Trajedileri ve İnsanın İçini Titreten Şarkılarıyla Billie Holiday'in Hüzünlü Yaşam Öyküsü
11 yaşında tecavüze uğrar, tekrar tekrar.. annesi fark edince, billie, tecavüz davası tanığı olduğu için, koruma amaçlı gözaltına alınır. adama, yani komşularına ne oluyor bilmiyorum. billie koruma evinde bir seneye yakın kaldıktan sonra, -neredeyse-12 yaşındayken salınıyor ve yakınlardaki bir genelevde ayak işleri yaparak para kazanmaya başlıyor. işte orada louis armstrong gibi dönemin jazz müzisyenlerini duyuyor. en azından birkaç biyografisinde geçen jazz ile tanışma hikayesi bu…
sanırım 13- 14 yaşında tekrar tecavüze uğruyor. yine o yaşlarda hamile kalıyor. annesi reddediyor ve yarı-kız-kardeşinin yanına gidiyor. çocuğa ne oluyor? tam olarak bu olaylar nasıldı? hatırlamıyorum. şu günde bakmak, araştırmak da istemiyorum.
Billie Holiday - All of Me
14 yaşındayken, onu bırakıp new york’a giden annesinin peşinden yaşadığı şehri terk ediyor. koca şehre ayak basar basmaz, fuhuş yapmaya başlıyor: “5$ a time”. 14 yaşında olduğu için seks işçisi diyemeyiz sanırım. annesi tarafından pazarlanmış olduğunu hep reddediyor, belki de değildir. öyleyse bile ne fark eder? harlem’de yavaş yavaş sahneye çıkmaya başlıyor. 16-17 yaşındayken benny goodman kendisini duyuyor, artık yavaş yavaş billie’nin ünü yayılıyor.
1932’nin sonları, yaş 17, john hammond, billie’yi dinliyor. yaş 18, ilk kaydı 300 satıyor, hemen arkasından gelen ikinci kayıt ise 5.000. kayıt şirketi ile anlaşıyor, swing döneminin önemli/ünlü müzisyenleriyle çalışıyor. teddy wilson (3 senden fazla), count basie, artie shaw…
Billie Holiday ve Count Basie @ Carnegie Hall (1954)
1939’da strange fruit ile billie artık ünlü. 1941’de god bless the child, bilboard’da üçüncü sıraya çıkıyor. lady day lakabı da 1942’taki "trav'lin light" ile geliyor. columbia record ile anlaşması olduğundan, lady day ismi ile çıkıyor. 1947’ye kadar anaakım bir ünlü olarak hitler çıkarmaya devam ediyor. ("don't explain", "big stuff", "what is this thing called love?"…)
Billie Holiday - Strange Fruit
1947, ilk tutuklanma… suçlu bulunuyor ki, uyuşturucu kullandığı kamu bilgisi zaten. bir sene kalmadan iyi halden çıkıyor. işte şimdi gelelim, carnegie hall konserine! o sıralarda hit albümü olmamasına rağmen, 2.700 bilet anında satılıyor. sahneye çıktığında gardenya veriliyor eline, pek dikkat etmeden saçlarına tutturmaya çalışırken iğnesini kafasına batırıyor. resmen kan içinde kalıyor ama ancak perde kapandığında bayılıyor.
1948 ya da 49, yine uyuşturucudan tutuklanıyor. bir de geri dönmem lazım, bu tutuklanmalar nedeniyle billie holliday cabaret lisansını kaybediyor ve kulüplerde sahneye çıkamıyor.
Billie Holiday - I'll Be Seeing You
artık 50’lerde; içki, uyuşturucu ama daha çok erkekler fiziksel oalrak mahvetmeye başlıyor. aslında yine “abusive” olan, bildiğin mafya babası louis mckay, billie’yi biraz toparlamaya çalışıyor ama olmuyor. bu son on yılda, bir iki filmde oynuyor, broadway’de şovlarda sahne alıyor. tabii bu dönemde bir sürü lp’si de çıkıyor; velvet mood, lady sings the blues, lady in satin… bu albümlerde, özellikle de sonuncusunda, billie’nin sesi inanılmaz derecede değişiyor. elastik değil, narkotikler hırpalamış biraz. farklı ama daha aşağı değil. i am a fool to want you, ağlatır mı insanı? evet ise cevap, çıkacak sonuç billie’nin özündeki duygunun, onu en değerli yapanın değişmediğidir.
Billie Holiday - I'm a Fool to Want You
siroz teşhisi konuluyor, 1959’a yeni girilmiştir. billie, bir süre içkiden uzak duruyor ama yine kürkçü dükkanına dönüyor. aynı sene metropolitan hastanesi’nde, onu tutuklamak için kapısında bekleyen polislerin yanında ölüyor.