktadırlar. ancak çok yetersiz. devletin bu kuruluşlar kadar çaba gösterdiğine inanmıyorum. nitekim 21 mart 2019'daki musul feribot faciası'ndan sonra görevden alınan valinin şehrin yeniden inşası için gönderilen 50 milyon doları hortumladığı ortaya çıktı. (gereksiz bilgi: saddam'dan sonra ve günümüze kadar olan zamanda ırak'ta yolsuzluğa vs. giden para 270 milyar dolar.) şehrin yol kenarında buğday yüklü kamyonlardan dökülen bir parça buğdayı toplayan insanların sayısı hala çok fazladır.
8. rüşvet çok yaygındır. devlet ile bir işiniz varsa mutlaka rüşvet vermeniz gerekiyor, aksi durumda bir iki saatlik bir iş için birkaç gün beklersiniz.
9. güvenlik haşdi şabi ve ırak ordusu tarafından sağlanıyor. haşdi şabi de artık ırak'ın resmi özel kuvvetlerine bağlı bir birim. haşdi şabi içinde de rüşvet oldukça yaygın. ha bu arada, istisnasız tüm askerler türk olduğunuzu öğrenince "murat alemdar" diye sevinç gösterisi yapıyorlar. polat alemdar'ın ırak'taki ismi murat alemdar'dır ve sevenleri çok fazladır.
10. ticaret yapmak isteyenler için çok fırsat vardır ama güvenlik hala sıkıntılı olduğu için iki kere düşünmek gerekir. ayrıca illaki iş yapmak istiyorsanız mutlaka peşin çalışın ve yanınızda yerel bir iki tanıdığınız olsun. gece de mümkün ise dışarıda olmayın. zaten şu an musul'da otel yok ve ziyaret etmek isterseniz duhok veya erbil'de konaklayabilirsiniz.
not: yazı, son olarak ekim 2019'da güncellenmiştir.