Venezuela'nın Güncel Petrol Ticaretine Dair Sade Bir Durum Değerlendirmesi
venezuela, yaygın görüşün aksine öyle aman aman bir ambargo yememekte.
venezuela'ya uygulanan yaptırımlar yok değil, varlar... ancak bunlar zamanında iran'a uygulanan ya da şu anda kuzey kore'ye uygulanan yaptırımlar gibi değil. daha çok bizdeki brunson krizinde olduğu gibi venezuela tepe yönetimine uygulanan şahsi ambargolar. dolayısıyla ülkedeki kıtlığı ve yoksulluğu "amerikan ambargoları"na bağlamak hatalı.
hatta şöyle diyeyim: bugün venezuela'nin petrolünün iki ana müşterisi var:
birincisi çin, ikincisi de abd. ancak ikisinin de aman aman bir nakit akışı yok, hatta hiç yok.
nasıl yani?
venezuela chavez öncesinde günlük 3.2 milyon varil civarında petrol üretiyordu, ancak bu rakam su anda 1 milyonun biraz üzerinde. bunun da üç temel sebebi var:
1) yabancı petrol firmaları mülkiyet hakları sorunlu olduğundan ülkeye gelmek istemiyor.
2) chavez döneminden itibaren petrol tesislerine yatırım yapılmadı. petrolden gelen para çatır çatır yendi, bakım ve onarım işleri ertelendi.
3) petrol endüstrisi işin ehli kişiler yerine siyasi yandaşlarla dolduruldu.
abd'de şöyle bir durum var. venezuela kendi ağır petrolünü işleyemediğinden (yukarıdaki bahsettiğim durumlardan ötürü petrol işleme kapasitesi azaldı) amerika'ya ham petrol gönderiyor. karşılığında petrol ürünleri alıyor (benzin, mazot, fuel oil vs). ortada daha çok bir barter/takas/offset durumu var.
hatta abd'nin venezuela'nın petrolüne o kadar az ihtiyacı var ki gerek rex tillerson gerek mike pence "venezuela'dan petrol ithalatını yasaklamaktan" bahsetti ve en büyük tepkiyi "anti-emperyalist" maduro ve texaslı rafinericiler gösterdi. adamlar zaten kendisi de eski exxon ceo'su olan tillerson'a "şu işten iki kuruş para kazanıyoruz, zaten çok fazla nakit de göndermiyoruz, bize elleşmeyin" dediler. haber kaynak
çin, bu krizde neden maduro'yu destekliyor?
çin ile venezuela'nın, chavez döneminde başlayan ve maduro döneminde artarak devam eden "borç karşılığı petrol" anlaşması var. o yüzden venezuela her gün, günde 500 bin varil petrolü çin'e borçlarının karşılığı olarak bedava yolluyor. çin zaman zaman venezuela petrol tesislerine yatırım yapıyor, karşılığında daha çok bedava petrol alıyor. ki bu çin'in genel taktiği. az gelişmiş ülkelere ödeyemeyecekleri borçları verip sonra alacaklı olarak doğal kaynaklarına, limanlarına çöküyor.
zaten bu gösteriler başlayınca maduro'ya destek açıklaması yapan ülkelerin başında çin geliyordu. çünkü maduro devrilirse yeni yönetimin çin'e olan borç anlaşmalarını iptal etme hakkı var.