yer isimleri etimolojisi: toponomi

1516 yılında thomas more tarafından türetilen ve kitabına ismini veren "ütopya" sözcüğü bilinenin aksine iyi yer, iyi ülke anlamına gelmiyor. more, ütopyayı iki yunanca önek kullanarak kelime oyunu yapıp türetmiş. "eu-topos" ve "ou-topos"... ilki iyi yer, ikincisi olmayan yer anlamına geliyor. more baş harfleri keserek "olamayacak kadar iyi bir yeri" ütopya kitabında anlatmış.

ayrıca yunanca topos (yer) kelimesini türkçede sık sık kullanıyoruz.

(bkz: tapu)

bolu, yunanca polis (şehir) kelimesinden türeme. polis, ilk önce anadolu yunancasında poli, sonra zamanla bolu haline gelmiş. gelibolu (kalli-poli, güzel şehir), safranbolu, tirebolu (üçlü şehir) , niğbolu bu durumun diğer örnekleri.

eis tin polis'in (şehre doğru) yuvarlana yuvarlana istanbul'a dönüştüğü de istanbul'un köken tartışmalarında iddia edilir. istanbul'un (kon) stan (tino) poli'den parantez içindekilerin zamanla düşmesiyle gelmiş olduğu da olasılıklardan biri.

edirne, hadrianus'un şehri demek. hadrianus 117–138 yılları arasında hüküm süren roma imparatoruymuş. şehri ufak bir kasabadan refahı yüksek bir yere dönüştürmüş ve şehre adını vermiş. şehrin yunancası adrianopolis, latincesi ise hadrianopolis.

van'ın adı urartulardan kalma. urartular şehirlerine tuşba adını vermişler ve göle biane ya da viane demişler. van, gölün adından geliyor.

kayseri, sezar'ın toprağı demek: kaisareia. yani alman imparatorlarının kayzer ünvanıyla kayseri aynı yerden geliyor.

marmara, yunanca marmaron kelimesinden türeme. balıkesir'e bağlı olan marmara adasının mermeri meşhurmuş. marmara ve mermer...

konya, kutsal ikonların bulunduğu yer anlamına geliyor: ikonos+ia

giresun, anadolunun en eski dillerinden olan luvi dilinden bize miras kalmış. kirazlı anlamına geliyor. luvi dilinde giresun'a "kerasawanda" deniliyormuş. kerasa, türkçede "kiraz" olarak var. "wanda" ise -lı ya da "birlikte" anlamına gelen bir zarf. giresun'un fındıklı değil de kirazlı olması ilginç.

kıbrıs, bakırdan geliyor. romalılar için kıbrıs önemli bakır madenleri bulunduran bir adaymış ve adaya "cyprium aes", yani cyprium metali demişler.

istanbul boğazı yani bosphorus oxford ile hemen hemen aynı anlamlara geliyor. ilki ineğin geçidi, ikincisi öküzün geçidi. mitolojiye göre io zeus tarafından baştan çıkarılmış ve zeus, io'yu eşi kıskanç hera'nın gazabından korumak için ineğe dönüştürmüş. hera, sonsuza kadar io'ya işkence çektirmek için ona atsineği musallat etmiş. sineğe artık katlanamayan io kendini boğaza atmış ve avrupa'dan asya'ya yüzmüş. yüzdüğü yerin adı bosphorus (bous: inek, phoros: geçit) yani ineğin geçidi olmuş. ineğin geçidinden bir kıtadan diğer kıtaya geçiyor ve bunu yaparken bazılarımız geçit (ford) marka arabalara biniyor.