Unutulduğu İçin Kazara Bağımsız Olmuş İzlenimi Veren Küçücük Avrupa Ülkesi: Andorra
nedir?
fransa-ispanya sınırındaki pirene dağları’nda konuşlanan andorra 468 km2 yüzölçümüne ve yaklaşık 71.000 kişilik nüfusa sahip ufacık bir ülke. başkenti andorra la vella ekonomisinin başlıca kaynağı turizm. kendi savunma bakanlığı olmasa da ispanya ile fransa’nın kanatları altında olduğu için güvenlikte diyebiliriz. ülkede asıl olarak katalanca ve fransızca konuşuluyor. yönetim şekli prenslik. özellikle kış manzarasının tadına doyulmaz olduğunu söylüyor gidenler.
andorra avrupa'nın en güzel memleketidir
avrupa’nın güneybatısında pirene dağlarının kıyısına kurulmuş, ispanya ve fransa’nın arasında kalmış 468 kilometre karelik ve 85 bin kişilik nüfusa sahip küçük bir ülke. bir zamanlar dünyadan soyutlanmış olmasına karşın şimdilerde turizm ve vergi cenneti.
müslümanların elinde olan bu yer ms 803 yılında şarlman tarafından geri alınmış ve oğlu 1.louis tarafından urgell psikoposuna bağışlanarak bağımsızlığını kazanmıştır. böylece dünyanın en eski devletlerinden biri olmuştur.
1278 yılında sınırları belirlenmiş ve o yıldan günümüze kadar hiç değişmemiştir. ülke fransa başkanı ile urgell psikoposu tarafından ortak bir şekilde yönetilmektedir.
ülke bayrağının sarı rengi ispanya’dan mavi rengi fransa’dan ve kırmızı rengi ise her iki ülkeden gelmiştir. ortasında bulunan arma ülkenin ulusal armasıdır ve alt kısımda yazan "virtus unita fortior" birlikten kuvvet doğar anlamına gelen birleşik güç daha güçlüdür demektir.
andorra ekonomisi tamamen turizm ile ayakta kalmaktadır yani ekonomide gayri safi milli hasılanın yüzde 80’i turizmden sağlanmaktadır. yılda 10 milyondan fazla insanın turist olarak bu ülkeyi ziyaret ettiği bilinmektedir.
topraklarının sadece yüzde 2’lik kısmı ekilebilir alandır. bunun haricinde ülkede hayvancılık faaliyeti de mümkündür fakat bu hayvanlarda genellikle yerli koyunlarla sınırlıdır.
imalat sanayisi de sigara puro ve mobilya ile sürdürülmektedir. ülkede yüksek kalitede envai çeşit sigara ve tütün üretimi mevcuttur.
andorra 1 ocak 2002 yılına kadar ispanya ve fransa’nın para birimlerini ortaklaşa kullanırdı fakat bu tarihten sonra resmi olarak euro kullanılmaktadır.
%100 istihdam gösteren ülke avrupa’daki en düşük işsizlik oranına sahip devletlerin başında gelmektedir.
andorra 7 ayrı bölgeye ayrılmıştır. başkenti andorra la vella 1023 rakımıyla avrupa’nın en yüksek başkentidir ve burada yaklaşık 22 bin kişi yaşamaktadır. ülkenin bir ucundan diğer bir ucuna mesafe 40 km’dir ve toplam karayolu uzunluğu ise 320 km’dir. bu sebeple ülkede havalimanı veya raylı sistem yoktur. buraya gelmek istiyorsanız önce barselona’ya uçakla seyahat etmelisiniz. ardından 180 km’lik bir yolculuk sizi bekliyor olacak. kısa gibi görünüyor olsa da dağlık yollar sayesinden 4 saate yakın bir sürede ancak ülkeye varabilirsiniz. andorra ülkemize vize uygulaması yapmıyor fakat ülkeye direkt giriş olmadığı için bu hiçbir anlam ifade etmiyor.
andorra’da polis teşkilatı çok gelişmiştir ancak onlara çok bir iş düşmüyor. çünkü ülkede suç oranı yok denecek kadar azdır.
ülkede 3 farklı eğitim sistemi mevcuttur. vatandaşları fransa, ispanya ya da andorra eğitim sistemlerinden birini tercih etmekte özgürdür. eğitim 16 yaşına kadar zorunludur ve sadece 1 adet üniversite’ye sahiptir.
