new york sahillerinde 15 sene boyunca kamera ile birçok boğulma vakası tek tek incelenip analiz edilmiş. boğulmanın mekaniği ve dinamikleri iyice anlaşılırsa, bulgular, hayat kurtarmak için eğitilmiş cankurtaranlar ve hatta sıradan yüzücüler için hayati ipuçları verebilir. böyle düşünmüş arkadaşlar ve boğulmanın anatomisini dikkatle incelemişler.

çoğunuz biryerlerden duymuşsunuzdur belki; "lan hayret yav. nusret abi çok iyi yüzücüydü amk adam iki metre ötemizde gıkı çıkmadan boğuldu gitti (!)" gibisinden serzenişleri, ya da benzer beyanatlar... denk gelmişsinizdir. burada nusret abiyi sevdiklerinden alıp götüren dinamikleri iyi bilmek lazım. hatta eğer nusret abinin kuyruğu titretmemek adına verdiği destansı mücadeleyi yakalamış ve kurtarmak niyetindeyseniz, daha da iyi bilmeniz lazım. zira nusret abi o sonsuz istirahate tek başına yelken açmak istemiyor olabilir. aniden siz de kendinizi yaşam ile nusret abi ile getirilen ölüm arasındaki ince çizgide buluverirsiniz.

yanlış bilinenlerle başlayalım.

-bir- nusret abi boğulurken kesinlikle bağır çağır yardım istemeyecek sizden.

-iki- eliyle suya vurup çırpınmak ya da size doğru el sallamak suretiyle dikkatinizi de çekemiycek.

nusret abiniz en nihayetinde bir insan. biyolojik bütünlüğünü korumak sözkonusu olduğu vakit insan, içgüdüsel tepkiler verir. mesela ağız hep suyun üzerinde tutulmalıdır, kafa reflex olarak arkaya yatıktır boğulurken. ağız suyun üzerine çıktığı anda sinir sistemi önceliği nefes alma'ya verir. konuşmak bağırmak için zaten vakit yoktur tekrar suya batar çünkü 1saniye sonra. ayakları oynatamaz kesinlikle. çünkü aşırı korku ve panik halinde iken ayaklara komuta etmek son önceliğidir sinir sisteminin. sadece iradi durumlarda olur o. dolayısıyla birisi yardıma gelene dek ayaklar devre disidir. deprem aninda "dizlerimin bağı çözüldü amk. kapıya kadar iki adım yürüyemedim laa" demenizin bir sebebi vardır. sadece elleri ile kendisini yukarı çekmek adına yanlara açıp suyu aşağı bastırma refleksi hasıl olur. o kadar. bütün bu çırpınış, en fazla 1 dakika sürecektir. çocuklarda süre kısalabiliyor. çabuk pes etmelerinin sebebi sadece fizyolojik bitkinlik değil, beynin enteresan düşünsel halüsinasyonlarını devreye sokmaya çocuklarda daha yatkın oluşu belki. zira örneğin ölümden kurtarılan bir çocuk, mücadeleyi bıraktığı anda, aniden suyun altında huzurlu bi uykunun kendisini beklediğine ikna olduğunu anlatıyor. beyin, süreci olabildiğince acısız kılabilmek adına son bir çaba ile hormonal destek deniyor olabilir.

gelelim nusret abiye. kollarını öyle birilerine işaret vereyim yardım çağırayım gibilerinden kullanamaz, çünkü içgüdüsel öncelik bedeni yukarı çekmek için çabalamaktır kollar için. ses çıkaramaz çünkü öncelik nefes alıp vermektir yüzeyde geçirilen bir saniye için. ayaklar kaskatı, vücut dik pozisyonda.

bu tepkilerin tamamına işte (bkz: instinctive drowning response) deniyor.

peki bu siz kahraman olmak için fırsat kollayan sözlük suserları için neden önemli?

çünkü canlar (bkz: avir syndrome) denen birşey var. yanisi aquatic victim instead of rescuer. daha da yanisi, boğulmak üzere olduğunu tespit ettiğiniz birisine, eğitimli ve profesyonel cankurtaran değilseniz öyle şappada şuppada ben gahraman olacağaaam diye seyirtemezsiniz. kruvazör müsünüz siz amk? oturun oturduğunuz yerde. çünkü diğer bir içgüdüsel boğulma tepkisi, kurbanın yakaladığı herhangi bir katı cismi umutla ve direkt olarak suyun altına bastırması. tamamen gayri iradi. hiç farketmez ne (kim) olduğu. ve can korkusu, adrenalini çok arttırdığı için normal şartlarda sizden kuvvetli olup olmaması da mühim değildir. minnoş mu minnoş, çıtkırıldım mı çıtkırıldım bir bayan dahi, o esnada hulk hogan'a dönüşebilir. canının tehlikede olduğuna kim daha çok ikna olmuşsa, o kazanır böylesi karşılaşmalarda. salak olmayın. avir sendromu yüzünden sadece avustralya'da 100 kişi hayatını kaybediyor - sadece kurtarıcılar - yeni zelanda'da bu sayı 86.

ama elbette nusret abiyi öyle azrail ile teketek bırakacak değiliz. aksiyon planımız var elbet. nusret abiye 10m'den daha yakın olmayacak şekilde yaklaşıyoruz. çırpınışları bitene kadar bekliyoruz. dedik ya, en fazla bir dakika sonra nusret abi inadı bırakıp dipte uykuya cekilmek için salacaktır kendini zaten. işte o vakit harekete geçiyoruz. korkmayınız, insanoğlu öyle birkaç dakika suyun altında durmakla kolay kolay ölmez. başta da belirttiğmiz gibi nusret abi de insan. ve dahi, çok uzun süreler dipte kalmış ancak profesyonel bir ilk yardım ve devamında tıbbi müdahale ile geri getirilmiş yüzlerce can, nice nusret abiler var.