Sayıca Az Yunanların, Persleri Ağır Yenilgiye Uğrattığı Efsane Maraton Savaşı
mö 490 yılında, atina'nın kuzeydoğusunda yer alan maraton ovası'nda gerçekleşen savaştır maraton savaşı. savaşta, pers ordusu 6 binden fazla asker yitirip ağır bir yenilgiye uğrarken atinalılar sadece 192 ölü vermiştir.
efsaneye göre, pheiddipides adında bir asker, zafer haberini ulaştırabilmek için maraton ile atina arasında yaklaşık 40 kilometrelik uzaklığı koşarak aşmış ama sonunda ölmüştür. günümüzde de sürdürülen maraton koşuları bu askerin anısına düzenlenmiştir.
maraton savaşı için batı tarihinin ilk sağlam savaşıdır denebilir. maraton savaşı'ndan önce yunanlar kendi aralarında belirli bir göreneğe göre savaşıp durmuşlar. (hatırlayın; truva'da bütün askerler savaşacağına her iki taraftan birer asker seçilmişti. savaşın sonucu bunların dövüşünün sonucuyla belirlenecekti.) savaşlar genellikle grupların birbirine gözdağı vermeleri adına küçük kayıplarla yapılırdı.
maraton savaşı'nda ise helen kültüründen gelmeyen persler ile karşı karşıya gelindi. yunanlar bu nedenle alışkın olmadıkları bir tarzla savaşmak zorunda kaldılar. ancak zafer kazanabilmeyi de başardılar.
pers donanması, maraton ovası'na askerleri çıkarmaya başlar. yunan ağır zırhlı birlikleri de maraton ovasında yerlerini alırlar. birkaç gün savaşmadan beklerler. sonra yunanlar 1500 metre gibi bir mesafeyi hızlı adımlarla katederek saldırıya geçerler. yunan zırhları daha iyidir. mızrakları da daha uzundur. pers ordusu nispeten çok daha zayıf donanımlıdır. hızlı hareket eden yunan ordusu merkezde zayıf yanlarda kalabalık bir profil çizer. zayıf olan merkez hattı biraz geri çekilir. güçlü kenarlar ise bir manevrayla pers ordusunu darmadağın ederler. persler donanmalarına geri kaçmak zorunda kalırlar. savaş sonunda 192 kadar yunan, 6 bin 400 kadar da pers askeri hayatını kaybeder.
şimdi gelelim asıl soruya: bu persler neden direkt atina'ya çıkarma yapmadı da maraton ovasını tercih ettiler?
bunun sebebi atina yönetimindeki görüş aykırılıklarıdır. atina'da bir grup yönetici perslerle işbirliği içindeydi. perslerin maratondan atina'ya yürümesi atina'nın kendi içinde bir çöküş yaşamasına da neden olacaktı. persler atina'ya vardıklarında kuvvetli bir direniş yerine birbirlerini boğazlayan yunanlarla karşılaşmayı umuyorlardı. sayıca üstün olmaları nedeniyle işler perslerin panladığı şekilde ilerleyecek gibi görünüyordu.
maratonda kazanan yunan birlikleri yıldırım hızıyla atina'ya şehir savunmasına geri dönerler. maratonda ağır darbe alan persler atina üzerine yürümeye cesaret edemezler.
bu savaş, savaşlarda taktik ve hızın ne kadar önemli olduğunu ispatlayan tarihin ilk büyük savaşı olarak kabul edilir.