ülkenin bir ordusu yok. gerekli durumda ülkenin askeri yönden korunması ispanya ve fransa tarafından sağlanıyor. fakat basit savunma sistemi olarak her evin en büyük erkeğinin bir adet ruhsatlı silahı bulunmak zorundadır. ayrıca ülkede yaşanacak herhangi bir doğal afette ülkedeki tüm erkekler yardım ve hizmet etme zorunluluğu vardır.
1. dünya savaşı sırasında andorra almanya’ya savaş ilan eden ülkeler arasında yer almıştır. fakat ülkenin bir ordusu olmadığı için iki ülke arasında çatışma yaşanmamıştır. savaştan sonra imzalanan versay antlaşmasına çağrılmadıkları için her iki ülke 1958 yılına kadar resmi olarak savaş halinde kalmışlardı. geç de olsa fark edilen bu hata 1958 yılında düzeltilmiştir.
ülkenin yüzde 30’u ulusal park statüsündedir. 300 günden fazla güneş almasına rağmen kış aylarında yoğun kar yağışı vardır. bu sebeple ülkede kayak turizmi çok gelişmiştir. toplam pist uzunluğu 300 kilometreden fazladır. grand valinara ve vallnord ülkenin en gözde kayak alanlarıdır.
ülkede sağlık hizmetleri ücretsiz karşılanmaktadır. temiz doğası ve yoğun olmayan nüfus sayesinde ülkedeki yaşam süresi ortalamanın üstündedir.
andorra’da genellikle domuz etli ürünler daha fazla tüketilir. deniz olmamasına rağmen deniz mahsüllerinin de tüketimi fazladır. fakat en meşhuru ise salyangoz’dur. yanı başındaki fransa’da olduğu gibi burada da salyangoz bolca tüketimdedir.
yüzde doksan oranında yeşil bir doğaya sahip olan bu küçük ülke yaşamak için en ideal ülkelerin başında gelir.
okumak yerine dinlemek ve izlemek isteyenler; buradan izleyebilir ve dinleyebilirler.
genel bir özet
andorra ulaşması zahmetli, manzarası müthiş etkileyici, kendisi hayal kırıklığı yaratan vasat altı bir avrupa köşesi. kayak turizminden ve vergi avantajından malı götürür. elektronik, alkol ve tütün ürünleri diğer avrupa ülkelerine göre çok ucuzdur. ancak alışveriş için limitler olduğu unutulursa fransız ya da ispanyol gümrükçülere yüklü gümrük cezaları ödenebileceği göz ardı edilmemelidir. alışveriş niyetlisi olanların mümkün olduğunca çok dükkan gezip fiyat karşılaştırması yapması tavsiye edilir. gereksiz ek bilgi: satıcıların çoğu çingenedir.
giden birinden
andorra... pireneler'in arasındaki yüksek bir yarığa kurulmuş, ince-uzun hatta çok uzun bir cadde üzerinde sağlı sollu mahallelerden kurulu şehir merkezine giriyorsunuz. benzin, içki ve sigara anormal ucuz. bir karşılaştırma yapalım.
fransa'da 85 euro'ya doldurduğunuz depoyu andorra'da 45'e dolduruyorsunuz.
bir şişe şmirnoff 8 euro.
bir karton lucky strike 16 euro.
kaçakçılık ve karanlık işlemler için kurulduğu her halinden belli tam bir kış ülkesi. etraftaki dağların yerleşimi öyle bir denk gelmiş ki hepsini bir kerede görebiliyorsunuz. ormanlar, zirveler arasında dökük bir şehir merkezine sahip. ilerledikçe etrafınızdan oteller, villalar geçiyor. sessizce bir yerlerinden fransa'ya geçiliyor pirenelerin eteklerinden epey aşağı indiğinizde... bu dağlardaki yolları çok çok keyifli bir sürüş imkanı tanıyor. insanlar bu yolları kalabalık bisiklet yarışları için kullanıyorlar.
pideci takvimlerinden, huzura doğru jeneriklerinden fırlama görüntülere sahip dikkate değer bir yer andorra. ülkede dominant olan dil katalanca ve fransızca'ya pek rastlanmıyor.