Türkiye'de Mesleklerinin İlkleri Olmuş Türk Kadınları
1. refet angın - ilk kadın öğretmen (18 mart 1915 – 30 ocak 2010)
atatürk'ün kendisine 6 yaşındayken "ne olacaksın?" sorusunu yanıtsız bırakmamış ve öğretmen olmuştur. atatürk o'na; "tarih öğretmeni ol, memleketin tarih öğretmenlerine ihtiyacı var." demiştir.
1955 – 1975 yılları arasında ankara’da görev yapan angın, bahçelievler deneme lisesi müdürlüğü’nü de yürütür. ilk öğretmenler gününde ise yılın öğretmeni seçilir. tarih öğretmenliğinden 1982’de emekli olan refet angın, yıldız teknik üniversitesi senatosu’nun 29 haziran 2006 tarihinde aldığı kararla onursal doktora unvanını alır.
2. safiye ali - ilk kadın doktor (2 şubat 1894 – 5 temmuz 1952)
ali kırat paşa’nın kızıdır. amerikan koleji’nde okuduğu yıllarda kızlar tıp fakültesine kabul edilmezdi. 1916 yılında kolejden mezun olur ve dönemin maarif nazırı şükrü bey’in yardımıyla devlet bursu ile almanya würzburg üniversitesi tıp fakültesi’ne kaydolur.
ı. dünya savaşı’nın zor şartları altında bebeklerde iç pakimenenjit kanaması hakkındaki tezi ile diplomasını alır, doktor olur ve istanbul’a geri döner. altı hafta sonra kadın ve çocuk hastalıkları ihtisası yapmak üzere tekrar almanya’ya gider. ülkesine döndükten sonra haziran 1923’te türkiye’nin ilk kadın doktoru olarak icazetnamesini alır. ayrıca ilk kadın öğretim görevlisidir de denilebilir.
3. süreyya ağaoğlu - ilk kadın avukat (1903 – 29 aralık 1989)
ahmet ağaoğlu'nun kızıdır. 1920'de istanbul kız lisesi'nden mezun olur, 21'de darülfünun'a başvurur. beraberindeki iki kız arkadaşıyla birlikte okula kabul edilir. 27'de ankara'da büro açar. 2 yıl milletarası kadın hukukçular komisyonu'na başkanlık yapar.
4. afife jale - ilk kadın tiyatro oyuncusu (1902 – 24 temmuz 1941)
osmanlı'da kadın rolünü gayrimüslim azınlık ve özellikle de ermeni kökenli kadınlar oynamıştır. meşrutiyetten sonra ilk türk ve müslüman kadın afife jale bu furyayı noktalamış ve yeni bir dönem başlatmıştır.
5. bedriye tahir gökmen - ilk kadın pilot
1932 yılında vecihi sivil tayyare mektebi’ni (vstm) açan vecihi hürkuş, biri bedriye hanım, diğeri yeğeni olmak üzere iki genç kızı havacılık eğitimine başlatır. eğitimlerini önce tamamlayan bedriye hanım 1933 yılında brövesini alır.
1934 yılında vstm verdiği brövelerin onaylanması için o zamanların havacılık otoritesi olan hava kuvvetleri’nden öğrencilerin sınavdan geçirilmesini istemiştir. ancak sınav heyeti istanbul’a geldiğinde okulun tek faal uçağı da kırım geçirmiş olduğundan sınav yapılamaz.
heyet daha sonraki bir tarihte yeniden gelmeyi kabul etmeyince bedriye tahir gökmen’in pilotluğu onaylanamaz. bu olumsuzluk ilk türk kadın pilot olan gökmen’in tarihe geçmesine engel olamaz. abdurrahman türkkuşu ona gökmen lakabını takar. gökmen bacı olarak tanınan bedriye tahir, 1934’te soyadı kanunu çıkınca gökmen soyadını alır.
6. sabiha gökçen - ilk kadın savaş pilotu (1913 – 22 mart 2001)
soyadını atatürk vermiştir. yanlış anlamalardan dolayı “çok kimse bu soyadını havacılığa başladıktan sonra aldığımı sanır. oysa, ata’nın gökçen soyadını bana vermesinden aşağı yukarı bir yıl sonra göklerle buluşup havacılığa başladım.” açıklamasını yapar.
7. leman cevat tomsu ve münevver belen - ilk kadın mimarlar
türkiye’de mimarlık eğitimine 1883 yılında mekteb-i sanayi-i nefise-i şahane adlı güzel sanatlar okulu’nda başlanır. 51 yıl sonra, 1934 yılında güzel sanatlar akademisi’nden mezun olmuşlardır.
itü mimarlık fakültesi’nin ilk kadın öğretim üyesi tomsu'dur.
8. selma rıza feraceli - ilk kadın gazeteci (5 şubat 1872 – 5 ekim 1931)
jön türklerin lideri olan ahmet rıza'nın kardeşi, ali rıza bey'in en küçüğüdür. paris'te eğitim görür, türkiye'ye gelir ve ilk yatılı kız lisesi olan kandilli adile sultan inas mekteb-i sultanîsini (kandilli lisesi) açar.
9. ayşe şadiye hanım ve hatice azra hanım : ilk kadın diş hekimleri
1926'da mezun olmuşlardır.
kaynak: türkiye'de feminizmin tarihi