TCMB Başkanı Olacağı Söylenen Hafize Gaye Erkan ABD'de Banka mı Batırdı?
türkiye'de her zaman her duyguyu en uçlarda yaşıyoruz. ya aşırı gömüyoruz, ya aşırı övüyoruz. şuradaki habere göre hafize gaye erkan, co-ceo olarak eski ceo'nun sağlık sorunları yaşadığı dönemde atanmış ve sonrasında first republic bank'ta mevcut pozisyondan ayrılmış.
kendisi goldman sachs kökenli ve bankaya tepeden inmemiş. istikrarlı bir şekilde yükselmiş ve başarılı olmuş. aynı yazıdan, first republic bank'taki görevi bıraktığı 2021 aralık ayında bankanın hisse değerinin 194.7 usd olduğunu, yani iddia edildiği gibi 3-5 dolara düşmediğini de görüyoruz. hakkındaki bankayı batırdı goygoyu yersiz bir dezenformasyon. kaldı ki aldığı eğitim ve başarıları da ortada.
sonrasında haziran 2022'de greystone isimli gayrimenkul finansmanı şirketine ceo olarak atanıyor ama mevcut ceo'ya rapor vermeye devam ediyor. çok geçmeden, aralık 2022'de buradan da istifa ediyor. eğer bir başarısızlık varsa kısa sürede bu firmadan ayrılması söylenebilir. o tarihten sonra boşta. kendisi hem türk, hem de kadın olarak bence bulunduğu sektörde fazlaca dezavantajlı olmasına rağmen yeterince başarı göstermiş birisi.
first republic bank'ın jp morgan tarafından satın alınmasından 17 ay önce (aralık 2021) bankadan istifa etmiş hafize gaye erkan. kendisini o pozisyona getiren, bankanın 38 yıllık ceo'suydu. ve kendisi ayrıldıktan çok kısa süre sonra gaye erkan da ayrıldı. financial times'nin haberine göre, bankanın üst yönetiminde anlaşmazlıklar vardı. kimisi diyor ki yabancı bir kadını çekemediler. o kısmı bilemem.
bir de teknik not. tam ayrıldığı tarihte, güncel faiz 0.25 ve 1 yıl sonra beklenen fed faizi sadece 1.00 idi. bankada en ufak sorun yoktu, çok hızlı büyüyor ve para kazanıyordu. peki gerçekte 2023 ocak ayında faiz kaça çıktı? 4.50'ye! yani o ayrıldıktan sonra olan piyasa gelişmeleri (patlayan enflasyon, çatlayan fomc) bankayı bombaladı.
hafize gaye erkan'ın tcmb'nin başına neden geçmek istemesiyle ilgili iki seçenek karması var. birincisi yurt dışında alamayacağı (doğrudan veya dolaylı yollarla) bir para teklif edilmiştir. ikincisi türkiye gibi ülkeye gelip mehmet şimşek'le bir başarı destanı çıkarmak istiyordur. türkiye için reçete sabit zaten. rte'yi ikna edip belli bir reçete uygulayabilen birçok iktisatçı orta ve uzun vadede başarı gösterebilir. tcmb başkanlığı da iyi bir referanstır. görevden alınırsa denedik ama "you know, erdoğan" der çıkar işin içinden. bence bu aşamaya gelene kadar finansallarda bir düzelme yakalayacak ve gelecekteki koltuğuna olumlu bir sinyalleme yapabilecektir.
sorun şu ki merkez bankaları tüm finans kurumlarından farklı dinamikleri olan kurumlardır. bu yüzden içeriden yetişmiş birilerinin başkan olarak seçilmesi genel olarak daha doğru seçimdir. gaye erkan her ne kadar finansı biliyor olsa da çok farklı bir kulvara adım atmış olacak. evet finans bir yönüyle merkez bankalarıyla oldukça ilişkilidir ancak finans bilmek merkez bankası yönetmeye yeterli değildir. üstelik hem bağımsızlığı mevcut sistem dolayısıyla tartışmalı olacak hem de güven vermede bizzat bu sebepten sorun yaşayacak. ne yapacaksın çapa mı getireceksin kura ya da para kurulu mu kuracaksın güven vermek için, yabancı yatırımcıyı nasıl ikna edeceksin buralar hep sorunlu başlıklar.
bana biraz kendileri ortodoks politikalara geçmek için seçilen günah keçileri gibi geliyor. görevden alınırlar belli bir süre sonra ama ortodoksa tam geçiş sağlandığından faiz sebep enflasyon sonuç söyleminden de çıkılmış olunur. bence imsek de bunu gördüğünden ücret skalasını ve güvencelerini ona göre belirlemiştir. yine de nebati ve kavcı'nın olduğu yerde erkan ve şimşek'i öpüp başına koyarsın.