Sovyetlerin, Tarımda Sürekliliğin Önemini Sert Şekilde Kanıtlayan Bakir Topraklar Projesi
sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği... 1953 yılında tarım üretiminde yaşanan sorunlar neticesinde 1954-1965 yılları arasında nikita kruşçev'in planı doğrultusunda bakir topraklar projesi'ni hayata geçiren ve uygulayan devlet. projeye göre volga nehri'nin batısından kafkasya ile beraber kuzey kazakistan'a ve oradan batı sibirya'ya kadar uzanan çok geniş bir step coğrafyasında tarımsal üretim çarpıcı bir şekilde artırılacak ve bu sayede toplamda 13 milyon hektarlık bir alan tarıma kazandırılmış olacaktı. projenin en önemli ayağını step arazilerinin fazlalığından dolayı kazakistan oluşturuyordu. birazdan bahsedeceğim üzere projenin kazakistan'da yoğunlaşmış olması belli başlı sorunları da beraberinde getirecekti.
plan doğrultusunda özellikle genç insanlara oldukça ideolojik bir şekilde bu yeni tarım alanlarında çalışmaları konusunda propaganda yapıldı ve verilere 300.000 genç bu karasal iklim sahalarındaki step topraklarında tarım işçisi olarak çalışmaya gitti ve 1954 yılında elde edilen tarımsal verimin ardından projenin kapsamı genişletilerek tarıma kazandırılmak istenen alan 1956 senesinde 13 milyon hektardan 30 milyon hektara yükseltildi. 1960 senesine geldiğimizde de sscb'de ekili dikili alanların %90'ını bakir topraklar projesi ile tarıma kazandırılan alanlar oluşturuyordu. ülkede karasallığın şiddetinin çok fazla olması nedeniyle yaygın olan step toprakları tahıl grubu ürünleri açısından gayet verimliydi ve bu proje de tahıl üretimi gözetilerek planlanmıştı.
bakir topraklar projesi'nin ilk senesi olan 1954'te yaklaşık 15 milyon tonluk bir tahıl üretimi yakalandı ve bu üretim 1949-53 arasındaki ortalama üretimin %65 daha fazlasına denk geliyordu. ancak 1954 yılından sonra ilk paragrafta yazdığım üzere projenin kazakistan ağırlıklı olmasının yaşatabileceği sorunlar gün yüzüne çıkıyordu. kazakistan karasal iklimin tipik şekilde hakim olmasıyla beraber yazların gayet sıcak ve kurak kışların çok soğuk olduğu, yağmurların da ilkbaharda yağdığı bir iklime sahip. ancak beklenen yağmurların yağmadığı, sıcaklıkların ani yükselişler gösterdiği senelerde projenin kazakistan ayağında üretimde yıllar arasında büyük dalgalanmalar yaşandı. kazakistan'da 1955 yılındaki üretimin bir önceki yıla göre %35 azalması 1955'te ülkenin yaptığı toplam üretime büyük bir zarar verdi. 1956 senesinde ise iklimin normale dönmesi ile sscb tarihinin en büyük hasadı yapıldı ve 1954-55 döneminde yapılan hasada göre %90'lık bir artış kaydedildi ve iş, çiftçilerin madalya ile ödüllendirilmesine kadar gitti.
ancak üretimdeki doğal koşullara bağlılık ve kırsal sahalardaki kötü çalışma şartları yine üretimde dalgalanmaların yaşanmasına neden oldu. özellikle kuraklık, makineleşmenin her kesimde sağlanamaması gibi nedenlerden dolayı proje hiçbir zaman 1956 ve 1954'teki verimine ulaşamadı. hatta 1958'deki 58 milyon tonluk üretimin ardından sürekli bir düşüş yaşandığını söyleyebiliriz. yönetim, üretimdeki dalgalanmaları azaltmak ve projenin devamlılığını sağlamak amacıyla tarımda gübre kullanımını destekledi ve çeşitli gübre fabrikalarının kurulması için çalıştı ama projenin sürekliliği sağlanamadı.
sonuç olarak
sscb'nin uyguladı bakir topraklar projesi ülke olarak verimli tarım arazilerine ve topraklarına sahip olmanızın üretimde sürekliliği sağlayabileceğiniz anlama gelmediğini gösteriyor. proje genel olarak doğal koşullara gereğinden fazla bağımlı olursanız, makineleşmeyi ve entansif yöntemler dediğimiz modern yöntemleri ülke sathına yayamazsanız, çalışanlara iyi koşullar sunmadığınız için tecrübesiz ve görece bilgisiz insanlarla tarımı yürütmeye çalışırsanız üretimde başarısız olunacağına dair güzel bir örnek sunuyor.