Uçakta Cep Telefonu Kullanılması Gerçekten Tehlikeli mi?
uçakta cep telefonunun kullanılmasının teknik açıdan tehlikeli olup olmadığını soracak olursanız
ilk bakmanız gereken husus bu cihazların kullanımından ötürü oluşan ölümlü, yaralanmalı veya maddi hasarlı bir kaza/kırım yaşanıp yaşanmadığıdır. şu ana dek bu yönde doğruluğu %100 teyit edilen bir kaza/kırım olmadığına göre kişisel elektronik cihazların kazalara neden olacağı argümanını en azından kesinlikle doğru kabul etmemeliyiz.
bununla birlikte işin doğrudan içinde olan biri olarak size söyleyeyim
ne uçak ne de uçakların elektronik komponentlerini üreten üreticilerin ellerinde kişisel elektronik cihazların ve/veya yerdeki baz istasyonlarının uçakları doğrudan etkilediğine yönelik ne kesinlikle doğruluğuna emin olunan bir kanıt var, ne de bu yönde sektöre yaptıkları herhangi bir uyarı var (samsung'un pili sorunlu note küsürat rezaleti hariç). elimizdeki tek gerçek şeyler uçuşlarda görevli olan mürettebatın rapor ettiği bazı olaylar (örnek nasa raporu) ve bu olayların da %100 cep telefonu, wi-fi özellikli bilgisayar, tablet, e-reader gibi cihazlar kaynaklı olup olmadığından emin değiliz. bunun başlıca nedeni uçakların uçtuğu rotalarda ve uçağın üzerinde o anda etkili olan diğer elektronik etkenleri tamamen bilemememiz. size az önce linkini verdiğim nasa raporuna bakarsanız bazı olayların "muhtemelen" uçaklar içindeki kişisel elektronik cihazlara bağlandığını göreceksiniz ama bunu kanıtlamanın imkanı dediğim gibi yok. çünkü o anda uçağın geçtiği rotada atıyorum askeri amaçlı bir radyo karmaşası veya güneşten kaynaklı bir durum olup olmadığını bilemiyorsunuz. evet size linkini verdiğim rapordaki bazı olaylarda "yolcuları ikaz ettik, ikazdan sonra elektronik karmaşa düzeldi" denmiş ama bunun yolcuların elektronik cihazları kaynaklı olduğunu herhangi bir şekilde kanıtladınız mı? belki izolasyonunu sıyrılmış bir kablo uçağın motor sarsıntı nedeniyle bu sorunu yaratıyordu ve aynı sarsıntı bir şekilde siz yolcuyu ikaz ettiğinizde izolasyonu yerine getirdi ve durum düzeldi. ya da rota üzerinde gizli bir askeri uydu test ediliyordu ve bu uydudan kaynaklı çok güçlü parazitler uçağı etkiledi. bilemiyorsunuz neticede.
işin içindeyim dedim; cep telefonu, tablet sinyaline varıncaya dek endişelenmeniz gereken onlarca başka faktör var uçaklarda
4 tane bilek kalınlığında civata tutuyor boeing'in kanadını örneğin, ya biri kırılırsa ne olacak? yerdeki asgari ücrete çalışan tanker operatörü yanlış okudu da notu 7.5 ton yakıt vereceğine 1.5 ton yakıt verdi transokyanus uçuşa. artık yakıt bitince havada planör gibi süzülürsünüz öyle mi? veya full yüklü uçakla tam kalkarken merkezi yakıt pompası hıkhık etti dişli sardı tak dedi kaldı ne yapacaksınız? hidrolik boruları arasındaki conta çatladı, uçağın iniş takım hidroliği bir anda komple boşaldı sol ana iniş takımı içeri girmiyor, sağ girdi ama hidrolik kalmadı bu defa da sağ taraf açılmıyor artık havada f-16 gibi g çekersiniz iniş takımı açacağız diye koca airbus'la. şaka şaka... endişelenmeyin. şu yazdıklarımın hepsi milyonda bir ihtimal ve %99.999999 içinde sizin olduğunuz herhangi bir uçuşta olmayacak. işte siz uçuşun keyfini çıkaracağınız o anda boşverin, bırakın kendinizi engin maviliklere ve stres yapmayın. sizin yerinize benim gibi mesleki deformasyona uğramış bakımcılar zaten yeterince endişeleniyor uçmadan önce veya uçuştayken.
havacılık hala gri bölgelerle dolu olan bir alan
son 20-30 senedir hayatımızda olan kişisel elektronik cihazların uçaklar üzerindeki elektronik etkileri şu ana dek kanıtlanmadı. elbette bu durum etkilemeyeceklerinin de kanıtı değil ama insanlar olarak mantıken daha pozitif düşünmeye eğilimimiz olduğundan siz olumlu tarafı genelde ön planda düşünün. bununla birlikte konuya bence teknikten ziyade sosyal açıdan bakmak daha doğru. uçuş gibi bir faaliyette bazı hareketler eğer diğer insanları tedirgin ediyorsa o zaman o hareketleri yapmamak lazım. mesela uçak kazası raporu belgeselini açıp izlemeyin uçakta. sürekli "ay neden sallandı, düşüyor mu bu?" diye yanınızdakini strese boğmayın. uçağa girince telefonu, tableti, bilgisayarı uçuş moduna alıverin ne olacak. birkaç saatliğine o cihazları kullanmazsanız ne milyon dolarlarınıza bir şey olur ne de çıkacak potansiyel tartışmalar sonucu sizin keyfiniz kaçar.
bu arada elektronik cihazların fonksiyonlarından ziyade pilleri çok daha büyük tehlike. mazallah yangın mangın çıkarsa uçakta ve bu yangın allah korusun bagajda, kimsenin müdahale edemeyeceği bir yerde oluşursa işte asıl risk budur. artı bir de drone tehlikesi var. bazı gerizekalılar o drone'ları alıp hala uçak videosu çekeceğiz diye havaalanları yakınlarında uçurmaya devam ediyor. bu tip salaklar cebinizdeki uyduruk cep telefonundan çok daha tehlikeli ve görüldükleri yerde hemen polise ihbar edilmeli.