Ülkelerin Gelir Dağılımındaki Adaleti Göstermekte Yararlı Olan Veri: Gini Katsayısı
Nedir?
gini katsayısı 0 ile 1 aralığında değer alan ve bu değer ülkeden ülkeye değişen ekonomik bir gösterge olarak kabul edilir. 1 rakamına ne kadar çok yaklaşılırsa ' o ülkedeki gelir dağılımı eşitsizliği o kadar büyüktür 'anlamına gelir.
dünya düzenine sitem etmek isteyenler için örnek gösterelim; ne yazık ki ilk %50'deki dünyanın en zengin 62 insanın (süper zengin) toplam serveti, diğer %50'nin toplam servetinden bile büyük. yani en zengin 62 kişinin kazancı diğer taraftaki 3,6 milyar insanın kazancını aşmaktadır.
bir ülkede gelir dağılımındaki adaletsizlik ne kadar fazlaysa gini o kadar büyüktür
bu katsayı sıfıra yaklaştıkça, gelir dağılımındaki adaletsizliğin azaldığı anlamı ortaya çıkar. ayrıca, lorenz eğrisi analizinde eşitsizlik ölçüsü olarak kullanılan bir katsayıdır. eşitsizlik arttıkça, 45 doğrusu ile eğri arasındaki alan da büyür. gini katsayısı sıfır olduğunda eşitlik sağlanmış olur.
0.4'e kadar iyi bir dağılım olduğunu, 0.5'ten fazlası dağılımın eşit olmadığını gösterir
y ekseninin yüzde olarak kümülatif gelir, x eksenininse yüzde olarak gelir sahipleri olduğu grafikte, içbükey lorenz eğrisiyle 45 doğrusu arasında kalan alanın 45 doğrusunun altında kalan tüm alana oranıdır gini. ancak, zaman içinde ülkeler arası gini karşılaştırmasının zor olacağı da söylenir çünkü değişik şekillerdeki lorenz eğrileri aynı gini katsayısını verebilir. ayrıca, sayısal olarak küçük olduğu için (0-1), büyük değişiklikler çok küçük oynamalar getirir, bu yüzden değişiklikleri yeterince iyi yansıtmayabilir.
gini katsayısı, tek başına bakıldığında anlamı sınırlı olan bir analiz yöntemidir
kişi başına düşen gayrısafi yurtiçi hasıla rakamı ile beraber değerlendirmek daha sağlıklı olur diye düşünüyorum. örneğin tekil baktığınızda, hindistan süper ülke gini katsayısı 0,35'miş, ama abd çok adaletsiz 0,45 ginisi diyebilirsiniz. gdp ile beraber bakınca hindistan'ın yüzmilyonlarca insanı açlık sınırında sefalet içinde yaşattığını fark edersiniz. bir kaç bin kişi ise ülkenin kaymağını yemektedir.
gini katsayısı gelir dağılımında eşitsizliği gösterirken, tek başına dikkate alındığında paylaşılan zenginliği ya da sefaleti gösterememektedir. demek istediğim, hep beraber yoksulluğu paylaşmak iyi bir şey değildir. ortalama geliri ve yaşam standartını yükseltebilmiş olmak çok daha önemlidir.
Final notu
gini katsayısı ile zamanlararası hatta ülkeler arası karşılaştırma yapılırken çok dikkatli olunması gereklidir çünkü bu katsayı nüfusun yüzdelik dilimlerindeki değişimleri dikkate almaz. bir ülkenin 2011 yılı için 0.50 olarak hesaplanan gini katsayısının 2012 yılında 0.45 olması bu ülkede gelir eşitsizliğinin kesinlikle azaldığı anlamına gelmez. 2012 yılında nüfusun %20'sinin gelirden aldığı pay azalmış olmasına rağmen lorenz eğrisi diyagonala yakınlaşmış olabilir. bu durumda azalan gini katsayısına rağmen ülkenin en fakir %20'si daha fakir hale gelmiştir.